I. Dantza Jardunaldia: Dantzaren iraunkortasunaren gaineko eztabaida

Gipuzkoako Dantzagunea: I. Dantza Jardunaldia

• Donostia, San Telmo Museoa
• 2013ko maiatzaren 10ean

Parte hartzaileak:

• Kultur-programatzaileak: Ana Lopez eta Nando Piñeiro
• Artista-interpreteak: Noemi Viana eta Begoña Krego
• Dantza kritikoak: Agus Perez eta Iratxe de Arantzibia
• Ekoizleak: Sofia Alforja, Nagore Martinez eta Jon Maya
• Ikusleak: Pilar Moreno eta Luis Felipe Perez

Manu Olano: Goizean egin duguna aldatu utzi eta dantzaren iraunkortasunari buruzko eztabaida bat irekitzea da oraingo helburua. Nola ikusten duzue dantzaren egungo egoera Euskadin?

Agus Perez: Oso zaila da galdera horri erantzutea. Urte asko daramatzat dantza konpainietan lanean eta badaude aurrera joan diren gauzak. Guneak ireki dira, dantza aurreratuago bat ekarri dutenak, eta badaude beste linea batzuk eztabaidagarriagoak direnak. Nik gehien ezagutzen ditudan leku eta inguruez hitz egingo dut. Gasteszena esaterako; bertako ikuslegoa fidela eta jantzia da.

Badaude konpainia interesgarri batzuk ere: Dantzaz da zutabe nagusia, eta gure dimentsio sozialetarako luxu bat dela esan genezake. Beste konpainia batzuk ere sendotzen eta lekua hartzen ari dira, Ertza edo Kukai, adibidez. Halere beste batzuek ibilbide nolabait esateko irregularra daramate, EAE-ren laguntzarekin, diru-laguntza sistemen bidez, etab. Nik uste guzti hori berrikusi beharra dagoela, zer egiten ari diren ikusteko. Ondo dago laguntzea, baina garrantzi handirik ez duten gauzak sustatzeak nahasmen handia sortzen du. Bestalde leku handiak daude, Arriaga, Victoria Eugenia, Biarritz eta Maitaldia.

Ana Lopez: Programazioaren alorrean asko aurreratu da denbora gutxian. Nik funtzio anitzeko kultur zentro bat kudeatzen dut. Uste dut, dantza profesionalak eragiten duen efektuagatik bere ikusgarritasuna bermatzen duela. Leioan aritzen garenontzat programazioa bera da prozesu artistiko bat. Hutsuneak hutsune, asko dago oraindik egiteko, eskolen sentsibilizazioan batez ere. Lan horretan, konpainiekin batera egin behar dugu lan; oinarrizkoa da denok batera aritzea.

Nando Piñeiro: Gasteszenan 15 urte daramatzagu euskal konpainiekin programatzen, hemen ere konpainia interesgarriak baitaude. Erakundeek ere parte hartzen dute, baina egoera benetan latza da; diru gutxiago dago, eta beraz gutxiago programatzen da... urteko espektakulo bat egitearen dinamika hori aldatu beharra dago, ez da bideragarria momentu honetan.

Programatzaileak ere espiritua galtzen ari gara, ez dugu epe luzeko proiektuetan pentsatu ere egiten. Daukagun egitura oso ahula da. Urte luzeak daramatzagu dantzaren kontuarekin, eta oraingo egiturarekin ez da emanaldi gehiago egongo, eta horregatik aldatu beharra dago. Esaterako, aurtengo dantza zirkuituan emanaldi bat edo bi baino ez dituzten konpainiak daude.

Goizeko hitzaldietan erronkei buruz aritzen zirenak gustatu zaizkit. Erronkak behar ditugu. Bartzelona futbol taldean liga irabazteko asmoa du eta egin egingo du. Guk erronkak ditugu, baina ez ditugu benetan hartzen. Oierrek argi esan duen bezala, helburu asko daude denbora luzea daramatenak bete gabe. Helburuak ez dira betetzen erronka bihurtzen diren arte.

