Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak
Hemen zaude: Hasiera Komunitatea Dantzan Ikasi Neurria eta proportzioa: prozesioan dantzan Carles Masekin

Dokumentuaren akzioak

Neurria eta proportzioa: prozesioan dantzan Carles Masekin

2019/07/09 11:10
Neurria eta proportzioa: prozesioan dantzan Carles Masekin

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Aurreikusitako larunbat luzea azkenean ere motz gelditu zen Carles Masekin XIV eta XV mendeetako prozesio dantzen inguruan antolatutako ikastaroan. Guillermo Perez organettoarekin lagun zuela, goizeko eta arratsaldeko saio bikoitzean, denboran bost mendez atzera eraman gintuen doinuz, dantzaz eta baita orduko gizarte dantzari hura kontestuan jarri eta ulertzen lagundu gintuzten estetika kanon eta portaera ereduez ere.

Baxa dança eta dança alta aipatuz eta desberdinduz hasi zuen sarrerako solasaldia Masek, a lo bajo ala a lo alto dantzatzea alegia, lasaia bata eta bizia bestea, horizontala eta bertikala. Bigarrenei ere tartea uzteko nahia adierazi bazigun ere, batik bat lehenengoak landuko genituen larunbat hartan.

Ustezko italiar jatorria dudan jarriz, Flandria, Borgoña, Ingalaterra nahiz Katalunian dantza honen erreferentzien berri eman zigun. Prozesioko dantzak ziren, leku batetik bestera ―palazioren batetik elizara adibidez― herria mugitzen zutenak. Estamentu eta gizarte mailaren arabera sailkatuta, denek parte hartzen zuten, eta esan nahi du beraz noble zein herritar xume, denek ere ongi ezagutu behar zituztela dantza hauek gero gizarte erakusleiho hartan moldatu ahal izateko. Mendeetan aurreragoko martxa militarren aurrekariak izango dira eta XX. menderaino salto eginez besteak beste pasodoble forma hartuko dutenak.

Lehen azalpen sarrera eta aurkezpenen ostean danborrari heldu zion Masek eta perkusio hutsez erritmo desberdinen erabilerarekin eta denok borobilean inguruan ginela, beroketa saioa gidatu zuen.

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_1
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_2
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Gorputz eta buru behin aktibatuta, hasieratik kontuan hartu beharreko zenbait kontzeptu eta idea azaldu zizkigun. Dantzaren forma eta dantzaerari dagokionean proportzioa eta neurria, italiarrek zerabilten mexura musichale delakoa, seinalatu zizkigun, erritmoa jarraituz dantzatzea alegia. Garaiko tratatuek ardura izan zuten bono dançatore batek kontuan izan behar zituen arauak jasotzen. Domenico Piacenzak italierazko lehen tratatuan jasoak, gerora haren ikasle izandako Antonio Cornazanok eta Guglielmo Ebreo da Pesarok ere aipatu zituzten arauok haien lanetan. Movimenti naturali eta accidentali (gaur egun urratsak eta apaindurak deituko genituzkeenak) haietaz harago, urratsa segida soila dantza bihurtzen duten xehetasunetan oinarritzen ziren arauak ziren. Besteak beste memoria, dantzan espazioa zein denbora zatikatzeko gaitasuna, edota mugimenduak musikarekin eta zegokion musika instrumentuarekin bat eginda ―"harmonian"― izateko beharra. Arautzeko eta zehazki deskribatzeko beharra XV. mendeko dantza hauen zailtasunaren erakusle da.

Proportzioa eta mesura oinarri zirela beraz, Guillermo Perezek organettoarekin lagunduta oraingoan, oinez jarri gintuen, eta oinez aritzea dantza bihurtu nahi zuten azalpen eta aginduak eman zizkigun, gorputzaren jarrera, buruaren posizioa, begirada, pisu aldaketa, organettoak markatzen zuen "tenoreari" jarraitzea... Ombregiare, ondegiare, rilevamento... bezalako terminoak agertuz joan ziren. Itxurazko sinpletasunean gordetzen den konplexutasuna ulertu eta errepikatu nahian joan zitzaizkigun hurrengo minutuak.

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_5
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Proportzioaren kontestu horretan bazterrean zen arbelera hurbildu eta paperean beste zenbait azalpen eman zizkigun Masek. Baxa dança zen oinarrizko neurria ezartzen zuena, eta hari proportzio desberdinetan sortzen ziren beste erritmoak. 6 zatitan banatzen zuen denbora bakoitza baxa dançak. Neurri beraren 5 zati hartzen zituen quaternaria izenekoak, 4 berriz saltarelloak eta 3 pivak, erdia alegia, denetan bizienak. Proportzio horretan berriz,  lauko zatiketa zuen quaternariak (bosteko neurrian), seikoa saltarelloak (lauko neurrian) eta seikoa baita ere pivak (hiruko neurrian).

