Orain arteko ekarpenak
Xabier Itzaina: "Guk ezagututako herrixketan biziki indartsu dira dantzak, baita Mexiko Hiriko auzoetan ere"
2023/12/20
Azken urtebetean Mexikon zehar ibili da Xabier Itzaina (Itsasu, 1971) ). Ekonomia soziala, solidarioa eta kooperatibismoa ikertzera joan bada ere, ezin alde batera utzi bertako jai, erritu eta dantzak. Han aurkitu duenaz eta Dantzanen argitaratu dituen kronikez aritu da Maider Segurola eta Jon Ar...
Kronikak Mexicotik (2022-2023)
2023/10/03
1 (Neo)Aztecak sainduarentzat dantzan San Mateon 2022/11/17 2 San Frantzisko, chineloak eta (berriz ere) Aztecak 2022/12/13 3 Otomi panpinen dantza politikoa 2023/01/11 4 Arimak dantzan Michoacán-en 2023/01/31 5 Soinuak, sainduak eta kantuak auzoz-auzo eta atez-ate 2023/02/22 6 Oaxacan....
Quetzales, Negritos, Migueles, Pilatos eta bertzeak. Pueblako mendietako dantzen mundua
2023/09/25
Agorrila hastapenean behar izan nuen laneko joan Pueblako Sierra Nororiental-ean dagoen Cuetzalan-erat. Han elgarretaratuak daude Tosepan batasunaren baitan hunenbertze kooperatiba, zoinek nahua eta totonaco leinuetako 40,000 familia beino gehiago juntatzen dituzten. Esperientzia aberats hortaz bal...
Banderaren bortz musuak. Sainduak, jendeak eta erritoak Chilón eta Guaquitepec-en
2023/08/28
Uztail undarrean aste bat pasatu nuen berriz Chiapas-eko Selva Norteko partean. Jada hemen aipatu dituztan Yomol A’Tel (“elgarrekin lanean”, tseltal hizkuntzan)-eko kooperatibak bigarren aldikotz bisitatu nintuen. Esperientzia ikaragarri aberatsa, bainan bertze nunbeit aipatuko dutana. Gau...
Dantzarien agintza. Lumaren Dantza Teotitlán del Valle-n
2023/07/26
Teotitlán del Valle Oaxaca-ko Erdialdeko haranetako herri gotor eta eder bat da. Sei mila biztanlez goiti dituen zapoteco herri horrek zelai joriak dauzka parean eta mendi xutak bizkarrean. Bere tapiza-egile eta jostunentzat famatua da mundu osoan bainan badu bertze aberastasunik ere. Urte osok...
Barkamenaren soinua. Korpus-eko dantza erritualak Papantlan
2023/06/26
Besta berri edo Korpuzti egunaz liturgia katolikoak libertate haundi bat uzten die tokiko kulturer. Behin Sakramendu saindua karriketan atera behar dela erran eta, ez du baitezpada gomendio berezirik eta mundu zabalean askatasun erlatibo hortaz baliatu dira Kristoren gorputzaren ospatzeko tokiko...
Erramutik Trinitaterat: primaderako errituak
2023/06/13
Erramuak Coyoacan-en
Garizuma xuhurtzen ari zela eta, Erramu ospatu zuten Coyoacán-en, Méxicon berean. Ez zen baitezpada ospakizun haundia, bainan auzo zaharraren – Hernán Cortes-en etxea izana da gaurko herriko etxea - karriketan barna antolatu zuten prozesio labur bat. Conchita-ko eliz...
Ihauteriak (3): zezena eta banderak lasterka Tenejapan
2023/05/23
Ihauteriak gure partean Haustez bururaturik ere, San Cristobal-etik oren batetara dagoen Tenejapan besta zonbeit egunez luzatzen dute. Ene partetik Hauste biharamunez, ortzegunarekin, hartu nuen taxi kolektibo bat tzeltal herri hortarat hurbiltzeko. Banakien ihauteriak 13 egun irauten zituela Te...
Ihauteriak (2): K’in Tajimoltik: Jokoaren besta San Juan Chamulan
2023/05/04
Joan den otsailean Chiapas-en egon ginen eta bertzeak bertze San Juan Chamula eta Tenejapako ihauterien bizitzeko parada izan ginuen. Tetelako ospakizunetan gure europar neguko besten kutsua hauteman baginuen, chiapaneco -ek aldiz bertze mundu batera ereman gintuzten. Aldi huntan Cham...
Ihauteriak (1) : Tetelako masken guduka airosa
2023/04/18
Joan den otsailean, Simon Lévy, CEMCA-ko doktoregai lerdenarekin izan ginen Pueblako Sierra Norteko bortuetarat, Cuetzalan-eko kooperatiba famatuaren ezagutzeko xedearekin. Nahua eta Totonaca indio leinuek osatzen duten Cuetzalan-ek baditu bertzalde bere dantza erritual bereziak, voladore...
Oier Araolaza
