Bideo sorta polita eta esanguratsua bildu duzue, alajaina.
Dantza genero honen aspaldiko erreferentzia da Thoinot Arbeauk "Orchesographie" dantza tratatuan (1589) jaso zuen Les Bouffons dantza. Izenak berak ematen digu komikotasunaren lorratza. Eta ohar bedi, gaur egun ezagutzen ditugun aldaera ia guztiek gordetzen dutela oraindik oinarrizko mugimendu moduan sinplea edo sentzilloa (gure zortziko-sentzilloa Sorgin-dantzen kasuan, eta lekualdatzekoa besteetan).
Ikus Gipuzkoako dantza-maisuen puntuak eta aldairak... (418. or.) (barkatu autoaipamena):

"... Gertuko kidetasun horren froga da ezagutzen ditugun “fricassée” generoko aldaera gehienetan mugimendu horrek duen protagonismoa, dantzaren oinarrizko mugimendu gisa: Thoinot Arbeau beraren “Les Bouffons” dantzak eta Oriako Sorgin-dantzak, “fricassée” motako doinuarekin egiten direnak izanik, biek erabiltzen dute “fleuret” edo Arineko zortziko-sentzilloa, oso egikera berdinarekin, bat bera dela ere esango genuke. Alde horretatik, interesgarria deritzogu Guilcherrek jaso zuen Biarnoko “La Fricassée” izeneko dantzak ere “simple” bat oinarri izateak erakusten duen hurbiltasunari[...]
Thoinot Arbeau-ren Orchesographien jasotzen den Les Bouffons dantzaren tabulazioak neurri bitarrean egiten ziren “fleuret”ak erakusten ditu. Oinarrizko mugimendu horiekin batera, zenbait ezpata-joko egiten dira bikote bakoitzak eskuan daraman ezpatarekin."
Ikus bideoa: https://www.youtube.com/watch?v=bX8bdTAaSl8

Guilcherrek Parisko saloi-dantza moduan aipatzen du 1772 inguruan eta handik dozena bat urtez antzokietan arrakasta handia izan zuen bertsio komikoa jotzen du ondoren Europa osoan zabaltzearen errudun. Garbi dago gurera ere era batera ala bestera iritsi zela eta arrakastaz jarraitzen duela oraindik ere!

Arraioa! nire umetako oroimen polit bat piztu didazue. Gure osaba eta Beasaingo dantza-maisu izan zen Joxe Sarriegik, sarriegitarrok urtero egin ohi dugun bazkarian bazuen ohitura irri-dantza honen aldaera bat egitekoa: bazkalondoan, ume ginen iloba eta lehengusu guztioi poxpolo kutxa bana ematen zigun eta jarraian, biribilean bildutako egunkari orri bat hanka tartean jarri eta dantzan hasten zen, modu inprobisatuan, eta berberak kantatuta. Sua ematea lortzen zuenari saria ematen zion. Gure urteroko ilusioa izaten zen jolas hori. Badakizue umetan suarekin eta poxpoloekin aritzeak zer nolako lilura iniziatikoa sortzen duen...
Egia esateko ez dakit osabak non eta noiz ikusi edota ikasitakoa izango zuen jolas hori, ez baitut nire inguruan horrelako besterik ezagutu. Baina badira ia 30 urte gure bazkarietan ohituratxo hori desagertu denetik.