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_4
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_3
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Hartara, mexura kontzeptuari neurria hartzen ahalgindu ostean lehen danza bassari heldu genion, "Bassa francese" izenekoa. Neurria hasieratik markatua dakar partiturak eta "per adittamenta" izeneko eraikuntza mota darabil. Gurean gaurdaino iritsi zaizkigun zenbait dantza ereduekin (Gipuzkoa, Bizkaia nahiz Zuberoako dantza-maisuen tradizioak, edota dantza-jauzi eta mutil-dantzak) lotura egitea berehalakoa izan zen. Partitura hauetan erabilitako ikurren inguruko azalpenak eman ostean, paperean izkiriatu zituen baxadança hau osatzen zuten urratsak: erreberentzia, continenza, sempio, doppio, represa... Pixkanaka-pixkanaka memoria lanean jarriz ezagun egiten joan zitzaigun urrastegi berria eta dantza osatu ahal izan genuen.

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_6
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_12
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Atzetik etorri zen izenez behintzat gertuagokoa zitzaiguna: "Bassa navaroyse". Eta oinarrizko arauak jarraituz prozesio dantzetan murgiltzen jarraitu genuen. Sentipen kolektiboaz ziharduen Mas, mugimendu kolektiboaz, inguruaz jabetzeaz, dantza lagunaz, arnasaz. Proportzioa, neurria, harmonia. Gaur egun hezitu gabeko buru eta gorputzarentzat kontzeptu konplexuak.

Goizeko ordutegiaren mugak igarota atsedentxo bat egin genuen freskatu eta ahora mokadutxo bat eramateko. Dantzaguneko pasillo zabalean prestatutako jangela inprobisatuan goizean landutakoen gora beherak komentatzeko aukera izan zen.

Atsedena lar luzatu gabe, Guillermo Perezek ekarritako instrumentuen azalpen txiki bat eman zigun: organettoa eta clavisimbaluma-a. Perez nazioartean ezaguna da organettoarekin egindako ikerketa lanengatik zein intereprete moduan ere, eta aukera paregabea izan zen eskuizkribuetako miniaturetatik sortutako berrerainkuntza haien inguruan zerbait gehixeago jakiteko. Izan ere Carlesek goizean azaldu bezala dantza eta musika, dantzaria eta musikaria, bat eginda doaz ezinbestean garai honetako errepertorioa ulertu ahal izateko.

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_9
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_8
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Azalpen hauen atzetik dantzako lehenengo lanak "cupido" izeneko baxadançarekin hasi genituen. Garaiko doinu arrakastatsua izan omen zen Europako hamaika txokotara iritsi zena, doinua zein dantza. Guztira 30 puntu edo nota zituen dantzatu beharrekoak. Paperaren laguntzarekin urratsak markatu zizkigun eta bi lerrotan ginela honekin ere ahalegindu ginen.

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_10
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Eire Vila - Dantzan CC-BY-SA

Urratsen hiztegia ere aberasten joan ginen: perfecta muy grande esan ohi zitzaion aurretik eta atzetik sempio edo sencillo bat zuen bost urrats bikoizdun segidari. Perfecta mediana zen, ordea, bost beharrean hiru bikoitz zeudenean sempio artean eta imperfecta pequeña berriz doppio bakarrarekin.

Arratsaldea aurrera zihoan eta erritmo bizixeagoei tartea egin zien Carles Masek. Saltarelloa lantzeko "El Gioioso" pieza proposatu zigun lehenengo eta "Petit riense in tri francese" piva erritmoan aritzeko.

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_11
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Orduak jota, azken ohar eta galderentzat tartetxo bat izan zen. Esker onez eskainitako saio ederrarengatik agurtu genituen Carles Mas eta Guillermo Perez.

Ondoko loturan aurkituko dituzue ikastaroan zehar landutako zenbait dokumentu: 

Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09_7
Dantza-luzeak, soka-dantzen aurrekariak Carles Mas-en eskutik, Dantzan Ikasi, Errenteria, 2019-02-09. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Dokumentuaren akzioak

Erantzun

Erantzuna emateko identifikatu egin behar zara, gure webgunean erabiltzaile bat sortuz.

