Nola idatzi dantza izenak? sokadantza, soka dantza ala soka-dantza?

Buruhauste handiko gaia, halafede. Neuk ere hainbat itzulinguru egin ondoren, erabaki zuzentzat jotzen dut hartu duzuena, marratxoaz idazteko hori. Aipatutako horien artean, bada, hala ere, zalantza sortzen didan salbuespena: kontradantza. Izan ere, Euskaltzaindiaren gomendioen artean (edo arau?), hau jasotzen du Euskara Batuaren Eskuliburuak kontra- aurrizkiari buruz:
"Oso emankorra gertatzen da euskaraz latinetiko aurrizki hau. Lotuta idatzi behar da: kontrabaxu, kontradantza, kontraeraso, kontraesan, kontrairaultza, kontrajarri, kontrakantxa, kontramaisu, kontrarreforma (kontraerreforma)... [EH]".
Momentuz, nire iritzirako, topatu dudan salbuespen-gai bakarra izan daiteke.

Eskerrik asko Mikel. Ez dakigu egunen batean atzera egin beharko dugun erabaki hauekin, baina 20 urtetik gora dira Dantzan.com sortu zenetik eta horrek esan nahi du 20 urte daramatzagula ia-egunero dantzari buruz euskaraz idazten eta argitaratzen, beraz, iruditzen zaigu hartzen goazen erabakiak azaldu eta partekatu behar ditugula. Ez diogu beldurrik eztabaidari eta prest gaude okertzen garela ohartarazten digutenean zuzentzeko.

Hain zuzen ere, kontraste hau gabe zailagoa baita okerretaz ohartzea. Adibidez, kontradantzari buruz diozunak zer pentsatua eman digu. Euskaltzaindiak kontra- aurrizkiarekin hasten diren hitz guztiak lotuta eta marratxorik gabe idaztea erabaki izanak ez gintuen guztiz konbentzitzen 'kontradantza' era horretan idaztera. Zergatik? Ba kontra- hasten diren hitz guztiekin batasunaren izenean, alegia, ezaugarri horri lehentasuna emanez gero,-dantza bukatzen diren hitz guztien batasuna hausten dugulako. Zergatik eman lehentasuna batasun bati eta ez besteari?

Kontradantzak badu lotuta idazteko ibilbide luze bat eta horrekin jakitun ginen, eta horrek berak zalantzak sortzen zizkigun gure irizpidea horri ere aplikatzeko orduan. Baina orain, zure erantzunari bueltaka beste kontu batekin ohartu gara: kontradantza da -dantza bukatzen diren izen guztien artean euskaraz sortu ez den bakarra. Alegia, hitz elkarketa dagoeneko egina zuela iritsi dena. Country Dance-k eman ditu contradance/contradanse/contradanza eta euskaraz egin dugun gauza bakarra dagoeneko batuta zegoen horretan dance/danse/danza hori euskaraz jartzea izan da: kontradantza.

Beste guztiak euskaraz egindako hitz elkarketak dira: soka-dantza, ezpata-dantza, makila-dantza, zinta-dantza, bordon-dantza,... Ez da hori kontradantzaren kasua, dagoeneko elkarketa egina iritsi baitzen hitza. Beraz, hori kontuan hartuta kontradantza salbuespen moduan hartu eta marratxorik gabe batuta idazteko aukera aztertuko dugu.

Eskerrik asko!

Bai, ez naiz ni ausartzen kontradantza nola idatzi erabakitzeko orduan zein zuritze bide erabili behar dugun esaten. Euskaltzaindiaren argudioa kontra- aurrizki bat izatean oinarritzen zela ikustean, iruditu zitzaidan izan zezakeela hizkuntzalaritzaren baitako arrazoibide sendoago bat, eta irizpide gramatikal orokor hori gailentzen dela bestelakoen aldean, baina ni baino adituagoek baieztatu beharko lukete.
Nire eskarmentu laburrak esaten dit askotan hizkuntzalariek proposatzen eta hartzen dituzten erabakietan besteok ezagutzen ez ditugun arrazoiak egoten direla, eta behar beharrezkoa dela elkar-lana kontu horiek argitu eta zuzendu beharrekoak zuzentzeko.
Beste norabideko adibide garbia da, esate baterako, egun Euskaltzaindiaren Hiztegiak soka-dantzaren sarreran daukan azalpen nahasgarria: "sokadantza 1. iz. Aurresku mota, eskutik helduta soka antzeko bat eratzen duten dantzari talde bateko kideek banan-banan egiten dutena".
Badaukagu bidea egiteko alor honetan ere, eta jarrai aurrerabidea marrazten!

Elkarlana beharrezkoa da, zalantzarik gabe. Eta honakoa hau horrela ulertzen dut. Gure bidean agertzen zaizkigun zalantzak publikoki agertu eta bidegurutzeetan egiten ditugun hautuak azaltzea ezinbestekoa da hizkuntzalariek dantzarion ibilbideak ezagutu ditzaten eta hiztegietan egiten dituzten okerrak zuzentzeko aukera izan dezaten.