Bai, ez naiz ni ausartzen kontradantza nola idatzi erabakitzeko orduan zein zuritze bide erabili behar dugun esaten. Euskaltzaindiaren argudioa kontra- aurrizki bat izatean oinarritzen zela ikustean, iruditu zitzaidan izan zezakeela hizkuntzalaritzaren baitako arrazoibide sendoago bat, eta irizpide gramatikal orokor hori gailentzen dela bestelakoen aldean, baina ni baino adituagoek baieztatu beharko lukete.
Nire eskarmentu laburrak esaten dit askotan hizkuntzalariek proposatzen eta hartzen dituzten erabakietan besteok ezagutzen ez ditugun arrazoiak egoten direla, eta behar beharrezkoa dela elkar-lana kontu horiek argitu eta zuzendu beharrekoak zuzentzeko.
Beste norabideko adibide garbia da, esate baterako, egun Euskaltzaindiaren Hiztegiak soka-dantzaren sarreran daukan azalpen nahasgarria: "sokadantza 1. iz. Aurresku mota, eskutik helduta soka antzeko bat eratzen duten dantzari talde bateko kideek banan-banan egiten dutena".
Badaukagu bidea egiteko alor honetan ere, eta jarrai aurrerabidea marrazten!

Buruhauste handiko gaia, halafede. Neuk ere hainbat itzulinguru egin ondoren, erabaki zuzentzat jotzen dut hartu duzuena, marratxoaz idazteko hori. Aipatutako horien artean, bada, hala ere, zalantza sortzen didan salbuespena: kontradantza. Izan ere, Euskaltzaindiaren gomendioen artean (edo arau?), hau jasotzen du Euskara Batuaren Eskuliburuak kontra- aurrizkiari buruz:
"Oso emankorra gertatzen da euskaraz latinetiko aurrizki hau. Lotuta idatzi behar da: kontrabaxu, kontradantza, kontraeraso, kontraesan, kontrairaultza, kontrajarri, kontrakantxa, kontramaisu, kontrarreforma (kontraerreforma)... [EH]".
Momentuz, nire iritzirako, topatu dudan salbuespen-gai bakarra izan daiteke.

Artikulu polita bezain interesgarria Anartz. Argazki bitxi horien aurrean askok buruan izan ditugun galderei erantzunak. Eskerrik asko!!

Horrela boteprontoan, kirolari dantzari batzuk gehiago:
- Manuel Larrañaga Juaristi (1927), pilotari profesionala, Azkoitian dantzari izan zen.
-Jabier Exposito Urdanpilleta añorgatarra, futbolaria eta Realeko entrenatzaile ezaguna, dantzari izan zen aurretik Añorgako dantza-taldean. Jose Lorentzo Pujana ezagutu zuen maisu moduan.
-Juan Cacho Aranburu beasaindarra, 7 denboraldiz Realean jokalari (1960-1968), Beasaingo aurreskularien kapitaina izan zen aurretik.
-Aritz Aldasoro Sarriegi, gaur egungo Sanse futbol taldeko kapitainetako bat, halaber, Beasaingo aurreskulari-ezpatadantzarien kapitaina izana da.

Segurako argazki horiek badute itxurarik Kutxatekak 1930 urtean kokatzen dituen hauen egun berekoak izatekoak:
https://www.kutxateka.eus/index.php/Detail/Objects/210316
https://www.kutxateka.eus/index.php/Detail/Objects/210309
https://www.kutxateka.eus/index.php/Detail/Objects/210312
Bai dantzari bai txistulariak berberak direla dirudi, eta ikusleen perspektibek bat egiten ez badute ere, zehatz begiratuta tartetxoren batean ikus daiteke kointzidentziaren bat.
Seguran badakigu gerra aurrean dantzari-txikiak bazirela eta Pedro Iriarte zela euren dantza-maisuetako bat, Antonio Telleriarekin batera, ziurrenik. 1932an jorrai-dantza, uztai-dantza, makil-dantza eta zinta-dantza behintzat, dantzatzen zituzten.