Noemi Viana: Eztabaida honetatik arazo asko aterako dira, baina irtenbideak ere bai. Goizeko hitzaldiak eta oraingo eztabaida entzunda, lasaiago sentitzen naiz. Izan ere, oso bakarrik sentitu izan naiz beti, baina gaur egun daukagun egoera lazgarriari esker elkar ezagutzeko aukera izan dugu. Esan nahi dudana da ikusi dudala ez nagoela bakarrik nire bide honetan. Badaude beharrezko diren elementuak, errealitate bihurtzen ari direnak, Dantzagune kasu, elkarrekin lan egitera garamatzatenak, eta hori positiboa da.

Begoña Krego: Ni ez nago hain baikor, eta denboran baltsamatuta nagoela sentitzen dut. Urte asko dantzan daramatzan belaunaldi batekoa naiz, ibilbide irregularra edo hobe esateko askotarikoa izan dut, arte eszenikoen barruan alor asko jorratu ditudalako. Hogei urte ingururekin hasi nintzenean nuen sentsazio bera dut orain ere. Ezin dut bizitza guztian zehar nire lanbidea izan denetik bizi, taula gaineko bizitza eta pedagogia bateratu behar izan ditut beti, bizirauteko. Halere, asko pozten naiz konpainia handiek dantza modu profesionalean bizitzeko aukera emateko aukera dutelako.

Iratxe de Arantzibia: Nik sentitzen dudana behin eta berriz errepikatzen den egun batean bizi garela da. Euskal Kultura Planarekin hasi ginen 2003an, gero Kultura Berrien Kontratura pasa ginen; orain ile zuriagoa eta zimur gehiago ditugu, baina diskurtso berarekin jarraitzen dugu. Lorpenak egiten dira, baina oso gutxika. Nire dantza maisua izandako Iñaki Landak esan ohi zuen dantza militantzia zela, eta hala erakusten du gaurko jardunaldiak ere. Baina asko hitz egin eta gero beti ondorio berberetara iristen gara, ea horrek ekintza falta dela adierazten du. Beti gaude erakundeei begira, aitatxo estatuari begira. Baina beste finantziazio-bide batzuk aurkitu behar dira.

Beharrezkoa da BEZ-a %21era igotzeak ekarriko duen kolpeaz hitz egitea. Guzti horretan pentsatu beharra dago. Jakin behar dugu ea Hezkuntza eta Kultura sailak noiz arituko diren elkar lanean eta ea behingoz oinarriak jartzen dituzten, haurrek txikitatik dantzak ikus ditzaten. Etorkizuneko ikuslegoak sortu behar dugu, ezinbestean. Dantza sortu eta ekoiztu behar da, euskal markak dantzari profesionalak sortu ditu atzerrian, 60 dantzari euskaldun daude atzerrian. Beraz, har dezagun kanpoan jaso dutena eta ekar dezagun, etorkizunean potentzia hobe bat izan gaitezen.

Jon Maya: Gauza interesgarriak gertatzen ari dira, sormenaren arloan, programazioan, komunikazioan (dantzan.com)... eta poztekoa da hori. Erakundeek parte hartze jatorra izan dute jardunaldi honetan, oso jatorra, baina askotan entzun dugu dantza indartu behar dela, sustatu behar dela... ez dakit inozentzia galdu dudan, baina egia esateko, praktikan ez da horrelakorik ikusten. Daukagun sistemaren barruan programatu nahi dugu, sistema bera aldatu ordez.

Krisian gaude, baina oraingo egoera ez da krisiaren ondorio bat. Duela 6-7 urte, krisiaz hitz egiten ez zenean, deialdiak berberak ziren. Murrizketak egiten dira ezerezaren gainean... Borondate kontua da. Eztabaidagarria da dirurik dagoen edo ez, izan ere, egunero entzuten dugu milioika euroko proiektuak egiten direla, kulturaren esparruan bertan ere bai, museoak eta abarrak. Beraz dirua egon badago. Nik uste dantza ez dela lehentasun bat, eta hori da dena. Ogi apurrekin lan egin behar badugu, egingo dugu, gure esku dagoena egingo dugu. Baina ba al dago borondaterik? Bai? Bada har dezagun seriotasunez. Hitz politek eta Euskadi markak ez dute balio gauzak benetan egiten ez badira.

