Erabat ados zurekin, Oier. Ezer gutxi gehitzeko. Larria ere iruditzen zait administrazio ezjakin honen tentazioa, 'ekoizpen-merkatu' begi kapitalista pobre horiekin dantzari begira jartzeko, batez ere dantza tradizionalari.

Nik dantza tradizionalean dihardut, "ordainsaria jasotzen dut, aseguratuta nago eta profesionalki dantzan dihardut". Eta ez naiz lerrokatzen "dantzaren industria" kontzeptuarekin, ez  dut nahi niretzat, eta ez dut nahi ere ordezkatzen dudan dantza tradizionalaren alorrarentzat. Dantza tradizionala benetako Kultura da, ez erabilera kapitalistarekin monetizatzeko baliabide bat.

Gehiago, "Kulturaren industria" terminoa eta dinamika ere ez dut batere gogoko, eta nago mesede baino kaltea egiten duela. Izan ere, gaur egun "Kultura" terminoa (sektore edo alor bezala) entretenimenduarekin parekatu dugu, gizarte burges hiritar aspertuen entretenimendurako edo aisirako eskaintzekin. Baina niretzat, Kultura beste zerbait da, beste zerbait behar luke, sakonagoa, serioagoa. Zer da herri batek kultura izatea, herri bat kultua izatea, herri bat kulturaz elikatzea? Eztabaida sakona... Beraz, oso gutxi interesatzen zait (edo batere ez) komunikabideetako Kultura atalean eskaintzen dutena. Nireitzat hori, ia beti, entretenimendua da.

Gehiago. Administraziotik, erakundeetatik, eta Eusko Jaurlaritzatik zehazki datorren ia ezerrekin ez naiz identifikatuta sentitzen, gaur-gaurkoz. "Basque" marka, adibidez. Oraingoan ere, iruditzen zait konplejuz betetako agintari ezjakinen BESTE emaitza bat dela, beste bat gehiago.

Beharbada dantza garaikide konpainiei, edo ez dakit nori interesatuko zaio dantzaren ikuspegi hiritar - produkzio - kontsumo (emanaldiak kontratzea) industria dinamika. Beharbada, ez dakit. Baina niri ez. Eta bat nator Oierren ondorioarekin, dantza tradizionalaren alorrerako behintzat. Alegia, "administraziotik bultzatu diren termino horietara makurtzeak mesede baino kaltea ekarriko digula".

Planto eta intsumisioa, berriz ere!!

Kaixo Lide. Ni neu ere saiatu izan naiz eta saiatzen naiz, aukera egokia ikusten dudan aldiro, soka-dantza bat proposatzen. Nire kasuan, emaitza ona eman dute. Harrera ona.
Konturatuta nago nire ekimen hori ez dela batere ohikoa. Eta aldarrikatu nahi dut gaur egun ere berreskuratzeko edo baliatzeko moduko sistema dela, nahikoa ireki eta moldagarria, testuinguru ezberdinei modu 'naturalean' egokitzeko (ez 'antzeztua', ez fosilizatua, baina naturala).
Soka-dantzak berriro "herrikoitzearen" alde nago (zuk diozun bezala), eta helburu horretan bat egiteko prest. Gure ardura da hori sustatzea, dantzari edo dantza-eragile bakoitzarena. Kontatu nirekin.
Agintarien erabilera ere interesgarria, duda barik, baina esango nuke, "oraingo" funtzio sozial baterako, ez "lehen zuen" funtzio soziala "berreskuratzeko". Hots, ez atzera begira, lehen egiten zelako, baina gaur egin nahi dugulako, gaurko testuingururako egoki iruditu eta baliatu nahi dugulako (halaxe baldin bada...).

Eskerrik asko Sabin, erantzunagatik, eta erantzun hau emateko hartutako lanagatik. Argituta.

Funtsezkoa izango litzateke definitzea non kokatu behar dugun dantza-jarduera (ez ikuskizunak, baina entsegu, errepika, ikastaroak...), eta hori dagokionarekin adostu: Kultur/ikastaro jarduera da, ala jarduera fisiko bezala har daiteke?
Garbi dago, baldintzak ezartzen dituen Osasun saliburuaren Agindua ez dagoela idatzita dantza-praktika aintzat hartuta... (Harritu ere ez gara egingo horregatik)

Indarrean dagoen Aginduak (eta luzerako omen), aukera hauek uzten ditu:

3.6 puntua: Arautu gabeko irakaskuntza eta antzekoak, publiko nahiz pribatuak. Gehienez 25 pertsona (aforoaren mugekin) + musukoa derrigorrez.