Guk gure jardueraren zati garrantzitsuena diren urteroko hitzorduak salbatu ditugu, aldian aldiko egokitzapenak eginez, eta esfortzu gehigarri handia tarteko, berrasmatu egin behar izan baitira banan bana, bakoitza bere ezaugarriekin eta baldintza aldakorrekin.
Gure dantzari taldearen entsegu eta jardunari dagokionez, errentetatik biziraun behar izan dugu. Segurtasun gabezia eta ardura(keria?) tarteko, entseguak ia ezerezean utzi ditugu orain arte. Oraintxe ari gara ikasturtea nola hasi asmatu nahian. Momentuz talde txikietan antolatuko ditugu entseguak (10-12) eta kontsigna bizirautea izango da (lehen baino gehiago, posiblea bada).
Ondorioak:
- Etorkizuna, erabat zalantzazkoa. Ez gara ia ezertxo ere planifikatzera ausartzen. Datorrenaren zain momentuz.
- Ikuskizun saio edo emanaldiak, erabat desagertu zaizkigu. Gure herriko udalaren borondate ona lagun, ikuskizun formatoan urtero egiten dugun ekitaldi bakarra plaza irekitik antzoki itxira eramango dugu, bertan behera gera ez dadin.
- Paradoxa bat gertatu zaigu: orain arte ikuskizun huts bilakatze arriskuan zeuden hainbat ekinbide kalera eta plazara ateratzen saiatu izan garen bezala, orain atzerako bidea egitera behartu gaitu egoera berriak. Izan ere, plaza edo kale dantza diren erritualeko saioak, ikuskizun-dantza bihurtzera behartuak ikusi gara neurri handi batean, ikusleria kontrolatzeko era bakarra baita. Esfortzu handia egin behar izan dugu osagai erritualizatu batzuei gutxienez eusteko, prezeski festaren osagai garrantzitsuak horiek direlako, eta aldi berean “debekatuak” zeudelako. Beraz, zalantzarik ez, deskafeinatuak gertatu dira.
- Oso garrantzitsua iruditzen zaigu elkarren berri izatea, eta txalogarria martxan jarri duzuen foro moduko hau. Ea denon artean elkar babestu eta bideratzen ditugun erronka estra hauek.

Ez da inongo zalantzarik, Aritz eta konpainia. Bai bata bai bestea, “gipuzkoar” sistemako Paseoko/Boastitzeako urrats edo mugimenduen familiakoak dira.
Juxtu azkenekoz Carles Mas antzinako dantzen adituarekin egin genuen lan-saioan, besteak beste mugimendu-multzo honetaz ari ginela, prezeski Lesakako paseoaren parekotasun honetaz aritu ginen, Aritzen begi zorrotzari oraingo honetan ihes egin ez diona.
Interesgarriena zera da, Lekarozko dantzari horiek ia ziur 1910eko hamarkadan bertan dantza-maisu aritu zen Justo Irastorza ordiziarraren arabera dantzatzen dutela, eta aurreko batean aipatu nuen bezala (https://dantzan.eus/[…]/frantisek-pospisil-euskal-dantzak-1927), Beasainen gorde den ezpata-dantza ia berbera dela. Are gehiago, bai Lesaka bai Berako dantza-sistemetan badago harremana duten elementu gehiago ere, Iztueta-Goierrikoekin.
Honelako lotura asko eta asko daude hor zehar “galduak” edo erdi galduak. Iztuetaren sistemarekin adarkatzen diren eta periferikoki erradiatzen diren aldaera mordoxka da, hain zuzen ere, egiten ari naizen lana luzatzearen arrazoi nagusia!
Oso ariketa polita da bi bideoak elkarren parean jarri ahal izatea. Lekarozkoari Loinazkoa ondoan jarriz gero ondo asko nabarituko lirateke egituraren berdintasuna, eta apaingarrietan dauden ñabardurak, besteak beste:
https://dantzan.eus/[…]/beasain-loinazko-ezpata-dantza-2014-1

Eskerrik asko Pierre!
Beti dator ondo informazio osagarriak jasotzea. Argazki horri tiraka lehen artikulu bat idatzi genuen, eta beste osatuago bat prestatzen gabiltza. Ea lehenbailehen ezagutzera ematerik daukagun.