San Sebastian egunez estreinatu dituzte Tafallan zaldikoak, bi zaldiko zehazki, bata beltza eta bestea zuria, karlista bat eta liberala bestea. Tafallako Altaffaylla kultura elkarteak eta Aldamara Gaiteroen ekimenez plazaratu dira zaldikoak. Udal-batza lagunduz egiten den prozesioan parte hartu eta beren dantza propioa eskaini dute zaldikoek gaitarien doinura. Eskuartean tallerrean eginak dira bi zaldikoak, propio Tafallako San Sebastian egunera begira, erraldoien konpartsaren osagarri. Irudiak: Jesus Mari Lizarragak sareratuak. Tafalla, San Sebastian, zaldikoen dantza, 2020-01-20.

Galduta zegoen jira galdua. Iztuetak 1824an idatzitako liburuan ageri zen, baina ahozko tradizioz eta dantza maisuen eta dantza taldeen urrats eta puntu lezioetan ez zen erabiltzen. Ikerlfok elkarteak 1996an jardun zuen jira galdua berreraikitzeko lanean. Juan Antonio Urbeltzen zuzendaritzapean, Argia dantzari taldeko dantza-maisu eta dantzariek, jatorrizko testua, beste zenbait iturri dokumental eta nazioarteko folklore dantzetan zein beste eratako dantzetan zeuden antzeko ereduak aztertuz egin zuten jira galdua Gipuzkoako dantzetan erabiltzen zuten taula gimnastiko koreografikora biltzeko proposamena. Hain zuzen, Argia taldeko Iñaki Arregik eta Gari Otamendik ematen dituzten honako bideoan bisorkuntza horren inguruko xehetasunak. Irudiak: Eire Vila. Jira galdua bila, Argia dantzari taldea, 2020-01-27.

Martin Harriageren eskutik Walls, Harresiak izeneko ikuskizun berria estreinatu du Dantzaz konpainiak. Martin Harriage sortzaile baionarrak bost egin ditu Israelen eta hango harresian inspiratu da Walls sortzeko. Euskal pilotari batzuk ikusi zituen bertan, palestinarrei harresiaren horman pilotan jokatzen. Donald Trump AEBetako presidenteak Mexikon bultzatuta harresia ere presente da ikuskizunean. Atalak 2.0 egitasmoan kokatzen da ekoizpen hau, Akitania Berria-EAE-Nafarroa Euroeskualdeko hainbat kultura eragilek babestuta. Koreografia: Martin Harriage. Bideoa: Txikota. Dantzaz, Walls, 2020.

Gainean dira Ituren eta Zubietako inauteriak, eta orain egun batzuk Iturengo 1969ko inauterien irudi ederrak ekarri genituen bezala, oraingoan urte bereko inauterietan Zubietan hartutakoak ditugu hemen, orain ere  Jaime Albillosen eskutik. Puska-biltzea, prestaketa eta Zubietatik Iturenerako bidea jaso zituen 1969ko Malerrekako inauterietan. Egun biltzen den jende andanarik gabe, lau joaldun ikus daitezke joareak astintzen beste zenbait herritar atzetik kantuan eta dantzan direla.

00:00 Hasierako irudietan joaldunak puska biltzen ageri dira. Joareak astinduz eta bizkarrean ziria hartuta etxez etxe eskean dabiltza bi joaldun. Atzetik lagun dituzte gazte eta ume koadrila.

03:10 Zubietako frontoian joan etorri batzuk egin ondoren, ostatura sartzen dira bi joaldunak eta barruan ere joareak astintzen jarraitzen dute.

03:56 Jarraian, ostatu barruko irudietan ikus daiteke joaldunak nola janzten diren. Behin jantzi eta joareak behar bezala lotuta, ostatu barruan buelta batzuk eman eta kalera irten dira.

10:14 Frontoian joan-etorri batzuk eginda herritik nola irteten diren ikusten da. Joaldunez gain, mozorroak, karrozak eta herriko haurrak eta emakumeak kalejiran ere jaso dira irudietan.