3.13 puntua: kultur- eta jolas-jardueretarako establezimenduak eta antzeko espazioak. Aforoa %60 + musukoa derrigorrez.

3.16.1. puntua: Jarduera fisikoa. Federatu gabeko kirol-jarduera fisikoa bakarka edo taldeka egin ahal izango da aire zabalean, kontaktu fisikorik gabe, eta gehienez ere 10 pertsonako taldeetan, aldi berean. Aire libreko praktika hori maskararik gabe egin ahalko da.
Era berean, kontaktu fisikoa egon daitekeen talde-kirolaren kasuan, maskara erabiltzea nahitaezkoa izango da, salbu eta partida edo lehiaketa gertatzen den unean edo jarduera fisiko bizia egiten den unean (dantza "jarduera fisiko bizi"tzat har daiteke?)

Espazio irekietan ohiko dantzaldi eta dantza-erakustaldiekin, jai:
3.15.2.– Ezin izango da erromeriarik edo musika- edo dantza-erakustaldirik egin espazio irekietan, ez eta bestelako herri-ekitaldirik ere, esaterako, desfile gisako ikuskizun ibiltariak,edo jendeak bide publikoan lagundutakoak.

Azkenean desafio ezberdin bat aurresku eta atzeskuak!!! Eskerrik asko!! Ea eredua hedatzen den (berriz).
Lastima berriz ere lehendakari eta agintariak ikusle pasibo...

Hemerotekan jasota zegoen, baina eskerrik asko modu honetan ere argitaratzeagatik, eskurago egon dadin eta gehiago zabal dadin.
Oso interesgarria. Esango nuke 'beharrezkoa', edo gutxienez oso komenigarria azterketa hori egin izana (doktore-tesi ikerketa lan hau), eta elkarrizketan garatzen duzun diskurtsoa.
Ikerketa-lan luuuuuzea eta gogorra izan bada ere, zuretzat eta zure ingurukoontzat... Oraintsu ikusten ari gara bere balioa euskal dantza tradizionalerako. Zorionak eta batez ere ESKERRIK ASKO lan hau egin izanagatik, eta ondorioak agerian jartzeko egiten ari zaren zabalpenagatik.
Erronka ederra hemendik aurrera ere, eskema zahar desegokiak desmontatzen eta oinarri berriak sendotzen.

Teknikoegia, bai, nik ulertzeko, baina oso interesgarria, eta beharrezkoa. Batez ere inertziak eta ohiko eredua eztabaidatzea.
Neronek ere bizi ditut nire duda handiak (eta erresistentziak) dantza-talde eta ikastaroetan topatu izan ditudan ohiko luzaketa edo gimnasia-errutinekin. Iruditu izan zait aspaldiko fotokopiekin jarraitzen dugula, inertziaz.
Bitartean, nire fisioterapeutek nirekin erabiltzen dituzten teknika arinak eta gomendatzen dizkidaten ariketa arinak beste planeta bat dira. Esango dut, oso eraginkorrak beti. Beti on egin didate, berehala gainera.
Nire ezjakintasunetik diot, baina ematen du akaso 'zaharkituta' geratu den edo 'gaindituta' dagoen eredu zahar baten inertzian geratzeko joera badela.
Berriro diot, nire ezjakintasunetik ari naiz. Baina kontraesan horiek begi bistan ditut. Horregatik, interesgarria eta beharrezkoa ohiko ereduak eztabaidatu eta akaso egokiagoak izan daitezkeenak sustatzea. Zer/nola landu behar dugu, KASU BAKOITZEAN?
Irudizen zait badagoela lan bat egin beharra arlo honetan. Maialen?

