Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak
Hemen zaude: Hasiera Komunitatea Kattalin Agerre 10 mugarri emakumeak dantzan berdintasunera bidean

Dokumentuaren akzioak

10 mugarri emakumeak dantzan berdintasunera bidean

2022/06/30 16:20
10 mugarri emakumeak dantzan berdintasunera bidean

Mutil-dantza parekidea Baztanen.

Oihartzun handia izan du Lekeitioko Kaxarranka lehen aldiz emakume batek dantzatzeak. Olatu hori baliatu nahi genuke emakumeek dantzan emandako  beste pauso eta lorpen batzuk goraipatzeko. Ez dezagun lortutakoa ahaztu, mutil-dantzetatik kaxarrankara, 10 pauso, 10 mugarri emakumeek dantzan berdintasunaren bidean Kattalin Agerreren sokari segika.

Kaxarranka 2022
Ane Maruri, Kaxarranka Lekeition lehen aldiz emakume batek, 2022-06-29. Argazkia: Rosa Santamaria.

1/10 Irun eta Hondarribiko Alardeetako...

emakumeen borrokari esker eman dira pauso gehienak dantzan. Eredu izan dira eta bide erakusle. Gogoan izateko ohar bat: Ez deitu tradizionala baztertzaileari. Tradizioa aldaketa eta egokitzapena da, parekidea da tradizionala.

Irun Alarde parekidea

2/10 Baztanen emakumeak mutil-dantzetan...

dantzatu ahal izatea urte askotako borroka izaten ari da. Hainbat bazterketa eta eraso izan dira. 2022an ere mutil-dantza ez baztertzaileak aldarrikatzen jarraitu beharra dute. 

Mutil-dantzak Elizondon
Mutil-dantzak Elizondon, Baztandarren biltzarrean, 2016. Argazkia: OIer Araolaza - Dantzan (cc) by-sa.

3/10 Aitzindariak dira baita ere Andoainen...

2000. urtean San Joan eguneko axeri-dantzan parte hartu zuten emakumeek. Festak hazten eta sendotzen jarraitu du ordutik eta urtero oraindik eta talde ederragoak dantzatzen du axeri-dantza.

Andoaingo axeri-dantza
Axeri-dantza, Andoian. Argazkia: Emilio Xabier Dueñas

4/10 Lizartzan 2004. urtean...

atera ziren emakumeak lehen aldiz inauteri-dantzetan, hainbat urtez saiatu eta borrokatu ondoren. Aitzindariak izan ziren horiek ere, naiz eta oihartzun eta errekonozimendurik jaso ez duten.

Lizartza inauteriak 2004

5/10 Garain, dantzari-dantzan aritu ziren...

neska batzuk 2004 eta 2005 urteetan. Ondoren ukatu egin zieten ezpata-dantzan jarraitzea. 15 urte ondoren altxatu dute ahotsa.

Garai dantzari-dantza 2005
Neska-mutilak dantzari-dantza egiten Garain, 2005eko uztailaren 31n. Argazkia: Unzueta-arregi familia.

6/10 Anoetako dantza-sokan 2003an...

hasi ziren neskak beren soka, nesken aurreskua ateratzen. Anoetan dantza-soka emakumeak ateratzen hasi zirela 20 urte beteko dira laster eta ondotik etorri diren hainbat aurresku parekiderentzat eredu izan dira.

Anoeta dantza-soka 2006
Dantza-soka Anoetan, 2006. Argazkia: Oier Araolaza - Dantzan (cc) by-sa

7/10 Ezpata-dantza parekideak abiatu ziren 2005ean...

Eibarren, Arraten. Neskak eta mutilak elkarrekin ezpata-dantzan plazaratu dira gero Beasain, Andoain, Iruñea, Añorga, Donostia, Elgoibar, Biarritz, Portugalete, Sestao, Hendaia, Irun, Arizkun,... Ezpata-dantzetan emakumeak ikustera ohitu gara, baina ez zen horrelakorik orain 20 urte.

