Orain arteko ekarpenak
Beasain: San Joan bezpera 2020 esku-dantza
2020/06/25
San Martin basilikan eta ikusleak mugatuta dantzatu da Beasainen San Joan bezperako esku-dantza. 2008an plazaratu zuten dantza eta urtetik urtera indarra hartzen joan dira San Joan bezperako errituak. Garazi Mujika eta Ane Mendizabal Aurtzaka dantza taldeko dantzariek azaldu dizkigute urteroko erritua eta aurtengo aldaketak. 13-14 urteko neskatoek goizean belar eta loreak biltzen dituzte buruko koroia egiteko eta denak batera apaintzen dira. Arratsaldean Igartzan dantzatzen dute eta ibaiko urarekin bustitzen dute aurpegia. Gauean Barrendaingo plazan aritzen dira dantzan sua piztu aurretik. Sua aurreko urtean erabilitako koroiekin pizten dute.
Aurten herrian ez da festa eta surik izan, baina dantzatu dute esku-dantza herritik aparte dagoen Loinazko San Martin ermitan. Dantza eta erritua laburtu behar izan dituzte eta maskarak soinean eta zapiekin lotuta dantzatu dira. Ikusleen sarrera ere mugatua izan da dantzari bakoitzeko bi gonbidaturekin. Egun berezia izan ohi da ekainaren 23a, lagunartean dantzan ematen diote urtaro berriari ongietorria eta aurtengoak aldaketak egin behar izan badituzte ere gustura bukatu dute saioa. Esan daiteke giro berezia sortu dela ermitaren atarian, batzuk “magikoa” izan dela era esan dute. Dantzarien familiartekoak eseri eta isiltasuna zen nagusi, nabarmena zen ezohiko egoera zela. Isiltasun hori segituan hautsi dute, ordea, dantzarien kantak eta musika alaiak.
Idiazabalgo Urtsuaranen Juan Garmendiak jaso zuen letra hau erabiltzen dute dantzariek sarreran:
“San Juan dala, San Juan dala zapatu arratsaldean.
Hamalau atso tronpeta jotzen zazpi astoren gaiñean.
Hiru ale ta gaztaina kaskalik ez, gaztañeri hontan sorginik ez.
Hemengo batek horko biri, balio badek etorriari!”
Irudiak: Amaiur Aristi. San Joan bezpera, Aurtzaka, esku-dantza, Beasain, 2020-06-23.
Andoain: San Joan 2020 Axeri-dantza
2020/06/25
Irun: San Joan bezpera 2020 soka-dantza
2020/06/24
1979tik dantzatu du Kemen dantza taldeak soka-dantza San Joan bezperan Irunen. 2020 berezi honetan, ohiko moduan plaza egiterik ez, eta aretoan grabazioa egin eta honako dokumentala prestatu du Kemen taldeak. San Joan bezperako soka-dantzak Irunen izandako historia jaso dute bideo honetan, tartean Kemen taldeko Bittor Barcena eta Eder Valladares elkarrizketatuz. Kamerak (Bideosare): Markos Sodupe, Joseba Arozena. Soinua, argia eta irudigintza: IrudiOts. Laguntzailea: Irungo udala. Kemen dantza taldea, Irun, San Joan bezperako soka-dantza, 2020-06-23.
Zuriñe Benaventek Kataluniako Arte Eszenikoen Kritikaren Saria eskuratu du
2020/06/24
Egokitu ala bertan behera geratu, honela ari dira moldatzen asteotarako aurreikusitako dantza erritoak
2020/06/23
Playmobilak dantzari bihurtu ditu Peio Agirrek
2020/06/19
Etxarri Aranatz: San Kiriko 2020 dantzakia
2020/06/18
Eskutik heldu gabe eta denek batera dantzatu dute aurten dantzakia Etxarri Aranazko kintoek. Aurreko astean azaldu ziguten Etxarriko kintoek dantzakia moldatu beharrean aurkitu direla COVID-19a dela eta. Hemezortzi urte dantzarako itxaroten egon eta pandemiak bete-betean harrapatu ditu, baina festak eta ekintzak moldatu dituzte. San Kiriko (ekainak 13) eta San Adrian (ekainak 16) egunetan dantzatu ohi dute dantzakia Etxarriko hemezortzi urteko gazteek sokan, baina aurten modu sinbolikoan egin dute. Guaixek jaso ditu pasa den larunbatean kintoek dantzatu zuten momentuko irudiak. Dantzakia sokan dantzatu ohi da, elkarri eskutik helduta eta gazte bakoitzak banan-banan dantzatzen die gertuko pertsona edo sinboloren bati. Aurten denek batera dantzatu dute, korroan eskutik eman gabe eta distantziak zainduz. Abuztuko Ama Birjinaren egunean (abuztuak 15) ere dantzatzen dute. Ikusi egin beharko da ze egoeratan aurkitzen garen eta ze aukera ikusten dituzten kintoek. Irudiak: Guaixe. Dantzakia, San Kiriko, Etxarri Aranatz, 2020-06-13.
