Amaia Elizaranek Mar bere azken lana aurkeztuko du larunbat honetan, urriaren 19an Donostian. Egia auzoko Gazteszenan izango da estreinaldia iluntzeko 20:00etan. Berrogeita bost minutuko lana zuzendu du Elizaranek eta berarekin batera Leire Otamendi dantzaria eta Xabier Zeberio musikaria izango dira oholtzan. Itsasoa izan da lan berriaren inspirazio iturria eta dantza pieza honen bidez ozeanoaren mugimendua eraman nahi du eszenatokira: "Dena aldatzen da beti berdin dirudien itsaso hari begira zauden bitartean. Nekez nabari daitekeen aldaketa da, bilakaera isila, lasaia, irmoa, geldiezina. Pertsona bakoitzaren nortasunak indarra hartzen du pieza garatzen doan heinean. Lan honek sortzen duen atmosferak biltzen zaitu".

Gipuzkoako Dantzagunean sortu dute Mar lana eta azken egun hauetan Gazteszenan bertan aritu dira erresidentzia teknikoa egiten. 2018an sortu zuen Block lanaren oso bestelakoa dela Mar azaldu du Elizaranek. Azken pieza hura oso indartsua, fisikoa zen eta oraingoan zerbait lasaiagoa egin nahi izan dute. Elizaranek leku itxietarako egin duen lehengo obra luzea da larunbatean estreinatuko duena. Oholtza gaineko mugimendu zirkularrean oinarritzen da eta pixkanaka beste elementu batzuk gehitzen dizkiote. Bideoa: Etanowski. Zuzendaria: Amaia Elizaran. Dantzariak: Amaia Elizaran eta Leire Otamendi. Musikaria: Xabier Zeberio. Amaia Elizaran, Mar, 2019.

Nino Samadashvili Georgiako Estatu Balleteko lehen dantzariak, euskaraz eta georgieraz honako mezua bidali digu. Samadashvili abenduaren 15ean Donostian izango da, izan ere, Georgiako Estatu Balletak Laurencia lana aurkeztuko du Kursaalean. Samadashvili bera arituko da Laurenciaren paperean; 2014tik balleteko lehen dantzaria da. 2011an hasi zen konpainiarekin dantzan Tbilisiko Balleteko Arte Eskolan graduatu ondoren. Giselle edota The Nutcracker bezalako ballet klasikoetan ere aritu da protagonista moduan dantzan. 

Moskuko Bolshoi eta American Ballet Theater balletetako lehen dantzaria izandako Nina Ananiashvilik zuzentzen du konpainia 2004. urtetik. Donostian eskainiko duten Laurencia balleta Lope de Vega poeta eta antzerkigile madrildarraren Fuenteovejuna antzezlanean eta Alexander Kerin sobietar konpositorearen partituran oinarritzen da. Lehenengo aldiz 1939an eszenaratu zen Errusian eta 1948an Tbilisin.

Laurencia Donostian

• Konpainia: Georgiako Estatu Balleta
  

• Zuzendaria: Nina Ananiashvili

• Koreografia: Nina Ananiashvili, Vakhtang Chabukianiren originalaren gainean
  

• Musika: Alexander Krein

• Antolatzailea: Global Showtimes Services, SRL

• Lekua: Kursaal

• Ordua: abenduak 15, 19:00etan

• Sarrerak: Kursaaleko webgunean

Georgiako Estatu Balleta, Laurencia, 2019.

