Dokumentuaren akzioak
Iñaki Arregi: "Soka-dantzak kohesio sozialaren tresna oso baliotsuak dira"
Iñaki Arregi. Soka-dantza politikoa hitzaldia, Beasain, 2019-10-17. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA
Juan Antonio Urbeltzek soka-dantzaren mundu sinbolikoaz jardun ondoren, soka-dantzaren erritua eta protokolo kontuak azaldu ditu Iñaki Arregik "Soka-dantza, koreografia politikoa" hitzaldian. Nola egituratzen den soka-dantza zentzu bat eduki dezan eta gero hori plaza irekian egiteko hainbat modu erakutsi ditu, "Protokoloak erakusten du sokaren eraketa nolakoa izango den, nork parte hartuko duen bakoitza non kokatuko den eta erritua izango da, buruan dauzkagun sinbolo horien gauzatzea plazan".
Sokaren desegituraketa eta egituraketa
Soka-dantzen inguruan lanean hasi zirenean Arregik gogoratzen du lehen hausnarketa izan zela ea nola iritsi garen soka-dantzaren desegituraketara. "Garai batean presentzia handia zeukan herriko plazetan eta pixkanaka egitura desegituratu zen. Guk orain aurreskua dantzatzen dugu, eta hori da dantza protokolario osoaren zati bat eta pertsona bakar batek egiten duena. Berez, inportanteena beste guztia da". Jakitun da plazara eskutik helduta irtetea erronka bat dela eta dantzatu behar bada oraindik eta gehiago. Errituaren manifestazio gorena da dantzariak egiten duen dantza, baina aukera bat baino gehiago daude horretarako, "Tradizioan ikusi da, alkateak herriko dantzaririk onena hartzen zuela bera ordezka zezan errituko zati horretan".
Ikerfolk elkarteko kideek hainbat talderi lagundu izan die soka-dantza plazaratzen. Arregik argi du pertsonak dantzara irtetea konbentzitzeko beharrezkoa dela ondo ehundutako diskurtsoa, koherentea eta motibagarria aurkeztea. Elementu eta kontzeptu horiek kontuan hartuta, berehala hartzen duela forma sokak dio, "modu xumean eta era berean serioan eta jasoan gauzatzen da".
Hobeto ulertzeko bi soka-dantzen ideiak eta osaketak azaldu ditu. Duela hilabete batzuk Gipuzkoako Foru Alduandian Euskaltzaindiaren ehun urteak ospatzeko dantzaren bat antolatzea eskatu zieten eta beraiek soka-dantza proposatu zieten. "Denak soka berekoak gara" sinbologia azaldu eta berehala ulertu zuten. Markel Olano diputatu nagusia irten zen lehenik sokan, ondoren dantzaria, atzetik gainerako diputatuak eta azkena Maite Peña gobernuko partaiderik gazteena aurretik dantzaria zuela. Diputatuak irten eta lehen korapiloa egin zuten, gero gonbidatuak sartu eta bigarren korapiloa eginda denak ondo tenkatu ziren. Ordena, lekua, musika... dena zentzu jakin batekin aukeratu zela erakutsi du Arregik.
Bigarren adibidea, berriz, Astigarragako sagardogileek txotxaren irekiera ekitaldirako soka-dantza da. Sagardogileek 2015ean laguntza eskatu zieten, beraiek protagonista izan nahi zuten zeremonian eta hori nola egin? Ikerfolkeko kideek soka-dantza proposatu zieten. Sokaren buru sagardotegiko nagusia, ondoren dantzaria eta atzetik gainerako sagardogileak eta azkenik sagardogileen lehendakaria atera ziren.
Esperientzia baten hastapenak
1990eko hamarkadan, hainbat herritan agintarien soka-dantzak berreskuratzeko saiakerak egin ziren Ikerfolken laguntzaz eta esperientzia haren hasierak, gorabeherak eta emaitzak kontatu ditu Arregik. Lehendabizikoa Oiartzungo udalean egin zela dio, 1994an. "Alderdi guztietako ordezkariak eskutik helduta joatea lortu genuen. Soka-dantzak kohesio sozialaren tresna oso baliotsuak dira". Geroztik, beren gorabeherekin, baina soka-dantzak indarrean darrai.
