Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak
Hemen zaude: Hasiera Komunitatea Dantzan Ikasi Dantza-jauzien oinarrietara atzera-saltoa

Dokumentuaren akzioak

Dantza-jauzien oinarrietara atzera-saltoa

2019/05/06 08:20
Dantza-jauzien oinarrietara atzera-saltoa

Gaskoiniako dantzen ikastaroa, Elgeta, 2019-03-31. Argazkia: Amaiur Aristi - Dantzan CC-BY-SA

Gaskoiniako herri-dantzak apur bat ezagutzeko aukera izan genuen Joan Francés Tisner-ekin Elgetako Espaloia kafe-antzokian eman zigun ikastaroan. Bezperan Iruñean izan zen Jérôme Etxemaité dantza-maisuarekin batera, han ere ikastaroa eta dantzaldia ematen Ortzadar Folklore Elkarteak antolatuta. Jauzi eta braleen dantzakeran, oinarrietara eraman gintuen Tisner-ek: dantzaren pultsua edo taupada, suspentsioa edo esekidura, eta irakasteko / barneratzeko baliabide bezala, ahotsaren laguntza soilaz, urratsak kantatzea.

Dantzan Ikasi Gaskoiniako dantzak
Gaskoiniako dantzen ikastaroa, Elgetea, 2019-03-31. Argazkia: Amaiur Aristi - Dantzan CC-BY-SA

Hortik abiatu zen, eta horretan jarri zuen indarra, soilik kantuak eta ttun-ttunak gidatuta (zer gehiago behar?). Atzera-saltoa eginez bezala, sentitu ahal izan genuen garai bateko dantza-maisuek jauziak irakasteko erabili ohi zuten sistema hori: pasarte bat dantzatu bitartean urratsak doinuarekin batera kantatzea, eta jarraian ikasleak errepika ematea, urratsa kantatuz eta dantza pasartea errepikatuz.

Eta pultsua sentitzea... eta suspentsioa… eta dantzan halaxe adieraztea, ttun-ttunaren kolpeetan… sinpletasunetik, baina dantza barrenetik sentituta. Bere hitzetan: “Hobe sinple dantzatu baina estiloaz, ezen ez konplikatuago baina estilorik gabe”.

Dantzan Ikasi Gaskoiniako dantzak
Gaskoiniako dantzen ikastaroa, Elgetea, 2019-03-31. Argazkia: Amaiur Aristi - Dantzan CC-BY-SA

Gurean, dantza-jauziei dagokienean, azken urteetan bizi duten zabalpen azkarrean sarritan albora geratu dena, hain juxtu. Arreta urratsen teknikara mugatuta, “urratsak” ikastera, jakin badakigu zenbateraino galdu den dantzakeraren kalitatea (dantzan.eus-en argitaratutako hainbat bideotan agerikoa denez). Beharbada Biarnon gehiago eutsi diote esentzia horri?

Biarnoko jauzien ‘berezitasunak’ eskatu genizkion Tisner-i, urratsen izenekin edo urratsak ixteko estiloarekin pentsatuta, baina hori eta gehiago eman zigun. Eta behar genuen. Behar dugu.

Dantzan Ikasi Gaskoiniako dantzak
Gaskoiniako dantzen ikastaroa, Elgetea, 2019-03-31. Argazkia: Amaiur Aristi - Dantzan CC-BY-SA

Jauzietan, dantzatu genituen Biarnon oinarrizkoak diren batzuk: Pantelon (EHan ezezaguna), Lo Peiroton (EHan Buhameak), La craba (EHan Grabo edo Ahuntza, baina ez da berdin-berdina), Mariana (EHan Marianak edo Aitzina Phika). Eta gozatu genuen dantzatzea ahots eta ttun-ttunaren soiltasunean, beste ezeren beharrik gabe. Joan Francés-ek aldarrikatu zuenez, kantua erabilita, ez dugu beste ezer behar dantzarako. Errazagoa da, eta merkeagoa. Eta zuzen ari da. Zenbat jota dantzatu izan dute gure aurrekoek sukaldeetan edo auzoko jaietan pandero eta koplen doinupean?