Soka-dantzarekin hasi dute Euskaltzaindiaren mendeurrenaren amaierako ekitaldia. Euskaltzaindiak 1919ko urriaren 7an Gipuzkoako Foru Aldundian egin zuen lehenengo osoko bilkura. Hasierako batzarra gogoan, leku berean bukatu dituzte mendeurreneko ospakizunak. Pasa den larunbatean eguerdiko 12:00etan hasi dute ekitaldia soka-dantzarekin. Foru Aldundiaren jauregitik atera da Gipuzkoa Plazara diputatuek osatutako soka, Markel Olano ahaldun nagusia aurrendari eta eta Maite Peña, Gizarte Politika diputatua azkendari direla. Elgoibarko Udalaren txistulari bandaren doinura, Argia dantzari taldeko Luken Aranburu eta Joseba Astarbe aritu dira aurresku eta atzesku ordezkari. Eskuz esku osatutako sokaren bidez egin diete diputatuek harrera Euskaltzaindiko kideei eta ondoren horiek ere sokara gonbidatu dituzte, eta Ahaldun Nagusiak gidatutako sokan sartu dira denak Diputaziora. Ekitaldiaren hitzaldietan ere izan dira soka-dantzari aipamenak, izan ere Andres Urrutia Euskaltzainburuak soka-dantzan irudikatu duten batasunari erreferentzia baitio, euskarak horrela lotzen gaituela adieraziz. Irudiak: Mattin Larrea. Euskaltzaindia 100 urte, soka-dantza, Donostia, Gipuzkoako Foru Aldundia, 2019-10-05.

1967. urteko Korpusetan Oñatiko plazan dantzatu zuten aurreskuaren irudiak ditugu bideo honetan; Jaime Albillos Goizaldi dantza taldeko sortzaileetakoak grabatuak. Aurresku lanetan sokaren lehen postuan Felix Errasti ari da dantzan, aurreskuari jarraituz Jose Antonio Sologaistoa, Migel Angel Iraola, Luis Moiua, Jabier Iraola, Angel Egaña, Jose Antonio Mugarza eta bukaeran atzesku lanetan Jose Luis Inza ari dira. Kapitaina, gona urdinarekin, Alejandro Irizar da. Dantza-maisu lanetan ari da aurreskuan, bertatik bertara zuzentzen dantzan, baina berak dantzatu gabe. Txistulariak, berriz, Higinio Iriarte, Agustin Zarketa, Eugenio Kortabarria eta Faustino Inza. 

Dantzari eta musikariak Jesus Irizar "Txutxin" eta Maite Irizarren laguntzaz identifikatu ahal izan dugu. Bideoan ikus dezakegu, neska atera bitartean zortzikoa dantzatzen zela lehen, baina gaur egun ez da egiten. Emakumeak sokara sartzen direnean zapi bidez elkartzen dira dantzariekin irudi hauetan, gaur egun zapirik gabe eskuak emanda lotzen dira. Egun kapitaina atera ohi da aurresku, baina 1967ko grabazio honetan Alejandro Irizar kapitaina sokatik kanpo dago. Orduan ere kapitainak gidatzen zuen aurreskua, baina ez zuen dantzatzen. Ohikoa zen garai hartan dantza maisuak dantza gidatzea albo batetik, sokan sartu gabe. Bukaeran, fandangoa, arin-arinean eta kalejira dantzatzen zituen, baina ez zitzaion neskarik ateratzen. Hermuan (Araba) dantzatzen den Bartearen aurreskuan oraindik indarrean dago dantza bertatik bertara zuzentzen duen dantza-maisuaren figura. Jose Lorenzo Pujana XX. mende hasierako dantza-maisu gipuzkoarra ere hainbat argazkitan agertzen da soka-dantzan funtzio hori jokatzen

Irudiak: Jaime Albillos. Aurreskua, Oñati, 1967.

Orain arte argitaratu ditugun Jaime Albillosen grabazioak:

• Leitza 1971 ingurutxoa
• Markina-Xemein: San Migel 1969 ezpata-dantza eta aurreskua
• Bidarrai: Besta Berri 1969

Orain 90 urte Pospisilek Lekarozen egindako filmazioei begira, Gipuzkoako ezpata-dantza dantzatzen ageri diren gaztetxoen hasierako pausoak Lesakako zubi-gainekoa ekarri dio gogora Aritzi Ibañezi. Bi irudiak elkarren ondoan jartzeko eskatu dio Eire Vilari eta hemen emaitza. Lesakako urratsa neurriz luzeagoa da eta bi oinekin egiten dira pausoak norabide bakoitzean, baina pausoaren aire orokorrak bat datozela dirudi. Beste kontu bat izango da ea zer kontatzen digun Mikel Sarriegik sistema zaharra arakatuz burutzen ari den ikerketaren berri ematen digunean.