Georgiako dantzari gazte baten historia kontatzen du Levan Akin Suediako zine zuzendariaren hirugarren pelikula honek. Merab dantzari familia bateko semea da eta ume-umetatik Georgiako Ballet Nazionaleko kide izatea izan du helburu. Gogor dabil lanean, irakaslea zorrotza da oso eta entseguak exigenteak dira benetan. Hala ere, aurkaririk gogorrena, taldera iritsi berri den kidea izango da. Merab eta Mary lagunak hamar urte zituztenetik dantzatu izan dituzte dueto tradizionalak; bikote sentimental direla ere esan daiteke. Irakli mutil gaztea konpainiara etortzen denean, ordea, dena aldatzen da. Irakli Meraben dantzari arerio nagusia izango da, baina aldi berean guztiz erakarrita sentitzen da. Dantza eta homosexualitatearen bidez, Georgiako kultura tradizionala eta gizarte aurrerakoiago baten arteko talka erakusten du pelikulak. Globalizazioaren eraginak iritsi badira ere, georgiar gizarte kontserbadorea ageri zaigu, tradizioa kolokan jartzera ausartzen diren hiritarrak baztertzeko boterea duen gizartea. Baloreen arteko txokea eta egungo gizarte georgiarrarekin batera, dantza irudi ederrak erakusten dizkigu pelikulak. And then we danced, Levan Akin, 2019.

San Juan bezperan Iruñeko Duguna dantza taldearen soka duzue bideo honetan. Dugunakoek 2013. urtean soka-dantza berezia moldatu zuten San Blas egunean eta San Joan bezperan dantzatzeko. Aurten aldaketa batzuk egin dituzte, besteak beste, genero bereizketarik gabeko soka atera dute, Dugunako dantzariak denak batera, zuriz eta apaingarriek gorriekin dotore. Sua piztu aurretik kantuan eta dantzan aritu dira dantzariak Kosterapean. Nafarroako zenbait soka-dantzatan egin ohi den bezala, sokan hasi eta ingurutxoan bukatu dute dantza. Hemen soka-dantzaren zatiak:

• Irteera
• belauntxingoa
• Axeri-dantza
• Zortzikoa
• Inguru txiki
• Inguru handi

Irudiak: Guillermo Arbeloa. San Joan bezperako soka-dantza, Iruñea, 2019-06-23.

Oteizaren apostoluek 50 urte betetzen dituzten egunotan 2008an Arantzazun egin zen Apostoluen Dantza berreskuratu dugu. Jorge Oteizaren jaiotzaren mendeurrenaren ospakizunetan, 2008ko abuztuaren 27an, dantzak eman ziren apostoluen aurrean. 

Musika Hamabostaldiaren baitan, Juan Antonio Urbeltzen zuzendaritzapean eta Argia dantzari taldearen eskutik Argia, Duguna, Maritzuli, Arkaitz eta Kezka dantza taldeetako dantzariak eta txistulariak aritu ziren soka-dantzan. Soka-dantzan, Oteizak egindako apostoluak adina dantzari irten ziren, hamalau. 

Sokan desafioa, abarketak eta banango zaharra dantzatu zituzten eta biribilketan irten ziren oholtzatik. Ondoren, oñatiarrek, San Migel dantza eta uztai-dantza egin zituzten.

Irudiak: Eire Vila. Soka-dantza eta Oñatiko Korpus dantzak, Arantzazu, 2008-08-27.

Itziarko jaietako bikoteen aurreskua dugu bideo honetan. Itziarren Kopraixak ospatzen dituzte abuztu hasieran. Jaietan bikoteen eguna osapatzen da eta arratsalde horretan bikoteek aurreskua dantzatzen dute herriko plazan. Bederatzi mutil irten dira sokan plazara eta segituan zerbitzariak aurreskuaren bikotearen bila abiatzen dira. Aurreskuak bere bikoteari agurra dantzatzen dio, dantza bukatzean neska sokara sartzen da. Orduan zerbitzariak atzeskuaren lagunaren bila abiatzen dira eta atzeskuak ere agurra dantzatzen dio; dantzaren ondoren atzeskuarekin batera bikotea ere sokan sartzen da. Bi agurrak dantzatuta, gainerako dantzarien bikoteen bila joaten dira zerbitzariak eta sokan tartekatzen dira aurreskura gonbidatutako neska guztiak. Denek borobila osatu eta mutilak banan-banan borobil erdira sartu eta bikoteari begira banangoaren puntu bat dantzatzen diote bere kideari eta bukaeran denek batera dantzatzen dute azken puntua. Amaitzeko fandangoa eta arin-arina dantzatzen dituzte denek elkarrekin borobilean eta kalejiran irteten dira plazatik. Irudiak: Maite Irizar. Bikoteen aurreskua, Itziar, 2018-08-06.