Jauzien dantzakerari dagokionean, erabili zuen Saliese, Salbaterra eta Ortheze inguruan finkatutakoa. Eta erabili genuen ere urratsen Biarnoko izendegia:

  • Sinple edo Erdizka = Simple (berdin bi aldeetara)

  • Zote edo dobla (Phika xibetotarrez) = Copar (irkurrita “kupar”)

  • Pika (Biga xiberotarrez) = Dus (bere esanahia da “Bi”)

  • Ebats = Pas volat

  • Ezker / eskuin = Virar (berdin batera edo bestera)

  • … eta hiru = Tres

  • Zeina = Mercar

 

Eta konbinaketa batzuk:

  • Doble = Simple + Copar (hau da, Erdizka + Dobla // Sinple + Phika)

  • Doble dus = Simple + Dus (hau da, Erdizka + pika // Sinple + biga)

  • Doble tres = Simple + Copar tres (hau da, Erdizka + Dobla eta hiru // Sinple + Phika eta hiru)

  • Abans edo “Corrent en danvant” = Aitzina edo Aitzina pika

  • Tres pas et dus = Luze eta pika // Aitzina biga

  • Simple pas volat = Luze eta ebats // Beste biga eta ebats

Dantzan Ikasi Gaskoiniako dantzak
Gaskoiniako dantzen ikastaroa, Elgetea, 2019-03-31. Argazkia: Amaiur Aristi - Dantzan CC-BY-SA

Branlo d’Aussau eta Rondeu

Aussau bailarako branlo edo bralea da Biarnon gorde den bakarra. Gaur egun oso erabilia dantzaldi orotan, bi modutan: sokan, edo bikoteka. Sokaren modura mugatu ginen (bestea konplexuagoa), eta honetan ere, musikaren pultsua eta suspentsioa sentitzea izan zen oinarria, kantu errepika erabilita berriz: “Colorino de rosas, sabor de romaniu...” (ondo idatzita ote dagoen ere…).

Izan ere, hori baita Aussauko bralearen berezitasuna, eta dantzatzea berezi egiten duena, suspentsio hori barrenetik sentituta. Eta besoen gora-behera… Kosta egiten da hori guztia harrapatzea, baina behin harrapatuta, horretan du magia.

Gaskoiniako beste dantza adierazgarriena Landetako Rondeu delakoa da. Hau ere bi moldetan: soka motzetan (sei – hamar lagun) edo bikote segidan (ingurutxoaren pareko kokapenean). Sokakoa landu genuen, kantuan hau ere.

Tisner-ek adierazi zuenez, branlo eta rondeu, biak parekoak dira. Doinuan ere biek dute egitura berdina: AA BB segida errepikakorra.

Dantzan Ikasi Gaskoiniako dantzak
Gaskoiniako dantzen ikastaroa, Elgetea, 2019-03-31. Argazkia: Amaiur Aristi - Dantzan CC-BY-SA

Bal gascon jarraian

Honaino eman zuen ia bi orduko ikastaroak. Ondorengo bal gascon dantzaldian, hauek praktikatu eta Gaskoiniako beste herri-dantza erraz batzuk erakutsi zizkigun Joan Francés-ek, Domenja Lekuonaren laguntzaz. Besteak beste, Luxey-ko Pas de Quatre (bikote korrua polkan, kontradantzen logikan) eta Congo (kontradantza sisteman rondeu-ko urratsak erabiliz). Biak ala biak Landetakoak.

Hauez gain, korruan beste dantza errazen bat, eta Gaskoiniako dantzaldietan parte diren polka, schottisch, balsa eta mazurkak ere eman zituen.

Guztia, batez ere kantua eta ttun-ttunaren musika soilaz. Hori ere sentitu ahal izan genuen Joan Frances-ekin: kantuaren eta ttun-ttunaren kolpe soiletan dantzatzearen plazera. Gehiago beharrik ez. Dantzan jarri gintuen guztiak bere indarraz. Tarteka soinu txikia ere erabili zuen, oholtzatik jendartera jeitsita.

Biarnoko dantzaldien agenda ezagutzeko webgune hau gomendatu zigun: https://www.ostaubearnes.com/agenda

Dokumentuaren akzioak

Erantzun

Erantzuna emateko identifikatu egin behar zara, gure webgunean erabiltzaile bat sortuz.

Dantzan Ikasi

Dantzan Ikasi

Dantza tradizionalaren irakaskuntzan laguntzeko asmoz Gipuzkoako Foru Aldundiak abian jarritako programa da Dantzan Ikasi. Gipuzkoako Dantzaguneak dantza sustapenean egiten dituen ekintzen baitan, dantza tradizionala irakasgai duten irakasleei eta ikasten jarraitu nahi duten dantzariei, beren formazioan sakontzen jarraitu ahal izateko aukera eskaintzea da helburua. http://dantzanikasi.com

__ __ __

Dantza irakasleen lan-poltsa

 

Hurrengo saioak

 

Egindakoak

2023

Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar // Kronika

Ikastaroa: Aragoiko jota // Bertan behera

2022

Aurkezpena: Euskal Herriko plazetarako dantza berriak // Kronika

Ikastaroa: Haurrekin dantzan jolasteko baliabideak // Kronika

Dantzan Ikasi Topaketak 2022 // Kronika

Hitzaldi dantzatua: Jon Olazkuaga: Pamperruque // Kronika

Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak Eibar I // Beasain // Eibar II // kronika // Bideoa