50 urte Anexak euskal dantza garaikidearen lehen pausoa eman zuela
2020/06/18
Josu Sagardia: “Oholtzan dantzatzearen sentsazio hori denbora luzez ez genuela bizitzen”
2020/06/17
Maeztu: San Adrian c. 1985
2020/06/16
Galduta dago Arabako Maeztun San Adrian egunez bertako dantza egiteko ohitura. Ekainaren 16an ospatzen da San Adrian erromeria eta bertan egiten omen zen irudietan ageri den dantza. Erromerian biltzen ziren guztiak elkarri eskuak eman eta borobilean, irradakan egiten zuten dantza. Dantzaren une batean, soka-dantza edo aurreskuan egiten den antzeko protokoloa egiten zen San Adrian dantzan. Dantzarietako bat borobilaren erdira gonbidatu eta beste dantzarietako batek txapela buru gainean jarri ondoren bere aurrean eta inguruan dantzatzen zuen. Segidan sokara itzuli, zubi bat egin eta gainontzeko guztiak sokan zubipetik pasatzen dira. Horren ondoren berriz ere hasten da errituala, beste dantzari bat gonbidatuz borobilaren erdira. Bideoan ageri diren dantzariak Maeztu bertako gazteak dira. Gasteizko Indarra dantza taldeko kideek hartu zituzten irudi horiek orain 30 urte baino gehiago. Gaur egun galduta dago San Adrian dantza Maeztun, San Adrian egunean behintzat ez da dantzatzen. Irudiak: Indarra dantza taldea. San Adrian Dantza, Maeztu, c. 1985.
Orain arteko erantzunak
Dantzan on Biarritz 1948 Dantzak Eusko Ikaskuntzaren kongresuan
2020/04/01
Dantzan on Inauteriak 2020 oinarrizko egutegia
2020/01/23
Dantzan on Ezpata-dantzarien alarde bat 1934an. Non da?
2020/01/10
- Pablo Izagirrek esan digunez "artikulu batean topatu dut, 1933ko ezpatadantzarien alarde oso handia egin zela Bilboko Ibayondo futbol-zelaian". https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=157657
Informazio honekin osatu du Pablok kokapen aukera: "Nik arakatutakoaren arauera, Ibayondo (Ibaiondo) estadioa Getxoko udalerrian egotea da aukera fidagarriena, Areeta auzoan, Leioako udalerriko mugatik hurbil. Gaur egun desagertua dago futbol zelai hori. El Arenas futbol taldearen futbol zelaia izan zen urte horietan. Bitxia da, orduko artikulugileek Bilbon egin zela esatea, nahiz eta beste udalerria izan, kasu honetan Getxo. Oso ohikoa da arrain handiak arrain txikia jatea. Zein herri inportantea dago ondoan? Bilbo, ba Bilbon izan zela esatea. Atxikitutako argazkia, Areetako Ibaiondo estadiokoa da, eta antza handiak ditu filmazioko irudiekin: harmailak, zuhaitzak... Bestetik, sasoi horretan, 1930eko hamarkadan, Areeta ondo komunikaturik zegoen hainbeste lagun inguruko herrietatik hara hurbiltzeko ( Bilborekin, Erandiorekin, trenez; Ezkerraldearekin, itsasontziz, Portugaleteko Zubi Eskegiaz, itsasadarra zeharkatzeko... )
- Ignacio Elezcanok beste artikulu hau:
https://www.ehu.eus/[…]/18484
Eta Andoni Elezkanoren "Retratos de hierro y agua" lanean 70-71. orrialdeak begiratzea proposatu digu.
Dantzan on Dantza-kontuak Irulegi irratian
2019/11/07
Dantzan on Zein da Madonnak Eurovisionen eskaini zuen euskal kanta?