Ezinbestekoa da ekoizpena eta erakustea bat eginda joatea. Ezin da onartu ekoiztu eta ez erakustea. Sentsibilizazioa ere beharrezkoa da, hezkuntza eta kulturaren antzera. Dantza tradizionalaren alorrean, herri honetan ez dago irakaslerik, eta beraz egoera oso larria da.

Dantzako “profesionalez” hitz egiten dugu. Profesionala? Badakigu profesional izateak zer dakarren, bateratzea dakar; badakigu zein zaila den maila gordetzea eta ezagutzen ditugu lan baldintzak. Beraz, ez dakit profesionaltasun hori erreala den. Gauden momentuan, uste dut ezin dugula itxaropen handirik eraiki. Politika kultural baten faltan gaude, dantza mailan benetakoa izango dena, benetako borondatea eta lan egiteko gogoa izango duena. Sentitzen dut hain ikuspegi negatiboa aurkeztu izana.

Pilar Moreno: Dantzak beti ordaindu behar izaten du beste alor batzuetan ordaintzen ez dutena. Ahizpa behartsua izan da beti, etengabe entzuten da ikuslerik ez dagoela. Ume ugari daude dantzan aritzen direnak. Nik derrigorrezko egingo nuke ume horiek hiru hilabetean behin ikuskizun batetara eramatea, asko eta asko ez baitira inoiz antzoki batetara joan. Horiek dira etorkizuneko ikusleak. Kurtso bukaerako emanaldietan bete egiten da antzokia, baina non egoten dira guraso guzti horiek urtean zehar? Eskolan hausnarketa bat egin behar dela deritzot, irakasgai praktiko bat jartzeko, umeak antzokira edo konpainien entseguak ikustera eramateko.

Maiatza Dantzan ekitaldia zoragarria izan ohi zen, konpainia ezin hobeak ikustera eramaten genituen ikasleak, eta 12-13 urterekin lehen aldia izaten zuten horrelako ikuskizun batean. Garrantzitsua da dantzarekin kontaktuan jartzea. Irakasleek klaseak emateari utzi behar badiote ikuskizunetara joateko, bada egin dezatela. Ezin diote ekitaldiei uko egin klaseak ematen jarraitzeagatik. Gurasoek ez dituztelako haurrak dantza ikustera eramaten, Anoetara eramango dituzte, baina Victoria Eugeniara inoiz ez. Eta horiek dira gure etorkizuneko ikusleak.

Dantza gehiago aldarrikatzen dugu. Dantza konpainia gehiago, Maiatza Dantzanen bezala. Egiakoa dantza munduan sartuago dagoen jendeari zuzenduta dago, ez da hain egokia ikusle berrientzat. Maiatza Dantzan-etik pasa ziren konpainiak ez dira berriz bueltatu, antzokiaren berrikuntza jarri zuten aitzakia bezala eta ez dute berriz jarri. Erakundeek gehiago egin behar dute zentzu horretan. Dantzaren aldeko apustua egin behar da. Finantziazio-bide berriak aurkitu behar dira zerga bidez edo dena delakoa. Ezin da onartu, dantzan jarraitu ahal izateko kanpora joan beharra.

Sofia Alforja: Hiri honetan 20 urte daramatzat produkzioan lanean. Maiatza Dantzan zegoen garaitik, eta pena bat da gaur egun galdu izana. Dantzaren egoera beti izan da txarra, programazioan eta sormenean ere bai. Baina azken urteetan errealitate berri bat sortu da: Dantzagune; eta elkarlanak proposatzen ari diren beste hainbat konpainia ere sortu dira. Egoera ekonomikoa errealitate latza da, baina burua erabili behar da aurrera jarraitu ahal izateko. Elkarrekin aritzeko bide berriak aurkitu eta batez ere ikuslego iraunkorra lortu.

