Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak
Hemen zaude: Hasiera Komunitatea Dantzan Ikasi Pamperruque, kalez kale danborraren soinuan dantzan

Dokumentuaren akzioak

Pamperruque, kalez kale danborraren soinuan dantzan

Pamperruque, kalez kale danborraren soinuan dantzan

Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

XVIII. mendean Baionan dantzatzen zen karrika-dantza, Pamperruque izenez deitua, zertxobait gehiago ezagutzeko aukera izan dugu Dantzan Ikasin; Jon Olazkuaga Garibal eta Jon Iruretagoienaren eskutik. Maritzuli konpainiak 2001. urtean hasi zuen bideari jarraitu dio Olazkuagak, dantzaren inguruko dokumentazioa aztertzen jardun azken urteetan eta Claude Iruretagoienak abiatu zuen lana borobiltzen eta osatzen aritu da.

Duela 200 urte inguru galdu zen dantzaren inguruko azalpenak egin ditu Olazkuagak Gipuzkoako Dantzagunean antolatutako saioan; datu historikoak, testuingurua, bilakaera edota jantzi, musika eta koreografiari buruz jasotako xehetasunak kontatu ditu, eta horiei jarraika egin duten berreskurapen proposamena azaldu du. Teoriatik praktikara salto egin eta birsortu duten dantzaren oinarrizko zatiak dantzatzeko aukera ere izan dugu; momentu batez denboran eta espazioan bidaiatu eta XVIII. mendeko Baionako kaleetan dantzan ikusi gara.

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Gari Otamendi - Dantzan CC-BY-SA

Baionako XVIII. mendeko karrika-dantza

Pamperruqueri buruz gauza asko idatzi direla dio Olazkuagak, baina nahiko modu anekdotikoan eta idazki batetik bestera datuak asmatzen joan direla uste du. Beraz, argi dakigun bakarra honakoa da: dantza ibiltaria da, kalez kale joaten dena sokan. Dantzari gazteek osatzen dute soka zinta apainduekin eta jantzi dotoreekin. Pamperruque soka-dantza, karrika-dantza edo branle bat litzateke, "leku eta denbora jakin batean eta pertsona talde bati lotua dena".

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Hipotesi baten arabera Gaskoniatik etor liteke hitza eta “danborraren soinua karrikaz karrika” esanahia izan lezake. Danborraren soinua entzuten da zerbait ospatu behar delako, hau da, dantza beti festa giroan agertzen da. Bi festa motatan azaltzen da: Frantziako Erresumako biziari lotutako festetan (bake itunak, jaiotza bereziak...) eta garrantzizko pertsonei ongi etorria egitekoetan, errezibitzeko festetan. Monarkiarekin harreman handia zuenez, salbuespenak salbuespen, frantses iraultzarekin eta monarkiaren deuseztapenarekin desagertu zen.

Pamperruque
Pamperruque baten lehen aipua. Irudia: Baionako Artxiboko dokumentua

Dantzaren inguruan aurkitu den lehen aipamena, 1701ekoa da. Baionako artxiboan dago jasoa, Felipe V Espainiako erregea bilakatuko zena Baionan errezibitu zen festako testigantza da. Olazkuagak ikusi du dantza ez zela sistematikoki plazaratu, XVIII. mende guztian hamabost bakarrik kontatu ditu. Zenbait kasutan, bata bestearen artean 20 urtetik gora igaro ziren.

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

100 urtean aldatzen

Mende hasieratik bukaeraraino asko aldatu zen dantzaren eredua, "1701an dantza asko dira kaleetan zehar, jendea kalean bizi da eta elkarrekin dantzatzen dira taldeetan. Mende bukaeran, berriz, dantza bakarra agertzen da, dantzari talde bakarra eta kopuruz txikiagoa". Hasierako dantzak oso sinpleak direla konturatu da, "modu espontaneoan egiten dira, jendea batzen da eta kalean dantzatzen dira biribilketa moduan". Gizartea aldatzen zihoan heinean, ordea, festak egiteko eta dantzatzeko modua ere aldatuz joan zen.

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

XVIII. mendean edonork parte hartzen zuen, baina bakoitza bere multzoan, gizarte-klaseak ordezkatzen baitziren. Lehenik eskutik helduta eta gero zapiak eta lokarri bereziak sartzen hasten dira. Pixkanaka burgesen sokak garrantzia hartu zuen, Herriko Etxetik ateratzen zenak, hain zuzen ere. Horrela, 1722-1729 bitartean soka ofizial baten sortzea ikus daitekeela dio Olazkuagak; "Baionako gazteriak dantzatua, hiriaren boterea, osasun ona eta burgesen gizartea irudikatzen duena". Beraz, dantza espontaneo izatetik ikusgarri izatera igarotzen da. Jantziak uniformeak bilakatu zirena ikusgarri bihurtu zenean, 1749. urtean, zehazki, eta Olazkuagarentzat urte hori hartu behar da lehen ikusgarri moduan.

