"Gertatzen hasi berri zen aldaketa" urte haietan?
Aldizkari berean dator "Cómo bailar el aurresku" artikulu zabala, Bernardo Mª Garrorena (lehen aldiz Txistulari aldizkarian 1951 urtean argitaratutako artikulua). Xehetasun osoz deskribatzen ditu soka-dantzaren pasarte guztiak, balizko aldaerak edo bestelako formak ere ematen ditu, baina ez du aipatu ere egiten bakarrik 'agurra' edo 'erreberentzia' dantzatzeko aukera edo ohiturarik.
Ba al dago zehazterik noiz, zein testuingurutan eta zergatik hasi zen 'aurreskua' isolatuta ematen, soka-dantzarik gabe? Horrek argi apur bat emango luke...

Egia da gaur egun plaza gehienetan ez direla kontradantzak apenas erabiltzen. Estandar bihurtu diren gutxi batzuk bai: chapelloise, borobila, 'iturria' esaten zaion hori... Baina hauez gain, apenas.
Aldiz, kontradantzak oso dantza-molde egokia era aberatsa da plazarako. Oso errazak izan litezke, ludiko-jostagarriak... Gure kulturan ez zaigu molde arrotza, eta herritar dantzariek ondo onartu ohi dituzte (musika eta proposamen koreografiko egokiak proposatuta).
Nire dantzaldietan (Herrixa Dantzan eta beste) beti erabili ohi ditut kontradantzak, emaitza onaz: korruan, kadrilean... Batzuk estandarrak, beste batzuk nonbaiten jasotakoak, beste batzuk neronek moldatu edo sortutakoak...
Hori bai: plazara kontradantzak eramatea, ez du esan nahi 'Luzaideko kadrileak' edo antzeko eredu itxiak erreproduzitzea.
Aupa bideo hau!!

Garaiak aldatuz doaz etengabe, eta horrekin zaletasunak, dantzakera... Ados: denboraren joan-etorriarekin doan berezko bilakaera da. Bai, baina... dantzakerari dagokionean, denbora laburrean asko galtzen ari gara: jauzietan, soltean, soka-dantzetan, eta abarretan.
Plazetan horiek dantzatzen jarraitzen dugu, baina 'ezberdin' bakarrik ez, gehienetan pobreago ere esango nuke.
Ni ere saiatzen naiz, temati, 'izpiritu' hori transmititzen, Xabierrek dioen bezala, baina gehienek ez dute interes nabarmenik adierazten horrelako kontuetan: estilo propioa, aniztasuna, jolastea, musika dantzatzea, komunikazioa, elkarrekin dantzatzea, batasuna, talde sena...
Zorionez, atzo goizekoak diren ereduok hemen ditugu, dantzan.eus-eko hainbat bideotan jasota. Iparra ez dezagun gal.
Zer da inportantea? 'Urratsak' bai, baina 'bestea' ere bai; hainbeste, edo gehiago. Zertarako nahi dut fandangoa ezagutu, ez badaukat norekin dantzatu / konpartitu / jolastu?

Ba al da gaur egun inongo herritan ikusterik jauziak dantzatzen manera horretan? Aniztasun horrekin, indar horrekin, batasun horrekin... bideo honetan, edo Claude Iruretagoienak 1989an Aiziritzen, edo Verdierek 1965ean jasotakoetan ageri den tankeran? Batez ere, ez dantza-talde batek, baina herritarrek dantzaturik? Edo herritar bakanen batek?

Nabarmentzekoa: berriz ere fricassé / sorgin-dantza / txino-dantzako doinutxoa 5. bideoan... 2013ko Ezpalak jaialdian bertatik-bertara ezagutu ahal izan genituen beste adibide batzuren harian...

https://dantzan.eus/kidea/e[…]reko-ezpalak-2013ko-ezpalak

Oñatibiak, gaur egun hainbat plazetan ikusi ohi den forma berean sortu zuen dantza hau? Ala zerbaitetan 'aldatuta' dago? Ba al dago, inork al du, garai hartako bideo grabaketarik?

Bai, hala da. Arrasaten ere soka-dantza + irradaka egin asmo dugu, ospakizunen amaieran, AED Euskara Elkarteak proposatuta (Topaguneatik jaso zuten proposamena). Geurean irradaka propioa moldatuko dugu, herrian oso errotuta dugun Txerri dantzaren doinua erabilita.

Oso erreportai polita, Eire. Eta ohikotik gaindi. Eskerrik asko. Lan ederra hartu duzu!!

Ni ere kokoteraino. Baina agintariei edo 'gizarteari' begira baino, hobe gure baitan arakatzea. Zenbat dantzari edo dantza taldek eskaintzen dute agurra ezkontza eta ospakizunetan, finantziaketa iturri bezala? Hori ere prostituzio merkea da. Seguru asko ezagutza faltagatik edo injenuoki kasu askotan. (Bide batez: Ze ohore merkea, erositako 'aurreskua')

Berdin, dantza talde batek onartzen duenean udalaren edo dagokion erakunde ezjakinaren exijentzia, bixita eta inaugurazioetan eskatu ahala agurra dantzatu beharra, dagokion dirulaguntza jasotzeko tratuaren baitan.

Dantzariek eta dantza alorreko agenteek planto egiten ez dugun bitartean, jarraituko du 'aurresku' lorontziak.

Zer egin dezakegun?

Hezi (ezagutu) eta zentzuz jokatu.

Agurra, bere testuinguruan!!

Lehenbizi, dantzari / dantza agenteok arduraz jokatu, eta hezitzaile izan: gure jarreraz, eta eskatzen duenari azaltzen hori ezetz, eta zergatik.

Ohore egiteko dantza erabili nahi bada (ohitura ederra, portzierto), proposatu soka-dantza (laburra edo...), ohore egin nahi dutenek sokan parte hartuta, ohore egin nahi zaienak sokara gonbidatuta, eta hainbat hobe ohore egin nahi duenak berak agurra dantzatzeko esfortzua hartuta (edo ezkongai batek besteari, edo...)

Tira, ez dakit honek balio izango lukeen eskailera mekaniko baten inauguraziorako...


Halere, nik arazoa testuinguru zabalago batetan kokatzen dut, oso oso zabalduta jarraitzen duen eredu batetan: Euskal dantza = alardeak + txapelketak + 'aurreskua'????? Bueno, hori ere badaukagu, eta GU gara, ez dira agintariak bakarrik (agintariak, gehienetan ez dira jakitun).

Eskerrik asko bideo honen aurkezpeneko lehenengo parrafoagatik.

Kezka bera azpimarratu zuen Jean Michel Guilcherrek Xabier Itzainak egin elkarrizketan:

"Nous, nous avons eu une déception immense à Hélette. La dernière fois que nous y sommes allés. Le travail était fini, nous y sommes retournés. Nous nous souvenions d’anciens qui dansaient le saut basque remarquablement. Mais là nous avons vu des jeunes qui eux avaient été formés à Bayonne, et qui dansaient les sauts basques. C’était consternant. Pour nous, qui pouvions comparer les deux générations, c’était désolant. Bon, oui, ils savaient faire les pas. Mais ce n’était même plus une danse. Nous nous ne pouvions pas appeler ça qualité de danse. Mais ça peut être provisoire, cet état-là. On peut s’acheminer vers quelque chose de mieux."

http://dantzan.eus/[…]/conversations-avec-jean-michel-guilcher

Sagasetari ere zentzu bereko aipamena entzun nion Iruñean emandako azken hitzaldian, Luzaideko dantza jauziei buruz.