Luis Felipe Perez: Krisia dago, alor guztietan, baina ikuslegoa egonez gero akabo krisia. Arazoa ikuslegorik ez dagoela da. Ikuslegoa dantza ikusiz sortzen da. Maiatza dantzan zoragarria zen, baina nik beste modu batera antolatuko nuke, urte guztian zehar banatuta, bonuen eta iragarkien bidez. Ikuslegorik ez badago, ez dago zereginik, eta egia esan, oso ikuslego gutxi dago, asko zabaldu behar dugu. Hemen egiten denaz gain, kanpokoak ekarri beharra dago.

Donostia txikia da, eta ez da posible konpainia handiak ekartzea, baina badaude egin daitezkeen gauzak. Urteroko dantza ziklo bat esaterako, bonuak eta konpainia onak izango dituena, eta batez ere ikuslegoa sustatuko duena. Behin ikuslegoa dagoenean, gainerakoa eskatu ahal izango dugu. Denon parte hartzea behar da, programatzaileena, antzerki zuzendariena, eskolena, etab.

Agus Perez: Ikuslegoa hezi behar da. Mingarria egiten zait dantza irakasle zein ikasleak ikuskizunetara joaten ez direla ikustea. Klasea dutela esaten dute, zer klase eta zer arraio! Dantzarekiko sentsibilizazioa sustatzeko tailerrak egitea beharrezkoa da. Egin izan dira jardunaldiak eskoletan dantza tresnekin, galderak formulatuz, izan ere, dantzak galderak sortzen ditu. Beharrezkoa da pedagogia lantzea eskoletan, dantza interpretatzen eta ikuskizun baten aurrean egoten ikasi.

Gasteszenako ikuslegoa entrenatutakoa da, baina badaude ikusle despistatuak ere, dantza ikusten aspertzen direnak, ezer ulertu ez dutela uste dutenak. Horiek hezi beharra dago, baina inozo sentiarazi gabe; eztabaidak antolatu daitezke, ikuslegoari koreografoekin hitz egiteko aukera emanez esaterako. Tresna horiek baliatu behar ditugu. Programazio iraunkor batek emaitzak ematen ditu, jarraikortasunez aritu behar da, jendeak gutxika gutxika hor gaudela ikus dezan.

Jon Maya: Gure konpainiak badu esperientzia bat zentzu horretan. Bi alorretan egiten dugu lan; alde batetik ikuskizunak sortzen ditugu, eta bestetik sentsibilizazioa lantzen dugu. Hitzarmen bat dugu Errenteriako udalarekin, proiektu bateratu bat, diruz lagunduta dagoena.

Hemen proposatu dituzuen ekintzak martxan daude Errenterian, bost urte daramatzagu jada. Konpainia eskoletara joaten da eta klase labur batzuk, solasaldiak eta erakustaldiak egiten ditugu. Gero, haur horiek gure ikuskizun bat ikustera etortzen dira hurrengo hiruhilabetekoan, eta orduan ere galderak egiteko aukera izaten dute. Txikiekin beste formatu bat erabiltzen dugu, eta beraiek marrazkiak egiten dituzte esaterako.

Normalean dantzarik egiten ez duen jendearekin ere tailerrak egiten ditugu, eta aldea nabarmena da. Errenterian asko nabaritzen da behintzat. Gaur sormen tailer bat hastekoa da; bi talderentzako lekua zegoen, eta biak bete dira, dantza egin ohi ez duen jendearekin. Horrela hasten da giroan sartzen.

Nagore Martinez: Konturatu gara, hasieran eskolek ez zutela proiektua begi onez ikusten...

Jon Maya: Lehenengo aldian eskola batean baino ez ginen izan, eta aurten berriz eskola guztiek parte hartu nahi izan dute; zortzi eskolatan egin dira tailerrok. Victoria Eugeniako Ballet T-an ere zentzu horretan jarduten dugu. Gauzak mugitzen ari direla ikusten dugu. Ondo antolatu beharreko lana da, eta asko tematu behar da epe luzerako proiektuak direlako. Garrantzitsua da gainontzekoak zer egiten diren jakitea, eta atzerrira eramateko moduko proiektuak identifikatzea.