Lesakan ezpata-dantzari taldea neska-mutilek osatu dute aurten lehenengo aldiz. San Fermin egunez, Lesakan ezpata-dantzariak dira protagonistak. Aurtengoa berezia izan da, historia egin dute Lesakako ezpata-dantzariek, genero bazterketarik gabeko taldea osatuta irten baitira dantzara. Duela hiru bat urte ezpata-dantzarien entseguetan parte hartzeko nahia agertu zuten neska batzuek eta mutilak hasi ohi diren moduan San Fermin  eguneko dantzak prestatzen hasi ziren. Aurten egokitu zaie aukera dantzara ateratzeko San Fermin egunean.

Ezpata-dantzako hiru protagonista bereziren testigantzak jasotzeko aukera izan dugu: Ladis Satrustegi, Lesakako alkatea eta musikaria batetik, Unai Gurrutxaga, ezpata-dantzarien aitzineskua bestetik, eta ezpata-dantzan estreinatu den Leire Pastor dantzaria. Leire Pastor ezpata-dantzariak azaldu digu urduri zirela bezperan, baina dantzan hasi direnean alde batera utzi dituztela nerbioak. San Fermin eguna lesakar batentzat berezia dela dio eta ezpata-dantzari bezala arituta zer esanik ez. Ladis Satrustegirentzat ere berezia izan da oso aurtengo San Fermin eguna, txistulari taldeko atabalaria da, baina baita herriko alkatea ere ekainaz geroztik. Hori horrela, musikari zereginak alde batera utzi gabe atabalarekin aritu da goizean goiz eta arratsaldean eta eguerdiko protokoloan udal ordezkari gisa atera da prozesioan. Unai Gurrutxaga aitzineskuak taldea koordinatu eta zuzen eramatea dela bere lana azaldu digu. Ardura handiko postua da, baina aldi berean, berezia eta polita, gozatzea izaten da bere helburua.

Goizeko 8:00etako arrankadarekin hasi eta goiz osoa dantzan aritzen dira, elizara joan-etorriak egin eta kalerik kale makil-gurutzeak eginez. Plaza Zaharrean eta Ziobiko plazan zeharkakoak dantzatu eta zubigainekoa dantzatzen dute; azkenik, Plaza Zaharreko azken zeharkakoarekin amaitzen dute goizeko saioa. Arratsaldean, berriz, zantzo-monona, esku-dantza, jota eta arin-arina dantzatzen dituzte.

Irudiak: Eire Vila eta Oier Araolaza. San Fermin, Lesaka, 2019-07-07.

Valoniako Queveaucamps herriko Compagnie Galouche ezpata-dantzari taldea dugu irudietan. Anberesko ezpata-dantzaren jaialdian eskaini zuten saioa dugu. Izan ere Anberesko ezpata-dantzak berrogeita hamar urte bete ditu aurtengoan eta urteurrena ospatzeko Europako beste hainbat ezpata-dantzari gonbidatu dituzte, urtero, garizumaren erdian ospatzen duten festara. Martxoko azken asteburuan Anberes hiriko ezpata-dantzariek eta talde gonbidatuek beren erakustaldiak egin dituzte.

Zortzi dantzariak ilaran kokatuta daudela danbor hotsa hasten da eta instrumentuaren erritmoan banan-banan aurreratzen dira eta plazaren erdian borobilean kokatzen dira. Horrela, danbor soinuei gaita gehitzen zaie eta dantzariak itzuliekin hasten dira. Beren burua aurkezten dute ezpata altxaz eta itzuli bat emanez. Jarraian gurutzaketak eta zubiak egiten dituzte hainbat figura osatuz ezpatekin. Dantzariak dantzan ari diren bitarte horretan otsoa agertzen da plazara eta beraien inguran biraka ibiltzen da, zenbait momentutan dantzara ere animatzen da. Animaliak dantzariak distraitu eta molestatu nahi ditu. Dantzariek otsoa harrapatu eta zintzarria egiten diote, otsoari lepoa moztea irudikatzen dute. Hildako otsoa borobilaren erdian hartu eta lurrean etzanda dela, bere inguruan dantzan jarraitzen dute. Azkenean, ordea, otsoa berpiztu egiten da eta ezpatekin osatutako parrilan altxatzen dute. Otsoak parrilaren goian dela bandera astintzen du.

Irudiak: Eire Vila. Compagnie Galouche, ezpata-dantza, Anberes, 2019-03-31.