Dantzan Ikasi

Dantzan Ikasi

Dantza tradizionalaren irakaskuntzan laguntzeko asmoz Gipuzkoako Foru Aldundiak abian jarritako programa da Dantzan Ikasi. Gipuzkoako Dantzaguneak dantza sustapenean egiten dituen ekintzen baitan, dantza tradizionala irakasgai duten irakasleei eta ikasten jarraitu nahi duten dantzariei, beren formazioan sakontzen jarraitu ahal izateko aukera eskaintzea da helburua. http://dantzanikasi.com

__ __ __

Dantza irakasleen lan-poltsa

 

Hurrengo saioak

 

Egindakoak

2023

Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar // Kronika

Ikastaroa: Aragoiko jota // Bertan behera

2022

Aurkezpena: Euskal Herriko plazetarako dantza berriak // Kronika

Ikastaroa: Haurrekin dantzan jolasteko baliabideak // Kronika

Dantzan Ikasi Topaketak 2022 // Kronika

Hitzaldi dantzatua: Jon Olazkuaga: Pamperruque // Kronika

Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar I // Beasain // Eibar II // kronika // Bideoa

2021
Sorkuntzaren bideak: Argiaren Martin Zalakain // Kronika // Bideoa
Topaketak 2021: Dantzaren transmisioa, proposamenak eta lanketak // Kronika
Maialen Araolaza: Dantzaren onurak // Bideoa
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan II // Bideoa II
2020
Ikastaroa: Lau urrats eta kitto!  // Kronika
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan I // Bideoa I
Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak // Bertan behera
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
2019
Gogoeta saioa: Sorkuntzaren soka // Kronika
Bisita-dantzatua Patxi Labordarekin // Kronika
Urbeltz, Arregi, Sarriegi: Soka-dantza // Kronika I, Kronika II, Kronika III
Lantzeko zortzikoa Bizkai Elkartea // Kronika
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
Ibis Albizu: Euskal dantza eta balleta // Kronika
Dantza-luzeak Carles Mas // Kronika
2018
Zuberoako dantzakera // Kronika
Arantzako dantza-luzea // Kronika
Thierry Truffaut: Lapurdiko inauteriak // Kronika
Mikel Alberdi: XIX. mendeko euskal aisia  // Kronika
2017
Berastegiko San Juan dantzak // Kronika
Rapper ezpata-dantzak // Kronika  
Makilaria // Kronika 
Hirunangoak: balsa, mazurka, fandangoa eta ingrutxoak // Kronika 
Patxi Perez: Mutxiko dantzaldien bilakera aztergai // Kronika
2016
Kontra-dantzen sistema // Kronika
Dantza lotua aberasten // Kronika
Larrain-dantza, Lizarrako ingurutxoa // Kronika
Gipuzkoako dantzak IV // Kronika
Gipuzkoako dantzak III // Kronika
2015
Berpizkundeko dantza-maisuen sistema // Kronika
Gipuzkoako dantzak I // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak  // KronikaJean Michel Guilcherri esker ona // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
2014
Antton Luku: Dantza libertitzeko? // Kronika
Gipuzkoako urratsak, aldairak eta dantzak // Kronika
Arabako dantzak // Kronika
Durangaldeko dantzari-dantza // Kronika
Erromerien bidaiak // Kronika
Nafarroako Erriberako Paloteadoak // Kronika
Dantza-jauzietatik aitzineko püntüetara //Kronika
Lesakako dantzak // Kronika Ikastaroa eta bisita
2013
Nondik nora // Kronika
Luzaideko dantzak // Kronika
Nafarroa Behereko dantzak // Kronika
Emakumea euskal dantzan // Kronika
2012
Lizartzako dantzak // Kronika
Lau urrats eta kitto // Kronika
Lapurdiko inauteriak // Kronika
Axeri-dantza // Kronika
2011
Ingurutxoak // Kronika
Musika eta dantza // Kronika
Haur folklorea // Kronika
Rapper dantzak // Kronika
2010
Zarauzko folklorea // Kronika
Dantza kantatuak borobilean// Kronika
Xemeingo ezpata-dantza// Kronika
Araba Errioxako dantzak // Kronika
Gorputz prestaketa // Kronika
Dantza-jauziak // Kronika
2009
Zuberoako dantzak // Kronika
Argiaren inguruan // Kronika
Pedagogia // Kronika
Goierriko dantzak // Kronika
Mutil-dantzak // Kronika
Jotak // Kronika

Boletinak
Dantzan Ikasi 1(pdf) - Apirila 2009
Dantzan Ikasi 2(pdf) - Urria 2009
Dantzan Ikasi 3(pdf) - Apirila 2010
Dantzan Ikasi 4(pdf) - Azaroa 2010

Dokumentazioa
Dantza curriculuma(pdf) - 2010
Gipuzkoako dantza irakasleak(pdf) - 2010

Dantzan Ikasi Gipuzkoako Foru Aldundiaren ekimena da. Dantzan elkartea arduratzen da egitasmoaren kudeaketa teknikoaz. Gipuzkoako Euskal Dantzarien Biltzarra eta Ikerfolk elkarteek gainbegiratzen dute proiektuaren ibilbidea Dantzan Ikasiren Jarraipen Batzordetik.

Dantzan Ikasi
ikasi@dantzan.com
Tfnoa. 943 53 04 40
www.dantzanikasi.com

logoa