Noemi Viana: Haurren hezkuntzan konstantzia ezinbestekoa da, astebururo ikusteko moduko gauzak egon behar dira, ikuslego guztiei zuzendutakoak. Haurrek dantza bizi behar dute, dantzak nola funtzionatzen duen ezagutu, antzokiak ikusi, etab. Dantza denok barruan daramagun zerbait da, eta mundu guztiarengana hurbildu behar dugu, uste duguna baino hurbilago dagoela ohartarazi behar zaio jendeari.

Ikuslegoa sortzeari dagokionez, ikuslego aktiboa da sortu behar dena. Errenterian martxan dugun proiektu baten berri ematea gustatuko litzaidake; eszena deitzen da. Bertan hiru zutabe nagusi bereizten ditugu: Lehena ikuslego aktiboa nahi dugula da; ez dugu kontsumitu baino egingo ez duen ikuslego bat nahi, dantza ez delako saldu eta erosi beharreko produktu bat. Jendeari parte hartzeko eta bere iritzia emateko aukera luzatu behar zaio. Modu emozionalean bustitzeko aukera. Bigarren zutabea eragile kulturalak eta programatzaileak dira eta hirugarrena konpainiak. Hiru zutabeak orekatuta egon behar dute.

Ordua da ahizpa behartsuaren konplexu hori gainetik kentzeko. Arte mota guztiak lotuta daude, eta denok bizi gara miseria berean. Beraz utzi ditzagun bereizketak alde batera eta uler dezagun dantza arte eszeniko gisa.

Pilar Moreno: Dantzaz daukagu, eta hori luxu bat da. Egiako programazioa ere badaukagu, Gastezsena, eta oso ondo dago. Baina nik dantzaren mundua beti borrokan eta borrokan ezagutu dut. Musikarena aldiz beti hartu izan dute gehiago kontutan. Antzokiak betetzen ez direla hartzen dute aitzakiatzat. Dantzari ezin zaio errentagarritasunik eskatu, epe luzerakoa delako. Kontxako barandan 1200 neskatila ikustean asko pozten gara, baina neskatila horiek ez ditugu ikuskizunetan sekula ikusten.

Natalia Monge: Orain dantza krisialdian dago. Orain ez, beti egon da krisian. Baina halere, ezin dugu gure egoera beste erkidego batzuenarekin alderatu, sorrerarako 3000 euro horiek ere ez dauzkatelako eta diru-laguntzak ez direlako gutxitu. Baina beste leku batzuetara begiratuta, Belgikara adibidez ikus dezakegu epe luzerako apustua egin zutela, oso apustu gogorra gainera. Hemen ostera, urtez urte joan behar dugu, eta horrek oso zail egiten du konpainiek iraunkortasun bat izatea.

Epe luzerako apustuak egin behar dira. Dantza zirkuituan parte hartzen duten konpainiak gero eta gehiago dira, baina asko dago hobetzeko. Nire iritziz gurean gauzak musikaren alorrean edo euskal dantzetan baino zailagoak dira. Ez dakigu besteak zertan aritzen diren, ez garelako biltzen. Eta bide horretatik eskerrak eman nahi dizkiot Dantzaguneari.

Nik ikuslego nerabearekin lan egitea aukeratu nuen, eta gustatuko litzaidake udalaren laguntza dudala esatea, baina ez da hala. Eusko Jaurlaritzak laguntzen dit, baina hori da dena. Poliki goaz aurrera. Getxon ikerketa bat egin dugu, eta ikuslegoaren batez besteko adina 59 urtekoa da. Hezkuntzaren alorrean sartaa hain erraza, hezkuntza sistema ezagutu beharra dago.

Proiektuak hasi ditugu eskolekin, baina oso zaila da aurreneko pausuak ematea. Esfortzu handia eskatzen dute eta ez da asko aurreratzen. Norbere herrian errazago gerta daiteke, baina inork ezagutzen ez zaituen eremu batean askoz zailagoa da. Harremanetan jarri behar zara programatzen duen pertsonarekin, bestela ez dutelako jakiten zertan ari zaren ere. Antzokietan egoitzak egotea zoragarria litzateke, baina ez da batere erraza.

