Garbiñe Elizegi , Baztango alkate ohia: «Alkate joan eta mutil-dantzan ez parte hartzea ez zen aukera»

Kattalin Agerre

2017/05/18 09:35

Garbiñe Elizegi , Baztango alkate ohia: «Alkate joan eta mutil-dantzan ez parte hartzea ez zen aukera»

Garbiñe Elizegi, Aroztegiaren epaiketara sartu aurretik, 2016ko azaroaren 8an. Argazkia: Idoia Zabaleta / Argazki Pres

Argia aldizkarian elkarrizketa egin dio Miel A. Elustondok Garbiñe Elizegi, Baztango alkate ohiari eta tartean Baztango mutil-dantzen inguruan mintzatu da.

2013an Elbeteko mutil-dantzan irainka hartu zuten Baztan bailarako alkate eta ordezkari gorena. Garbiñe Elizegik esku bete lan izan zuen lau urteko agintaldian mutil-dantza parekidearen aldeko borrokatzeko.

Argazkia: ZALDI ERO

Baztango alkate zinela oihuka eraso zintuzten 2013an Elbeteko jaietako mutil-dantzan.

Gure analisiaren arabera, aldaketa anitz gertatzen ari ziren Baztanen, erresistentziak antolatzen ari ziren zenbait arlotan, eta bailarako eliteak gotortu egin ziren. Mutil-dantza, berriz, botere erakustaldia izan da anitzendako. Dirudun gehien dagoen herrietan, erdaldun gehien, boterearekin lotura handiena dutenetan gotortu dira eliteak. Ez da kasualitatea. Bertzalde, espero ez zena gertatu zen udalean, eliteekin loturarik ez zuten talde arras gazteak lortu zuen alkatetza, eta buru, emakumea, eta feminista. Artaldetik ateratzen denak mesfidantza sortzen du, eta gu ez ginen artaldekoak. Ez genuen elizako biderik ere egiten.

Mehatxuak jasoa zara mutil-dantzen kontura.

Ez ni bakarrik. Alkate izan aurretik plazara ateratzen baginen ostiaka aterako gintuztela erran ziguten. Alkate nintzela, berriz, Diario de Noticias egunkarian argitaratu zituzten zenbait eskutitzetan, udalera igorritako eskutitz anonimoetan, mehatxuak eta irainak jaso genituen. Mehatxu zuzen izan gabe ere, gure kontrako indarkeria bultzatzen zuten, eskarmentua merezi genuela zioten. Artean alkate nintzela, heriotza mehatxuak ere jaso nituen idatziz, bi aldiz, bandera espainola jartzen ez bagenuen hilko gintuztela erranez. Estresa beti.

Zuen jazarpenak badu Irungo eta Hondarribiko alarde parekideetan emakumeek jasaten dutenaren antza.

Guk ez genuen haiek bezala bukatu nahi. Baztango eliteak hango bidea egiten saiatu ziren hemen, mutil-dantzak pribatizatzen, eta guk hori errotik moztu beharra ikusi genuen, bertzenaz alardeen bidea eginen zuen mutil-dantzak. Behin baino gehiagotan erraten dut nik mutil-dantzen aferaz ari garela: hemen eskakeo
orokorra izan da. Zalantzarik gabe ikusten dugu zein jarrera hartu. Hondarribiko eta Irungo alardeetan, baina bertzela ikusten dugu gauza Baztango mutil-dantzei agokienean.

Trikuarena egitea duzu “eskakeo orokorra”, arazoari ihes egitea, ezkutatzea.

“Denborarekin konponduko dira gauzak”, erraten ziguten aldaketa sozialaren alde gurekin bat egiten zutenek. Baina gauzak ez dira denborarekin aldatzen, ekintzarekin baizik. Plazetan dantzan ari ginelarik, afera sortu zen mutil-dantza baztertzailea ematen ari zelako ikastolako parkean, parke publiko batean. Bazterketa horrekin akitzeko bilerak, solasak egin genituen baina han segitzen zuten. Hor erabaki genuen sartzea. Hori izan zen gure ekintza zuzena.