Pamperruque
Pamperruque baten proklamazioa. Irudia: Baionako Artxiboko dokumentua

Dantzak gordetzen duena

Soka ofizialaren sorrerarekin leku bereziak bisitatzen hasten dira, hala nola, Herriko Etxea, Gotzainaren etxea eta Gobernamenduaren palazioa. Horrela, botere zibila eklesiastikoa eta militarrari keinu egiten zaio, eta pertsona garrantzitsuen etxeen aurretik ere igarotzen dira.

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Sinbolikoki, Herriko Etxeko pertsonek prozesioan hiriaren itzulia egiten dute, bake ituna proklamatzen dute herriko ertz guztietan, "hiria inguratzen dute eta zirkulua bukatzen dutenean berriro haien boterea kaleen gainean mantentzen dute. Dantzarekin gauza bera gertatzen da".

Baiona eszenatoki bilakatzen da eta dantzaren bidez erakusten dute Baionako jendeari eta kanpokoei ze boteredun diren, ze aberats diren eta nola menperatzen duten hiria.

Pamperruque
Baiona inguruko ibilbidea, bake itunen proklamazioa egiteko segitzen zutena XVIII. mendean.

Atzera begiratuz sortzen

Hiru iturri nagusietatik tiraka ibili da Olazkuaga ikerketa honetan: René Cuzacq ikerlariaren La pamperruque: danse bayonnaise (1942) lana, Baionako Artxiboko dokumentuak eta Frois familiaren bildumako La Pamperruque (1781) margolana.

La Pamperruque, Saint Spirit plaza, Baiona, 1781. Frois familiaren bilduma
La Pamperruque, Saint Spirit plaza, Baiona, 1781. Frois familiaren bilduma

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Olazkuagaren helburua dantzari buruzko xehetasunak bildu eta hariei tiraka dantza birsortzea izan da. Lan koreografikoa ere ez du zerotik abiatu, Maritzuli konpainia 2001. urtean hasi baitzen dantza horren inguruan lanean eta zenbait proposamen landu izan baititu urteetan zehar. Jon Iruretagoienak 2001ean abiatutako birsortze lanaren nondik norakoak azaldu ditu. Orduan, Christine Grimaldiren laguntza izan zuten, antzinako dantzetan aditua izanik berak eman baitzizkien zenbait gako dantzaren birsortzea bideratzeko.

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Biarritz Pamperruque 2009 IZ 8492
Pamperruque, Biarritz, 2009. Argazkia: Iñaki Zugasti - Dantzan

Momentuan ezin da jakin nola dantzatzen zen XVIII. mendean, baina iturrietako datu urriak kontutan hartuta eta inguruko dantza-sistemetatik edanda (Berpizkundeko dantzak, jauziak, soka-dantzak, branleak) sortzen ari dira dantza. 

Pamperruque Dantzan Ikasi
Pamperruque, Dantzan Ikasi, Gipuzkoako Dantzagunea, Errenteria, 2022-04-26. Argazkia: Josu Garate - Dantzan CC-BY-SA

Dokumentuaren akzioak

Erantzun

Erantzuna emateko identifikatu egin behar zara, gure webgunean erabiltzaile bat sortuz.

Dantzan Ikasi

Dantzan Ikasi

Dantza tradizionalaren irakaskuntzan laguntzeko asmoz Gipuzkoako Foru Aldundiak abian jarritako programa da Dantzan Ikasi. Gipuzkoako Dantzaguneak dantza sustapenean egiten dituen ekintzen baitan, dantza tradizionala irakasgai duten irakasleei eta ikasten jarraitu nahi duten dantzariei, beren formazioan sakontzen jarraitu ahal izateko aukera eskaintzea da helburua. http://dantzanikasi.com

__ __ __

Dantza irakasleen lan-poltsa

 

Hurrengo saioak

Mintegia: Gipuzkoako dantza-maisuen puntuak eta aldairak

Egindakoak

2024

Mintegia: Nola dantzatzen da Antzuolan? Antzuolako dantza-sistemak zein harreman du inguruko eta Gipuzkoako beste dantza-eskolekin? // Kronika

Topaketak 2024 // Kronika

Ikastaroa: Tipi-tapa! Klakearen teknikara hurbiltzea // Kronika

2023

Mintegia: Zer dantzatzen da Elgoibarren? Elgoibarko dantza-sistemaren bilakaera Gipuzkoako dantza-eskolaren testuinguruan // Kronika

Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar // Kronika

Ikastaroa: Aragoiko jota // Bertan behera

2022

Aurkezpena: Euskal Herriko plazetarako dantza berriak // Kronika

Ikastaroa: Haurrekin dantzan jolasteko baliabideak // Kronika

Dantzan Ikasi Topaketak 2022 // Kronika

Hitzaldi dantzatua: Jon Olazkuaga: Pamperruque // Kronika

Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar I // Beasain // Eibar II // kronika // Bideoa

2021
Sorkuntzaren bideak: Argiaren Martin Zalakain // Kronika // Bideoa
Topaketak 2021: Dantzaren transmisioa, proposamenak eta lanketak // Kronika
Maialen Araolaza: Dantzaren onurak // Bideoa
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan II // Bideoa II
2020
Ikastaroa: Lau urrats eta kitto!  // Kronika
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan I // Bideoa I
Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak // Bertan behera
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
2019
Gogoeta saioa: Sorkuntzaren soka // Kronika
Bisita-dantzatua Patxi Labordarekin // Kronika
Urbeltz, Arregi, Sarriegi: Soka-dantza // Kronika I, Kronika II, Kronika III
Lantzeko zortzikoa Bizkai Elkartea // Kronika
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
Ibis Albizu: Euskal dantza eta balleta // Kronika
Dantza-luzeak Carles Mas // Kronika
2018
Zuberoako dantzakera // Kronika
Arantzako dantza-luzea // Kronika
Thierry Truffaut: Lapurdiko inauteriak // Kronika
Mikel Alberdi: XIX. mendeko euskal aisia  // Kronika
2017
Berastegiko San Juan dantzak // Kronika
Rapper ezpata-dantzak // Kronika  
Makilaria // Kronika 
Hirunangoak: balsa, mazurka, fandangoa eta ingrutxoak // Kronika 
Patxi Perez: Mutxiko dantzaldien bilakera aztergai // Kronika
2016
Kontra-dantzen sistema // Kronika
Dantza lotua aberasten // Kronika
Larrain-dantza, Lizarrako ingurutxoa // Kronika
Gipuzkoako dantzak IV // Kronika
Gipuzkoako dantzak III // Kronika
2015
Berpizkundeko dantza-maisuen sistema // Kronika
Gipuzkoako dantzak I // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak  // KronikaJean Michel Guilcherri esker ona // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
2014
Antton Luku: Dantza libertitzeko? // Kronika
Gipuzkoako urratsak, aldairak eta dantzak // Kronika
Arabako dantzak // Kronika
Durangaldeko dantzari-dantza // Kronika
Erromerien bidaiak // Kronika
Nafarroako Erriberako Paloteadoak // Kronika
Dantza-jauzietatik aitzineko püntüetara //Kronika
Lesakako dantzak // Kronika Ikastaroa eta bisita
2013
Nondik nora // Kronika
Luzaideko dantzak // Kronika
Nafarroa Behereko dantzak // Kronika
Emakumea euskal dantzan // Kronika
2012
Lizartzako dantzak // Kronika
Lau urrats eta kitto // Kronika
Lapurdiko inauteriak // Kronika
Axeri-dantza // Kronika
2011
Ingurutxoak // Kronika
Musika eta dantza // Kronika
Haur folklorea // Kronika
Rapper dantzak // Kronika
2010
Zarauzko folklorea // Kronika
Dantza kantatuak borobilean// Kronika
Xemeingo ezpata-dantza// Kronika
Araba Errioxako dantzak // Kronika
Gorputz prestaketa // Kronika
Dantza-jauziak // Kronika
2009
Zuberoako dantzak // Kronika
Argiaren inguruan // Kronika
Pedagogia // Kronika
Goierriko dantzak // Kronika
Mutil-dantzak // Kronika
Jotak // Kronika

Boletinak
Dantzan Ikasi 1(pdf) - Apirila 2009
Dantzan Ikasi 2(pdf) - Urria 2009
Dantzan Ikasi 3(pdf) - Apirila 2010
Dantzan Ikasi 4(pdf) - Azaroa 2010

Dokumentazioa
Dantza curriculuma(pdf) - 2010
Gipuzkoako dantza irakasleak(pdf) - 2010

Dantzan Ikasi Gipuzkoako Foru Aldundiaren ekimena da. Dantzan elkartea arduratzen da egitasmoaren kudeaketa teknikoaz. Gipuzkoako Euskal Dantzarien Biltzarra eta Ikerfolk elkarteek gainbegiratzen dute proiektuaren ibilbidea Dantzan Ikasiren Jarraipen Batzordetik.

Dantzan Ikasi
ikasi@dantzan.com
Tfnoa. 943 53 04 40
www.dantzanikasi.com

logoa