Nando Piñeiro: Dantza gehiago eskatu behar dugu. Maiatza Dantzan herri honek dantza alorrean izan duen galerarik handiena izan da, eta inork ez zuen horri buruz ezer esan gure sektorean. Ez dugu ezer esan beste dantza mota bat interesatzen zitzaigulako, horrelako diskurtsoak pasa ditugu dantza garaikide mota guztietatik. Eta orain hori ordaintzen ari gara.

Dantza ahizpa behartsua da, hala tratatzen dute erakundeek. Dantza programatzen den lekuetan, programatzaileak sentsibilitate minimo bat duelako da. Katxeak behar lukeenaren oso azpitik negoziatzen dira, ez dugu behar bezala kobratzen, dantza militantzia dela sinetsita gaudelako. Gauzak oker egiten ari gara, eta ondo egin behar ditugu. Sentsibilizazio kanpainak behar dira.

Barandan 1200 ume zeuden, horien familiei dagokien kalkulua aterata, Donostia erdiak dantza ikusle behar luke. Non daude 5000-6000 ikusle potentzial horiek? Baionara joateko autobus bat antolatzen da Caroly Carlson ikusteko. Alderantziz denean ordea 7 autobus datoz.

Iratxe de Arantzibia: Maiatza Dantzan konpondu gabeko krimen bat da. Estatuko dantza jaialdi berezitu zaharrena zen, 1984an hasi eta 2000. urteraino iraun zuen eta konpainia garrantzitsuak ekartzen zituzten. Baina 13 urte daramatzagu Maiatza Dantzan gabe eta lanbidekoek ez dute ezertxo ere esan.

Antzokiak ez betetzeko arrazoiak askotarikoak izan daitezke. Behar bada dantza garaikidea etiketapean digestio zaileko gauzak ekarri izanak eragina izan du. Ohituta gaudenok ikus ditzakegu, baina dantza ezagutzen ez duen ikusle bat harri ikuskizun batetara eramanez gero, ikusle hori galtzeko aukera dago. Dantza-kultura falta zaigu, ikuslegoaren gehiengoa tutu, punta eta zisneetara ohituta dago, eta kontu handiz egin behar da dantza garaikiderako trantsizioa.

Badakit konpainietan autonomoak zaretela, eta dena zuen kabuz egiten duzuela, erratza pasatzetik hasi eta orrazteraino. Baina komunikazioari garrantzia gutxi ematen zaio eta beharrezkoa da horri buruz hausnartzea.

Adibide garbi bat Kurtsaalean 2006.urtean gertatutakoa da. Dantzari donostiar bik, Isaac Nozal eta Urtzi Aranburuk parte hartzen zuten konpainia ezin hobe baten ikuskizunean, Nederlands Dans Theater. Lehenengo funtzioa bete egin zen, baina bigarrenean tokien erdia baino ez zen bete.

Luis Felipe Perez: Propaganda zen falta zena.

Sofia Alforja: Eta kontutan hartzekoa da 200.000 biztanleko hiri bat dela. Ezin dugu ahaztu non bizi garen.

Iratxe de Arantzibia: Irtenbideak aurkitu behar ditugu, beste finantziazio-bide batzuk behar dira. Nik 20 urte daramatzat dantza ahizpa behartsua dela entzuten, erakundeek dirurik ematen ez badigute beste nonbaitetik atera beharko dugu. Estatu Batuetan adibidez, denerako babesle bat dute. Dirua erakundeetatik kanpo bilatu behar da, erakundeetan dagoena dagoelako, ez gehiago.

Luis Felipe Perez: Baina ez daukagu funtzio horietarako ikuslegorik, lehenengo ikuslegoa behar da.

Iratxe de Arantzibia: Demagun Estatu Batuetko Texaszko gizon bat, petrolioan aritzen dena, eta bere alabari baleta gustatzen zaionez, soldata bat ordaintzen dio Angel Corellari adibidez.

Laura Etxebarria: Prozesua berez gertatzen joan da. Dantzan ez izatetik iraunkortasuna bilatzera pasa gara. Formula egokia erakunde publikoek baliabide zentro bezala funtzionatzen duten ekimenei laguntzea da. Zentro horietan egiten dira erakustaldiak, eta interesa duen jendearengana hurbiltzen zaituzte, ikuslegoarengana alegia.

