Sanferminetako azken eguneko irudiak ditugu bideo honetan, Dugunako dantzariak dantzan ari dira Udaletxe plaza leporaino beteta dela. Uztailaren 14an Udaletxeko plazan, erraldoien dantzak eta sanferminetako trokeo-dantzak izaten dira. Udaletxeko balkoitik Pablo Lasaosak jasotako irudi zoragarri hauek eskuratu ditugu. Erraldoiek azken dantzak eskaintzen dituzte, jaietan zehar egunero irten ondoren, herritarrak hurrengo urtera arte agurtzeko asmoz. Erraldoien begiradapean Dugunako dantzariek duela bi urte sortutako trokeo-dantzen zikloa eskaintzen duten momentua dugu honakoa. Irudietan ikus dezakegu brokel eta ezpaten dantza, Ama begira zazu doinuan dantzatutakoa. Irudiak: Pablo Lasaosa Photography. Duguna dantza taldea, Sanferminak, trokeo-dantzak, Iruñea, 2019-07-14.

San Fermin Eguneko Lesakako dantzarien arratsaldeko saioa jaso dugu bideo honetan. Eguneko bigarren saioan soka-dantza dantzatzen dute eta honako egitura du dantzak: zantzo-monona edo mutil-dantza, esku-dantza edo neska-dantza, agurra, jota, arin-arina eta esku-dantza edo neska-dantza.

Hamabost ezpata-dantzariak plazaren ingurua zantzo-monona edo mutil-dantza dantzatzen hasten dira. Txistularien doinuan pausoak ematen hasten dira mantso-mantso eta bat-batean abiadura aldatu eta urrats bizkor eta arinak eginez plazari itzulia ematen diote. Dantzariei begira dauden herritarrek gogotsu animatzen dituzte dantzariak oihuka. Horrela ari direla bikoteka elkarri begira jarri eta zenbait salto ere ematen dituzte. Guztira bi itzuli ematen dizkiote ezpata-dantzariek plazari. Dantzaren amaieran lerroko bigarren eta azken aurreko ezpata-dantzariak dantzara sartzeko zain dauden emakume dantzarien bila joaten dira.

Horrela hamabost ezpata-dantzariak eta hamabost neska dantzariak tartekatuta sokan plazara sartzen dira esku-dantzaedo neska-dantza dantzatuz, elkarren artean zapi gorriz elkarturik aitzineskua lehena dela. Aurtengoan Igor Gurrutxaga izan da ezpata-dantzarien kapitaina edo aitzineskua. Zeharkakoaren antzeko pausoak markatuz plazan bueltaka dantzatzen dute. Neskak aurrera begira joaten dira dantza osoan zehar, ezpata-dantzariek itzuli erdia eman eta bikoteari begira jartzen dira zenbait momentutan, tarte horietan hiru salto egiten dituzte. Plazan zirkulua osatu eta gelditu egiten dira, orduan, aitzineskua plazaren erdi aldera ateratzen da eta bere bikoteari agurra dantzatzen dio. Jarraian denek jota eta arin-arina dantzatzen dute eta berriro denak sokan elkartuta esku-dantzan irteten dira plazatik.

Irudiak: Eire Vila. San Fermin, soka-dantza, Lesaka, 2019-07-07.

Lasala konpainiak Dferia azokan aurkeztu zuen Luz piezaren zatitxo bat duzue irudietan. Judith Argomanizen gidaritzapean lau dantzari ditugu oholtzaren gainean, bi mundutan, iluntasunaren eta argitasunaren munduan. Konpainiaren zuzendariak azaldu digu mundu batean samurtasuna, purutasuna lantzen dela eta bestean basakeria, zakarkeria. Itzalpekoaren argitzea eta aldi berean sakratua denaren iluntasuna irudikatu nahi dute dantzariek. Hori horrela, dantza pieza honetan gauza sakratuei, garbitasunari, gauza fin eta makalei heltzen die, baita gauza gordinei, basatiei eta astakeriei ere. Bereizketa hori dantzakera eta musika aldaketen laguntzaz nabarmen ikusiko da. Zuzendaria eta koreografia: Judith Argomaniz. Dantzariak: Jaiotz Osa, Carla Diego, Garazi Etxaburu eta Paula Parra. Irudiak: Eire Vila. Lasala, Luz, Dferia, 2019-03-12.

San Fermin egunean Lesakako Plaza Zaharrean dantzatutako zeharkakoa jaso dugu bideo honetan. Hamabost ezpata-dantzariak ikus ditzakegu dantzan, elkarri lotuta makila bidez. Alde bakoitzean zazpi dantzari kokatzen dira eta bi ilarak aitzineskuak lotzen ditu, bera kokatzen da aurrena. Zeharkakoa hiru aldiz dantzatzen da goizean zehar. Lehenengo biak Zubigainekoaren aurretik, bata Plaza Zaharrean eta bestea Ziobiko Plazan; azkenengoa, Zubigainekoa dantzatu eta jarraian egiten da Plaza Zaharrean eta dantza horrekin amaitzen dituzte goizeko lanak ezpata-dantzariek. Plaza Zaharrean dantzariak zabal kokatzen dira V formako irudia osatuz, Ziobiko Plazan, berriz, bi ilara paraleloetan jarrita dantzatzen dute.

Aitzineskua eta txistularien koordinazio keinuen ondoren dantza aitzineskuaren hiru jauzirekin hasten da eta horien jarraian dantzari guztiek burua makurtuta erreberentzia egiten dute. Dantzaren izenak dioen moduan zeharka dantzatzen da, alboetara, eskuinera eta ezkerrera egiten dituzte urratsak, beti abiatzera doazen aldeko oinarekin puntua markatuz. Alde batera eta besterako mugimenduak dantzan zehar moztu egiten dira, momentu batzuetan dantzariek deiak markatzen baitituzte hiru jauzi eginez. Dantza amaitu eta segidan plaza barruan makil-gurutzeak egiten hasten dira eta horrela ateratzen dira ezpata-dantzariak plazatik txistularien aurretik.

Ezpata-dantzariak: Unai Gurrutxaga, Igor Gurrutxaga, Fernando Etxegarai, Martin Etxegarai, Mikel Arriola, Andoni Arriola, Xabier Arriola, Bittor Etxabide, Jon Erro, Alaitz Etxabide, Maddi Taberna, Mikel Maia, Xuban Larretxea, Fred Ramos eta Leire Pastor.

Irudiak: Eire Vila, Oier Araolaza. San Fermin ezpata-dantza, zeharkakoa, 2019-07-07.