2021
Sorkuntzaren bideak: Argiaren Martin Zalakain // Kronika // Bideoa
Topaketak 2021: Dantzaren transmisioa, proposamenak eta lanketak // Kronika
Maialen Araolaza: Dantzaren onurak // Bideoa
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan II // Bideoa II
2020
Ikastaroa: Lau urrats eta kitto!  // Kronika
Oier Araolaza: Genero-identitate euskal dantzan I // Bideoa I
Ikastaroa: Dantzan irakasteko baliabideak // Bertan behera
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
2019
Gogoeta saioa: Sorkuntzaren soka // Kronika
Bisita-dantzatua Patxi Labordarekin // Kronika
Urbeltz, Arregi, Sarriegi: Soka-dantza // Kronika I, Kronika II, Kronika III
Lantzeko zortzikoa Bizkai Elkartea // Kronika
Gaskoiniako herri-dantzak // Kronika
Ibis Albizu: Euskal dantza eta balleta // Kronika
Dantza-luzeak Carles Mas // Kronika
2018
Zuberoako dantzakera // Kronika
Arantzako dantza-luzea // Kronika
Thierry Truffaut: Lapurdiko inauteriak // Kronika
Mikel Alberdi: XIX. mendeko euskal aisia  // Kronika
2017
Berastegiko San Juan dantzak // Kronika
Rapper ezpata-dantzak // Kronika  
Makilaria // Kronika 
Hirunangoak: balsa, mazurka, fandangoa eta ingrutxoak // Kronika 
Patxi Perez: Mutxiko dantzaldien bilakera aztergai // Kronika
2016
Kontra-dantzen sistema // Kronika
Dantza lotua aberasten // Kronika
Larrain-dantza, Lizarrako ingurutxoa // Kronika
Gipuzkoako dantzak IV // Kronika
Gipuzkoako dantzak III // Kronika
2015
Berpizkundeko dantza-maisuen sistema // Kronika
Gipuzkoako dantzak I // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak // Kronika
Dantzan irakasteko baliabideak  // KronikaJean Michel Guilcherri esker ona // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
Zuberoako dantzak // Kronika
2014
Antton Luku: Dantza libertitzeko? // Kronika
Gipuzkoako urratsak, aldairak eta dantzak // Kronika
Arabako dantzak // Kronika
Durangaldeko dantzari-dantza // Kronika
Erromerien bidaiak // Kronika
Nafarroako Erriberako Paloteadoak // Kronika
Dantza-jauzietatik aitzineko püntüetara //Kronika
Lesakako dantzak // Kronika Ikastaroa eta bisita
2013
Nondik nora // Kronika
Luzaideko dantzak // Kronika
Nafarroa Behereko dantzak // Kronika
Emakumea euskal dantzan // Kronika
2012
Lizartzako dantzak // Kronika
Lau urrats eta kitto // Kronika
Lapurdiko inauteriak // Kronika
Axeri-dantza // Kronika
2011
Ingurutxoak // Kronika
Musika eta dantza // Kronika
Haur folklorea // Kronika
Rapper dantzak // Kronika
2010
Zarauzko folklorea // Kronika
Dantza kantatuak borobilean// Kronika
Xemeingo ezpata-dantza// Kronika
Araba Errioxako dantzak // Kronika
Gorputz prestaketa // Kronika
Dantza-jauziak // Kronika
2009
Zuberoako dantzak // Kronika
Argiaren inguruan // Kronika
Pedagogia // Kronika
Goierriko dantzak // Kronika
Mutil-dantzak // Kronika
Jotak // Kronika

Boletinak
Dantzan Ikasi 1(pdf) - Apirila 2009
Dantzan Ikasi 2(pdf) - Urria 2009
Dantzan Ikasi 3(pdf) - Apirila 2010
Dantzan Ikasi 4(pdf) - Azaroa 2010

Dokumentazioa
Dantza curriculuma(pdf) - 2010
Gipuzkoako dantza irakasleak(pdf) - 2010

Dantzan Ikasi Gipuzkoako Foru Aldundiaren ekimena da. Dantzan elkartea arduratzen da egitasmoaren kudeaketa teknikoaz. Gipuzkoako Euskal Dantzarien Biltzarra eta Ikerfolk elkarteek gainbegiratzen dute proiektuaren ibilbidea Dantzan Ikasiren Jarraipen Batzordetik.

Dantzan Ikasi
ikasi@dantzan.com
Tfnoa. 943 53 04 40
www.dantzanikasi.com

logoa