Krisialdian gaude, baina ekipamenduak egin badira, derrigorrezko izan beharko litzateke ekipamendu horiek behar bezalako ekintzak egitea. Herbehereetan izugarrizko apustua egin dute, eta ondorioz izugarrizko garapena dute. Modu proportzionalean gertatzen da. Udal batek parte hartzen duenean gauzek aurrera egiten dute, Errenterian gertatzen ari den bezala. Pentsamoldea aldatu beharra dago, eta dena pentsamolde berri horretara moldatu. Baliabide zentroak dira erabili beharreko formula, ideiak eta dirua dituzten zentroak.

Antzokiek lan itzela egin dezakete, nahi izanez gero, baina horretarako baliabideak behar dira, ezinbestean. Halere, profesionalen gaitasunek proiektuak aurrera atera ditzakete. Eboluzionatu egin behar dugu, eraberritu egin behar dugu. Baliabide zentroaren ideia garrantzitsua da oso, Corellarenak AEB-tan funtziona dezake, baina ez hemen.

Igor Calonge: Krisialdia beti egon da hor, baina aukera pertsonala da. Brasilen esaterako, mezenasgoarena egin ohi da, baina horretaz gain bertako gobernuak diru-laguntzak ematen dizkio sorkuntzari. Hemen ez dago dirurik, ados, baina hori ez da kontu honen funtsa, gauzan egin daitezkeelako. Nik eskola ireki eta doakoak ematen ditut Artelekun, eta horiei esker ikuslegoa eta harreman berriak sortzen ditut.

Bestalde protesta asko ditut hemen bildu garen sektore batzuei zuzentzeko. Aurreko batean Gipuzkoako elkartearen gala batean izan nintzen, eta bertan ikusi nuen jende askok dantza klasikoko emanaldiak behar dituela, bertara joan ahal izateko. Itxurakeria moduko bat dago alor horretan, mila eta piku haur daude barandan, baina ez dute dantza ikusteko inolako interesik.

Nire lana ez dago haurrei zuzendua, nagusientzako egiten dut lan, nire dantzak ez du haurrekin inolako zerikusirik. Nik eskatzen dudana da jada egitura osatu bat duenak falta zaionari laguntzea, azken honek egiten duena gustatu zein ez. Dantza mundua mugitzen ari da, baina ez da gehiegi hazi. Dantzagune sortu aurretik Arteleku bazegoen, lekua, dirua eta gauzak egiteko aukera bazeuden. Nik bi estreinaldi egin ditut, eta Sarea-ko programatzaile guztiak gonbidatu ditut bertara, baina ez da inortxo ere etorri, Nando baino ez, eta handik zebilelako!

Lide Arana: Maiatza Dantzan-i buruz esandakoak eskertzen dizkizuet, bertan parte hartzen nuelako, baina esan beharra dago denon artean akabatu genuela. Zeinen ondo hitz egiten den hildakoez! Antzokiko programazioak Maiatza Dantzanek betetzen zuen lekua ordezkatuko zuela uste genuen modu inozoan, baina badirudi ez dela hala izan.

Foru Aldundian 30 urte daramatzat, eta ankerra da egoera; Aurrekontuak hazi ordez gutxitu egiten dira. Egia da dantza ez dela horrenbeste jaitsi, lehen ere oso aurrekontu baxuak zituelako. Ez dakit zer egingo dugun... Finantziazio iturri pribatuak behar ditugu, Kutxa zen genuen bakarra, eta orain hori ere ez dago. Eta momentuz ez dugu amerikar petroliodunik ezagutzen, beraz ditugun aukerak mugatuak direla esango nuke.

Politikariak konbentzitu behar ditugu, beraiek mugitzen dutelako dirua, eta zentzu horretan ez dugu asmatzen, ez teknikoek ez eta konpainiek. Politikariek ez gaituzte aintzat hartzen. Alderdi guztietakoak izan ditugu, eta denen jarrera berbera izan da.