2019/05/22
Oihaneko zuhainetan eder zuhainik gorena
Europako popülietan famatürik üskaldüna
Hura da zaharrena Kantabriaren semia
Lorius bere lurretan beti libre egon dena.
Leheneko üskaldüneri fama zaio baratü
Fidel zela herriari eta legetan argitü
Hura izan da gerlari, üsü odolak ixüri
Fidelitatian etxeki eta legia hareki.
Haritx piala bildürik üskal herri orotarik
Bakotxak bere botza emanik eta legia zen egin
Orai ezta legerik ez eta ere juntarik
Fidelitatia galdürik eta legia saldürik.
Dantzan on Barry Lyndon (1975): Goizeko ihintza dantzan
2019/04/24
Dantzan on Inauteriak 2019 oinarrizko egutegia
2019/01/22
Inork hitzordurik faltan botatzen badu, idatziguzue mesedez dantzari@dantzan.com helbidera informazioa eta argazkiren bat bidaliz eta gustora gehituko dugu inauteri egutegian.
Dantzan on Biarritz 1934 Euskal dantza jaialdia
2019/01/17
"Durangaldekoak direnarekin guztiz seguru ere ez nago, baina pausukeragaitik oso gureak ikusten ditut. Bestalde Garaiko taldearen inguruan banderaren antzekotasuna (https://pbs.twimg.com/media/DjBgm-nXsAA0Rjo.jpg) eta 'eskas'etan hartzen duten kokapenak (https://www.youtube.com/watch?v=WCzNVC7mi78) kontuan hartuta kointzidentzia gehiegi iruditzen zait Garaikoak ez izatea.
Berriztarrekin, aldiz, zalantza asko ditut zeren haien bandera, antza gerra garaian desagertu zen, gainera 'Durangerriko banderak' liburuan aurkitu dudan argazkian beste kolore bat ikusten diot. Agian Izurtzako bandera izan daiteke? Izurtzakoena ere antza gerra garai inguruan desagertu zen. Honetan denean hobeto dakiena Jon Irazabal Agirre liburuaren autorea da egia esateko.
Pausoen xehetasunen inguruan lehenik, lehenago erakutsi zenuten bideo honekin konparatuz: https://dantzan.eus/[…]/berriz-dantzari-dantza-1923-1928. Alde ugari ikusten dizkiot. Hasteko Biarritzekoan askoz leku txikiagoan ikusten ditut (gaur egun egiten den bezala) eta bideo zaharragoan, bai eta hainbat argazki zaharretan askoz ere espazio zabalagoan daude kokaturik.
Hastean ezpatekin agurtzean Biarritzekoan bata bestea zapalduz dabiltzala esan daiteke. Orokorrean koordinazio gutxiagorekin edo egiten dute dantzan. Bandera eragitearena, aldiz, gaur egun guk jaso dugun bezala egiten dute: 3 buelta ezkerrera, 3 eskumara eta 3 ezkerrera musika doinua jarraituz. Aldiz, bandera eragitean ezpata bandereroaren makila dagoen lekuan uzten dute. Bestetik puntapioa jasotzean batzuetan ez dute guztiz jasotzen, Berrizko bideo zaharragoan aldiz bai. Eta 'buelta' ere batzuek gaur egundaino heldu zaigun 3 pausuetan egiten dute (berrizko bideo zaharragoan bezala) eta beste batzuek aldiz edonola.
Puntapio eta grabiletetan barietatea ikusten bada ere, nik dantza hauek errekuperatzen ibili zirenei beti entzun izan diet jende zaharrak beti puntapioa denbora bitan (lehenengo belauna altxatuta) eta grabiletea aurretik egiten zela ziotela.
Bestalde, 5:05 ean eta 5:41 eta 5:44 etan behean golpea jotzean saltorik ez egitea ere bitxia iruditu zait. Berrizkoek (https://www.youtube.com/watch?v=eSYw1--zlwM) ( 2:19 segundoan) antza bai egiten dutela horrela.
Azkenik, janzkera garai horretako argazkietan ageri dena da. Txalekoa, 'siemprebibie'... galduak. Ezpaten eta makilen luzera Durangaldean ohikoena izan den bezala ikusten ditut."
Dantzan on Oñati 2018 Eusko Ikaskuntzak 100 urte: aurreskua
2018/11/28