13:32 Joaldunak Aurtitzera sartzen dira.

16:56 Azkenik, Iturenera iristen dira. Joaldunek Iturengo kaleak zeharkatzen dituzte.

20:06 Plazan zortzikoa, fandangoa, arin-arina eta zortzikoa dantzatzen dituzte emakumeek.

• Oñatiko Korpus dantzak (1967)
• Oñatiko aurreskua (1967)
• Xemeingo ezpata-dantza (1969)
• Bidarraiko Besta Berri (1969)
• Iturengo inauteriak (1969)
• Leitzako ingurutxoa (1971)

Irudiak: Jaime Albillos. Ituren, inauteriak, joaldunak, 1969.

Emakume talde bat irradakan dantzan. Musikariak eta abeslaria aurretik dituztela, emakumeak elkar besotatik helduta dantzan eta kantuan ari dira. Tibeten, Lhasa eskualdean adibidez, oso ohikoak dira Toeshey kantu eta dantzak. 3.500 metroko altueran dago Lhasa, eta bertan, Toepa kanten eta Nangma dantza-musikaren elkartzetik sortu ziren Toeshey dantzak. Borobilean egiten diren dantzak Gorshey esaten zaie, 'gor' borobila baita eta eta 'shey' berriz dantza. Irudiak: Zin Sangpo. Toeshey: emakumeak Irradakan Tibeten, 2018-03-30.

Oñatz dantza taldearen 50. urteko soka irudikatzen duen aurreskua dantzatu dute Oñatin. Aurten berrogeita hamar urte beteko ditu Oñatz dantza taldeak eta ekintzaz betetako urtea prestatu dute. Lehenengo ekitaldia urtarrilaren 18an izan da. Belaunaldi edo hamarkada bakoitzeko dantzari ordezkariek osatu dute soka, 50 dantzari guztira, dantza taldearen ibilbidearen urte bakoitzeko bat. Udaletxeko areto nagusian aurkezpena egin ondoren, udaletxetik bertatik abiatu da soka Aita Madina txistulari taldearen doinuan. Maite Irizar aurresku eta Eneko Uriarte atzesku lanetan aritu dira, eta plazara itzulia eman ondoren desafioa dantzatu dute herriaren aurrean. Ondoren zubi bat egin dute taldearen soka hori lotuz eta segidan abarketak dantzatu dituzte hamarkadaka antolatutako taldeetan. Aurreskuaren eta atzeskuaren arteko bigarren desafioa, eta korapiloa ongi lotuta uzteko bigarren zubiaren ondoren, fandango, arin-arin eta biribilketarekin borobildu dute Oñatz taldearen ospakizun urtea izango den 2020ko lehen ekitaldia. Irudiak: Emilio Xabier Dueñas eta Juan Bautista Aranzabal. Oñatz 50 urte, soka-dantza, Oñati, 2020-01-18.

Blanca Liren konpainia Arriaga eta Baluarte antzokietan izango da datozen egunotan. Solstice dantza ikuskizuna aurkeztuko dute hamalau dantzarik eta perkusio jole batek. Ikuskizunak gure ekosistemaren arazoak irudikatzen ditu. Solstice lanarekin, Granadan jaiotako artistak naturari buruzko kontzientziazioa bultzatzen lagundu nahi du, beretzat amaierarik gabeko inspirazio iturria baita. Blanca Li, koreografoa, dantzaria, ballet, musikal eta opera eszena-zuzendaria, zine eta ikus-entzunezko errealizadorea, aktorea eta multimedia artista da eta ikuskizun honetan flamenkoa, balleta eta street edo kaleko dantza uztartu nahi ditu bere konpainiarekin. Bilboko Arriaga antzokian ikuskizunaren bi emanaldi eskainiko dituzte, lehenengoa urtarrilaren 17an, 19:30ean eta bigarrena 18an, ordu berean. Urtarrilaren 22, berriz, Iruñeko Baluarten izango dira iluntzeko 20:00etan. Blanca Li, Solstice, 2020.