Lehengo esperientziaren ondoren, aspalditik Goierri begiz jota zeukatela dio Arregik, soka-dantzen tradizio handia izan baitu eskualdeak. Goieki elkarteko kide ziren herriekin harremanetan jarri eta Urbeltzek soka-dantzen inguruko azalpenak eman zizkien. Kohesiorako modu adierazgarria zela ikusi zuten Goierriko herrietako hainbat ordezkarik. Horrela, zenbait herrietako ateak ireki eta lanean hasi ziren. Lehenago edo beranduago, Lazkaon, Zerainen, Beasainen, Araman, Itsasondon, Legorretan, Zegaman... atera ziren sokak. Lehendabiziko saiakera Goierrin Lazkaon izan zen 1996an, baina hainbat arrazoi medio ez zen atera. Urte berean Ordizian hasi ziren, ondoren Zerainen, Beasainen, Araman, Itsasondon, Legorretan, Zegaman... atera ziren sokak. Herri bakoitzeko ohiturak eta terminoak hartu eta aplikatzea garrantzitsua zela ikusi zuten hasierako jardun hartan.
Emandako fruitua
Elgoibar, Eibar eta Azkoitian ere ibili ziren lanean, "Soka-dantza geografia zabal batean aplikatu daiteke eta gainera ingurune ezberdinetan". Agintarien soka-dantzez gain beste zenbait adibide ere aipatu ditu: Biharamuneko soka-dantza (2012), Sagardogileen soka-dantza (2015), Eusko Ikaskuntzaren 100. urteurrenekoa (2019), Euskaltzaindiaren 100. urteurrenekoa (2019), Euskal Gizataldeak Munduan kongresuko soka-dantza (2019) edota familia eta lagunartean dantzatutakoak.
"Soka-dantza, koreografia politikoa" hitzaldiaren kronika hiru ataletan argitaratuko dugu.
Aurreko atala:
- Juan Antonio Urbeltz: "Dantzak mugitzen diren sinboloak dira"
Hurrengo atala:
- Mikel Sarriegi: "Gure interesek eta Ikerfolken nahiak bat egin zuen"
Dokumentuaren akzioak
Erantzun
Dantzan Ikasi
Dantza tradizionalaren irakaskuntzan laguntzeko asmoz Gipuzkoako Foru Aldundiak abian jarritako programa da Dantzan Ikasi. Gipuzkoako Dantzaguneak dantza sustapenean egiten dituen ekintzen baitan, dantza tradizionala irakasgai duten irakasleei eta ikasten jarraitu nahi duten dantzariei, beren formazioan sakontzen jarraitu ahal izateko aukera eskaintzea da helburua. http://dantzanikasi.com
__ __ __
Hurrengo saioak
Mintegia: Gipuzkoako dantza-maisuen puntuak eta aldairak
Egindakoak
2024
Mintegia: Nola dantzatzen da Antzuolan? Antzuolako dantza-sistemak zein harreman du inguruko eta Gipuzkoako beste dantza-eskolekin? // Kronika
Topaketak 2024 // Kronika
Ikastaroa: Tipi-tapa! Klakearen teknikara hurbiltzea // Kronika
2023
Mintegia: Zer dantzatzen da Elgoibarren? Elgoibarko dantza-sistemaren bilakaera Gipuzkoako dantza-eskolaren testuinguruan // Kronika
Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar // Kronika
Ikastaroa: Aragoiko jota // Bertan behera
2022
Aurkezpena: Euskal Herriko plazetarako dantza berriak // Kronika
Ikastaroa: Haurrekin dantzan jolasteko baliabideak // Kronika
Dantzan Ikasi Topaketak 2022 // Kronika
Hitzaldi dantzatua: Jon Olazkuaga: Pamperruque // Kronika
Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar I // Beasain // Eibar II // kronika // Bideoa
2021
Sorkuntzaren bideak: Argiaren Martin Zalakain // Kronika // Bideoa
Topaketak 2021: Dantzaren transmisioa, proposamenak eta lanketak // Kronika
Maialen Araolaza: Dantzaren onurak // Bideoa
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan II // Bideoa II
2020
Ikastaroa: Lau urrats eta kitto! // Kronika
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan I // Bideoa I
Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak // Bertan behera
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
2019