Arrateko dantzak 2005
Arrateko dantzariak, Kezka dantza taldea, 2005-09-08. Argazkia: Felipe Loiola.

Joseba Juarez - Igartza 2014 ezpata-dantza 02
Igartzako ezpata-dantza, Joseba Juarez Mendizabal kapitain dela. Beasain, 2014-09-14. Argazkia: Iñaki Erauskin

Aldapako San Ferminen ezpata-dantza 2016
Iruñeko Aldapako San Ferminen ezpata-dantza, Duguna dantza taldea, 2016. Argazkia: Iñaki Zugasti.

8/10 Debako ezpata-dantzara emakumeak 2013an...

itzuli ziren hainbat urtez baztertuta izan ondoren. 2013-2015 bitartean han eta hemengo hainbat dantzetan sartzen hasi ziren emakumeak: Villabuenan eta Villabonan, Elorrioko errebonbiloetan, Tolosako bordon-dantzan,..

Deba San Roke 2013
Deba, 2013-08-16. Argazkia: Iñaki Zugasti / dantzan.com - CC-BY-SA

Villabuena Kaxkabar dantza taldea 2013
Villabuena, Kaxkabar dantza taldea, 2013.

9/10 Durangon San Fausto egunean dantzari-dantzan...

gizon eta emakumeak dantzatu ziren batera lehen aldiz 2015. urtean. Durangaldean pausoka eta kostata joan da zabaltzen parte-hartzea dantzari-dantzan: Merinaldeko ezpata-dantzari egunean Kriskitinekoek egin zuten lehen agerraldia, Berrizko udalaren erabakia bazterketarekin bukatzeko, Iurretako plazan 2018ko San Migeletan, Abadiñon...   

Durango 2015: San Fausto neskak eta mutilak-5
Argazkia: Liñue aurreskuek

Izurtza: Durangaldeko Ezpata-dantzari eguna 2016 Kriskitin
Kriskitin dantza taldea Durangaldeko ezpata-dantzari egunean, Izurtza, 2016-09-11.

Berriz: SanPedro 2019
Berriz, San Pedro eguna, 2019-06-29. Argazkia: Oier Araolaza - Dantzan CC BY-SA-AT

Iurreta dantzari-dantza 2018
Dantzari-dantza, Iurreta, 2018-09-29. Argazkia: Eire Vila - Dantzan CC-BY-SA

10/10 Hau gera ezina da

Urteotan bat bestearen atzetik, errenkadan joan dira gauzatzen aldaketak. Beran 2014ko San Esteban egunean bizi izan zena itzela izan zen. Legazpin 2011n lehen ahaleginaren ondoren 2014an sendotu zen. Zumarragako ezpata-dantzan 2015ean gainezka egin zuten emozioek. Antzuolan dantzari talde parekidea 2015ean eta herritik kanpoko emanaldian estreinatu ondoren Mairuaren alardeak parekidetasunaren bidean hartutako bidea sendotu zuten. Oñatin 2018ko Korpus dantzetako kriskitin soinuek inoiz ez bezala hunkitu zituzten herritarrak. Lesakan 2019ko San Ferminak ez dira erraz ahaztuko. 

Bera: San Esteban 2014 bordon-dantza 01
Bera, San Esteban, 2014-08-03. Argazkia: Oier Araolaza / dantzan - CC BY-SA

Ezpata-dantza, Legazpi
Ezpata-dantza, Legazpi, 2018-05-03. Argazkia: Goierriko Hitza

Antio ezpata-dantza 2015 publikoa 02
Zumarraga, Antio, ezpata-dantza, 2015-07-02. Argazkia: Oier Araolaza - dantzan.eus CC BY-SA

