Irradakan ospatu eta aldarrikatu dute martxoaren 8a Euskal Herriko hainbat herritan. Eskuetatik helduta, borobilean dantzan eta kantuan plazaratu dira Emakumearen Nazioarteko Egunean Iruñean, Beasainen, Soraluzen eta Zestoan besteak beste. Izan ere, dantzaren bidez agertu dituzte emakumeek beren aldarrikapenak eta elkartasun keinuak herriz herri, eta horietako batzuetan irradakan. Datorren martxoaren 15ean Astigarragako emakumeak ere dantzatuko dira irradakan. Irudiak: Plaentxia.eus, Aurtzaka dantza taldea, Ahotsa.info, Danbolin. M8, emakumeak irradakan, 2020-03-08.

Marie Chouinard dantza konpainia Bilboko Arriaga antzokian izango da asteburu honetan. Kanadako konpainiak Radical vitality ikuskizuna eskainiko du martxoaren 6an eta 7an, 19:30ean. Chouinard artista entzutetsua da mundu mailan, koreografoa, eszenatoki eta argiztapen diseinatzailea, argazkilaria eta zine zuzendaria. Chouinardek azken lau hamarkadetan prestatu dituen hainbat dantza batuta osatu du ikuskizuna. Bere ibilbidean sortu dituen bakarkako eta bikotekako piezarik onenak aukeratu ditu horretarako. Aurrez aurkeztu izan dituen dantza piezak moldatu ditu, jantziak, soinuak edo koreografiak egokituta. Radical vitality lanak guztira 24 dantza bildu ditu, minutu bat eta 10 minutu artekoak. Berez zatiak independenteak badira ere, batasuna eman nahi izan diote. Sarrerak salgai daude Arriaga antzokiko webgunean. Marie Chouinard, Radical vitality, 2020.

Kerestu nagusiaren papera betetzen du Aines Keheillek aurtengo maskaradetan. Berak azaldu digun moduan bera eta bere mutilaren lana zamaltzaina zikiratzea da. Laguntzaileak, ordea, ez du lanik egin nahi. Nahiago du dantzatu eta ardoa edan. Pitxuri dei egiten dio nagusiak laguntza eske, baina hark ere kale. Azkenean bi kerestuek zamaltzaina harrapatu eta zirikatu egiten dute. Aines Keheillerekin batera, Chloe Iratzabalek egiten ditu aurtengoan kerestu lanak. Biarnesez eta euskaraz hitz egiten dute eta bien arteko dantza-jolas bat egiten dute. Irudiak: Maite Irizar, Amaiur Aristi. Kerestuen ofizioa, Altzürükü, 2020-02-09, 2020-02-29.

Damak eta mozorroak irten dira inauterietako asteartean Erratzun. Hiru egunez ospatzen dituzte inauteriak Erratzun, igandetik asteartera. Azken egunean irten dira damak kalera, beraiek zanbonbak izendatzen dituzten dunbel edo bonboak joaz. Zuriz jantzita, koloretako zintez apaindutako zapela buruan eta aurpegia beloarekin estalita eramaten dute. 

Patxi Irigoien dama eta dominagusiak eman dizkigu hainbat xehetasun. Hasieran dunbalekin jotzen duten erritmoari buruzko azalpenak ere eman dizkigu. Garai batean zanbonba esaten dieten dunbalekin ibiltzen ziren eskean baserriz baserri eta akordeoilariaren laguntzaz. Orain astearte arratsaldean irteten dira damak. Dozena bat irten ohi dira, baina azken urteetan kopurua handituz doa eta aurten inoiz ez bestek hartu dute parte. Garai batean baziren danbor egileak herrian, baina ofizioa galdu da eta orain beraiek egiten dituzte.

Irigoien dama bezala aritu da aurtengo inauterietan, baina horrez gain Danbolin nagusia edo Erratzun esaten duten bezala, dominagusia ere bada. Inauteriak antolatu, sosak bildu, kontuak eraman eta bestak eta iraileko errebestak antolatzea dagokio. Lau dominagusi izaten dira urtero eta bikoteka bi urte egiten dituzte.

Inauteriak, damak eta mozorroak, Erratzu, 2020-02-25.