Gogoeta saioa: Sorkuntzaren soka // Kronika
Bisita-dantzatua Patxi Labordarekin // Kronika
Urbeltz, Arregi, Sarriegi: Soka-dantza // Kronika I, Kronika II, Kronika III
Lantzeko zortzikoa Bizkai Elkartea // Kronika
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
Ibis Albizu: Euskal dantza eta balleta // Kronika
Dantza-luzeak Carles Mas // Kronika
2018
Zuberoako dantzakera // Kronika
Arantzako dantza-luzea // Kronika
Thierry Truffaut: Lapurdiko inauteriak // Kronika
Mikel Alberdi: XIX. mendeko euskal aisia // Kronika
2017
Berastegiko San Juan dantzak // Kronika
Rapper ezpata-dantzak // Kronika
Makilaria // Kronika
Hirunangoak: balsa, mazurka, fandangoa eta ingrutxoak // Kronika
Patxi Perez: Mutxiko dantzaldien bilakera aztergai // Kronika
2016
Kontra-dantzen sistema // Kronika
Dantza lotua aberasten // Kronika
Larrain-dantza, Lizarrako ingurutxoa // Kronika
Gipuzkoako dantzak IV // Kronika
Gipuzkoako dantzak III // Kronika
2015
Berpizkundeko dantza-maisuen sistema // Kronika
Gipuzkoako dantzak I // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak // Kronika
Jean Michel Guilcherri esker ona // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
2014
Antton Luku: Dantza libertitzeko? // Kronika
Gipuzkoako urratsak, aldairak eta dantzak // Kronika
Arabako dantzak // Kronika
Durangaldeko dantzari-dantza // Kronika
Erromerien bidaiak // Kronika
Nafarroako Erriberako Paloteadoak // Kronika
Dantza-jauzietatik aitzineko püntüetara //Kronika
Lesakako dantzak // Kronika Ikastaroa eta bisita
2013
Nondik nora // Kronika
Luzaideko dantzak // Kronika
Nafarroa Behereko dantzak // Kronika
Emakumea euskal dantzan // Kronika
2012
Lizartzako dantzak // Kronika
Lau urrats eta kitto // Kronika
Lapurdiko inauteriak // Kronika
Axeri-dantza // Kronika
2011
Ingurutxoak // Kronika
Musika eta dantza // Kronika
Haur folklorea // Kronika
Rapper dantzak // Kronika
2010
Zarauzko folklorea // Kronika
Dantza kantatuak borobilean// Kronika
Xemeingo ezpata-dantza// Kronika
Araba Errioxako dantzak // Kronika
Gorputz prestaketa // Kronika
Dantza-jauziak // Kronika
2009
Zuberoako dantzak // Kronika
Argiaren inguruan // Kronika
Pedagogia // Kronika
Goierriko dantzak // Kronika
Mutil-dantzak // Kronika
Jotak // Kronika
Boletinak
Dantzan Ikasi 1(pdf) - Apirila 2009
Dantzan Ikasi 2(pdf) - Urria 2009
Dantzan Ikasi 3(pdf) - Apirila 2010
Dantzan Ikasi 4(pdf) - Azaroa 2010
Dokumentazioa
Dantza curriculuma(pdf) - 2010
Gipuzkoako dantza irakasleak(pdf) - 2010
Dantzan Ikasi Gipuzkoako Foru Aldundiaren ekimena da. Dantzan elkartea arduratzen da egitasmoaren kudeaketa teknikoaz. Gipuzkoako Euskal Dantzarien Biltzarra eta Ikerfolk elkarteek gainbegiratzen dute proiektuaren ibilbidea Dantzan Ikasiren Jarraipen Batzordetik.
Dantzan Ikasi
ikasi@dantzan.com
Tfnoa. 943 53 04 40
www.dantzanikasi.com
Jasotako azken erantzunak
- Patxi Montero on Ba al datoz gazteak euskal dantzara?
- Amaia Irastorza Otamendi on Euskal dantzaren ikasketak aldarri
- Patxi Montero on Plazako dantzen errepertorioa berritzen eta aberasten
- Patxi Montero on Biribilketa: jakina da edo lantzea komeni da?
- Patxi Montero on Genero identitatea euskal dantzan I
- Oier Araolaza on Genero identitatea euskal dantzan I
- Lide Azkue on Genero identitatea euskal dantzan I
- bea on Gaztemundu eta Dantzan Ikasiren ikastaro eskaintza 2014/06/16
- bea on Gaztemundu eta Dantzan Ikasiren ikastaro eskaintza 2014/06/16
- Patxi Montero on Gaztemundu eta Dantzan Ikasiren ikastaro eskaintza 2014/06/16