Mairuaren alardea Antzuola
Arku-dantza, Mairuaren alardea, Antzuola, 2017-07-15. Argazkia: Eire Vila - Dantzan CC-BY-SA

Oñati Korpus 2018
Korpus, uztai-dantza, Oñati, 2018-06-02. Argazkia: Maite Irizar - Dantzan CC-BY-SA

Lesaka: San Fermin 2019 Ezpata-dantza
San Fermin eguneko dantzak, Lesaka, 2019-07-07. Argazkia: Amaiur Aristi - Dantzan CC-BY-SA

Dantza, herri, auzo, festa, erritual eta festa bakoitzean emandako urratsa ez da bere kabuz eman. Alfonbrarik ere ez da izan. Izan dira errezeloak, oztopoak eta zangotrabak. Eta oraindik badago egiteko bidea.

Dokumentuaren akzioak

Erantzun

Erantzuna emateko identifikatu egin behar zara, gure webgunean erabiltzaile bat sortuz.

Kattalin Agerre

Kattalin Agerre

Urratsez urrats. Dantzaz dantza. Sasi guztien gainetik eta laino guztien azpitik. Kattaliñaño nauzu, Agerreko alaba. Ez nauzu gehiago Murde Beltzuntzen beldurrez.

 

Emakumeak dantzan: gertatzen ari da

Legazpi: ezpata-dantza (1915-2015)

Deba: San Roke dantzan (1967, 2013)

Durango: dantzari-dantza (2015)

Lasarte (2011), Arizkun (2011)

Villabuena (2013), Pasaia (2015)

Ermua (2015), Barakaldo (2015)

Zumarraga: ezpata-dantza (2015)

Bera: makila-dantzak (2015)

Leitza: ezpata-dantza (2015)

Durango: San Fausto (2015)

Antzuola: trokeo-dantzak (2015)

Ermua: dantzari-dantza (2015)

Unanu: mamuxarroak (2016)

Goizaldi: Gipuzkoako dantzak (2016)

Luzaide: Bolant-dantzak (2016)

Ajangiz: dantzari izandakoei omenaldia (2016)

Nesken parte hartzea Santa Agedatan

Berriz: emakumeak dantzari-dantzan parte hartzeko (2016)

Antzuola: Mairuaren Alardeko trokeo-dantzak (2016)

Itziar: Gazteen aurreskua (2016)

Aizarna: Aurreskua (2016)

Elgoibar: Soka-dantza (2016)

Durangaldeko ezpata-dantzari eguna (2016)

Luzaide: Jauziak (2017)

Lezo: Soka-dantza (2017)

Zaldibar: Dantzari-dantza (2017)

Iurreta: dantzari-dantza (2018)

Aduna: axeri-dantza (2018)

Goizueta: zahagi-dantza (2019)

Beasain: umeen aurreskua (2019)

Berriz: dantzari-dantza (2019)

Lesaka: ezpata-dantza (2019)

Lizartza: dantza-soka (2019)

Monteagudo: paloteadoa (2019)

Markina: saragi-dantza (2020)

Markina: karmenetako aurreskua (2020)

Abaltzisketa: Txantxoak (2022)

Donibane Lohizune: Donibaneko aurreskua (2022)

Lekeitio: Kaxarranka (2022)

Ordizia: Santanazaleen aurreskua (2022)

Markina: ezpata-dantza (2022)

Uztaritze: Kaskarotak (2023)

Otsagabia: Muskildako Amaren dantzak (2023)

Atzerrian:

Neska-mutil kurduak: gerra eta dantza

Genero rolak hankaz gora tangoan

Boise: Oñatiko dantzak (2019)

Generoa dantzan: lehengo kontuak:

Behin batez yoan ninduzun

Emakume espainola: otzana eta xumea, baita dantzan ere

Balletaren maskulinitatea

Potxuak, Idahon aurreskua dantzatzen zuten emakumeak

Orio: aurreskua (1942)

Añorga: aurreskua (1944)