Elbeteko mutil-dantzan, 2013an, ez zioten ongi-etorririk egin
Elizegi Baztango alkateari. Argazkia: Diario de Noticias.

Irainka hartu zintuzten Elbeteko hartan.

Oso bortitza izan zen, baina ongi pentsatuta egin genuen ekintza hura. Egia erran, nik aurreikusten nuen hura, musika isiltzea, mutil-dantzariek dantza uztea... Nire herrian bizitua nuen egoera hori, Lekarozen. Baina orduan ez nintzen Baztango alkate. Ez dut deusekin konparatzen ahal, baina nirekin hazitakoak ziren Lekarozko plazan oihuka eta mehatxuka hartu nindutenak dantzara sartu ginenean. Elbetekoa gogorra egin zitzaidan, baina are gogorragoa nire herrikoa. Bertzalde, barneko presioak ere izan ziren.

Barneko presioak? Politikoki eraldaketa sozialaren alde zuekin bat egiten duen jendearena erran nahi duzu.

Bai. Udaleko taldekideek bat egin zuten gurekin, baina alderdi mailan denak ez ziren gurekin. Betiko aitzakiak: “Ez da komeni... Hauteskundeak galduko ditugu...”. Baina alkate joan eta ez dantzatzea ez zen aukera. Amaiurren, erratekoz, hitz egitera joan ginen, gu dantzan hasi eta txistularia ez isiltzeko; solastu ginen, txistularia aldatu zuten eta dantzatu ahal izan genuen. Erran genien alkatea –kasu hartan, ni–, herrira joan, dantzara sartu eta txistularia isiltzen bazen ez genuela diru-laguntzarik ematen ahal, egiten zuten diskriminazioagatik. Hor ere gatazkak izan genituen bailarako Bildu barnean. Nazio mailako egiturek babesa eman ziguten, mintegia ere egin genuen, bat zetozen gure helburuarekin, baina batzuk ez zetozen bat gure ekintza zuzenarekin

Zergatik?

Zalantzan jartzen delako beti mugimen du feministaren jokaera. Egiten ditugularik tailerrak, alardekoekin eta bertze, aldiro agertzen den faktorea da ezkerreko

mugimenduetan: feminismoaren inguruko beldurra... Ezkerreko mugimenduetan feminismoari beldurra diote anitzek. Iraultza sakona eskatzen duelakoz. Azaleko iraultza saltzen digute anitzetan eta feminismoa iraultza holistikoa da. Ezkerreko mugimenduetan dauden gizonek gauzatzen duten zapalketa aitortzeak, bertzeak bertze, beldur ematen du, eta hor ere trikuarena egiten ari gara berriz ere. Ezkerreko mugimenduetan ere ez zaio barneko matxismoari aurre egiten.

Elkarrizketa osorik: "Alkate joan eta mutil-dantzan ez parte hartzea ez zen aukera" (Argia 2017-04-09)

Dokumentuaren akzioak

Bidali hitzordua

Erantzun

Erantzuna emateko identifikatu egin behar zara, gure webgunean erabiltzaile bat sortuz.

Sartu

Kattalin Agerre

Urratsez urrats. Dantzaz dantza. Sasi guztien gainetik eta laino guztien azpitik. Kattaliñaño nauzu, Agerreko alaba. Ez nauzu gehiago Murde Beltzuntzen beldurrez.

Emakumeak dantzan: gertatzen ari da

Legazpi: ezpata-dantza (1915-2015)

Deba: San Roke dantzan (1967, 2013)

Durango: dantzari-dantza (2015)

Lasarte (2011), Arizkun (2011)

Villabuena (2013), Pasaia (2015)

Ermua (2015), Barakaldo (2015)

Zumarraga: ezpata-dantza (2015)

Bera: makila-dantzak (2015)

Leitza: ezpata-dantza (2015)

Durango: San Fausto (2015)

Antzuola: trokeo-dantzak (2015)