Agus Perez: Maiatza Dantzanek zuen alde onetariko bat Gipuzkoa osoan programatzen zela zen.

Lide Arana: Komunikabideek egiten duten lana ere oso garrantzitsua da.

Manu Olano: Bai, baina egunotan esaterako, 40 e-mail bidali ditugu jardunaldiaren berri emateko, eta 3 komunikabidetan baino ez da agertu.

Lide Arana: Dantza potea egin izan bagenu, beharbada...

Beatriz Txurruka: Diziplinen arteko harremanak beharrezkoak dira, eta dantzarekiko dugun pasioa aldarrikatu behar dugu.

Begoña Krego: Dantza ez da inoiz zerbait serioa bezala ikusi. Adin batetik aurrerako ikasleek dantza alde batera uzten dute, karrera egin eta etxera bueltatzen dira. Ni benetan kezkatuta nago oso ikasle gutxi datozelako. Eta zentzu horretan ere gauzak ez dira aldatzen, beraz nahiz eta ikuslegoa sortu, beste hutsune batzuk ere badaude.

Beatriz Txurruka: Baina hori ez da dantzaren arazo bat soilik , jarduera fisikoarena oro har baizik. Orain gutxi Donostiako Kirol Patronatuarentzako ikerketa bat egin nuen eta bertan ikusten zen nola nerabezaroan jendeak kirola alde batera uzten duen, baina ez dantza soilik.

Nando Piñeiro: Kudeaketaren aldeko apustua egin behar da. Kudeaketa serio eta zentzuduna egin behar dugu. Ez dakit zenbat dantza direktorio egongo diren, baina nik uste bakarrarekin nahikoa izango dugula. Europako hainbat lekutan kultura inbertsio bezala ikusten da, eta hori lortu behar da hemen ere, dantzaren garrantzia eta beharra azpimarratu behar dugu. Lucia Lakarrari Donostiara heltzen denean, pisu bat eskaintzen diote. Guk sei pisu lortu behar ditugu, dantza aintzat har dezaten lortu behar dugu. Diskurtsoa aldatu behar dugu.

Sofia Alforja: Nandok esan duenaren harira gauzatxo bat; mezenasgoari buruz hitz egiten dugu, eta ematen du beharrezkoa dela pisu bat lortzea, eta ematen dizunari jarleku bat gordetzea. Baina nik Dantzaz-en azkenengo 10 urteetan ikasi dudana da poliki-poliki oinarri sendoak lortu behar direla, sortzaileekin lanean, Dantza Klub-arekin esaterako. Eta behin hori lortu denean, buelta eman behar zaio kontuari, eta finantziazio bide berriak bilatu behar dira. Gauzak epe luzera eta dosi txikietan landu behar dira finka daitezen. Beharbada ez dituzu lehenengo egunean 500.000 euro lortuko, baina gutxika gutxika aurrera egin daiteke.

Guk momentu honetan proiektu berri bat dugu, “Viaje al centro de la tierra”, eta bertan ikusleak dantza konpainia baten funtzionamendua ezagutzera hurbiltzen ditugu, emanaldi egun bat gurekin pasatuz. Gure lana ezagutzen dute, entseguan, autobusean... Eta ikusle horiek diru laguntza txiki bat egiten digute.

Beste modu bat egunkariekin lan egitea izan daiteke. Beraiek artikulu batzuk egiten dizkizute eta zuk sarrera batzuk ematen dizkiezu zozketa ditzaten. Horrekin ez da hilabeteko soldata ateratzen, baina bada zerbait.

Oier Araolaza: Ni oso negatiboa izaten naiz horrelakoetan, eta negatibo izate horrek laguntzen dit barrena jotzen dudanean indartsuago aurrera egiten. Esan nahi dizuet pribilegiatu batzuk garela, zorionekoak garela, dantza den plazer hori gure bizitzan oso sartuta daukagulako. Eta kanpoan daudenei, hor konpon!

Manu Olano: Bukatu beharrean gaude. Eta amaitzeko Lauraren esaldi bat hartuko dut laburpen gisa: Dantzan ez izatetik iraunkortasuna bilatzera pasa gara.