2019ko maiatzaren 4an, Dantzan Ikasi programak Lantzeko zortzikoaren gaineko saioa antolatu zuen, Bizkai Folklor Elkarteko Sabin Egigurenen eskutik. Bertan, Lantzeko zortzikoa dantzatzeko forma bat erakutsi zigun Egigurenek, Lantzeko Fermin Martikorena danbolinteroaren semearengandik jasotakoa (Albillos-en grabaketa hauen sasoi berean, 68-69 urteetan).
Egigurenek aldarrikatu zuen horixe zela Lantzeko zortzikoa dantzatzeko modua. Dantzakera edo estiloa zaintzeaz gain, zortzikoaren lehenengo zatian berak erakutsitako erritmo patroia ez zen ezaguna dugun ohikoa.
Hemen nolabait azaltzeko, horrela idatziko dut: k = kortxea, b = beltza, eta / = konpas bakoitza ixteko.
Lantzeko zortzikoaren lehenengo zatiko ohiko patroia hau baldin bada: k k b / b b / k k b / b b / (biraka) k k b / b b / (biraka) k k b / b b //
Egigurenek erakutsitako erritmo patroia lehenego zati horretarako hauxe izan zen: k k b / b k k / b b / b b / (biraka) k k b / b b / (biraka) k k b / b b //

Albillosen bideo honetan bi unetan ikus daiteke Egigurenek azaldutako forma hori: 11. minutuan, arotzek zortzikoa irekitzen dutenean, aurrean doanak (zortzikoa irekitzen duenak) forma hori dantzatzen du. Bere atzetik doazen beste hirurek, ordea, ezagutzen dugun ohiko erritmo patroian dantzatzen dute. Apur bat aurrerago, 12:07 minutuan, zortzikoaren azken muturrean doan txatxoari ere forma hori antzematen zaio. Bi kasu horiek salbu, bideo osoan antzematen den erritmo patroia ezagutzen dugun ohikoa da.

Normala izan liteke zortzikoa dantzatzeko forma antzeko baina ez erabat berdinak elkarbizitzea garai batetan. Adibidez, Migel Anjel Sagasetak ere jaso izan du Luzaideko dantzari bakoitza zein etxekoa zen antzeman zitekeela bere dantzakerari erreparatuta. Ildo berean, Dantzan Ikasik joan den urrian antolatutako jardunaldian (Ondareari buruzkoak), Jon Arrikaberri bolant-dantzari luzaidarrak horixe nabarmendu zuen: "Norberaren dantzakeragatik jakin daiteke ze etxetakoa den dantzari bakoitza. Esan dezakezu bi dantzari familiakoak diren edo nork irakatsi dien beraien dantzatzeko eraren arabera".

Halere, suposizioen eremuan ari naiz orain, eremu arriskutsua, beraz ezin baieztatu. Eman al dezake Sabin Egigurenek berak edo beste inork argibiderik honen gainean?

Bai, baina bakoitzari berea ere bai. Gure agintari eta protokolo arduradunen ezjakintasuna, konplejuak, eta euskal kulturarako sentsibilitate gabezia ezaguna da, eta salatu izan da behin baino gehiagotan webgune honetan.
Baina aurreskua edo agurra edo dena-delako-dantza hori dantzatu zen bertan, dantzari batzuk dantzatu zutelako. Hau da, agintariak eta protokolo arduradunak behatzez seinalatu barik, seinala dezagun ERE geure burua, dantzarien edo euskal dantzaren komunitatearena. Dantzarien komunitateak eusten baitio zoritxarreko eredu honi. Dela ezjakintasun hutsagatik, dela 'ohartu gabe', dela konpromisoagatik (erakunde baten dirulaguntza jasotzen duelako, halako eskaerak onartuta ordaindu beharreko ordainsari bezala), dela dantza hau komertzializatu eta prostituituta diru-iturri bezala edozein eztei edo ekitalditan (dantza-talderako diru-iturri, edo norbere poltsarako).
Beraz, bakoitzari bere ardura. Eta... estratejia aldatuko bagenu? Hezi dezagun euskal dantzari komunitatea, izan gaitezen zentzudun eta arduraz jokatu, finka dezagun aho batez zoritxarreko erabilera honi behin-betirako uko egitea, planto egitea.
Baina, nago... errazago izango dugula, sentsibilitatea piztuko zaion eta protokolo-eredua aldatuko duen agintari edo protokolo arduradun bat etortzea, eta hortik hastea aldaketa, dantzari komunitatearen ardura, adostasuna eta plantoa lortzea baino.

Artikulu honekin lotura handia, gomendatu nahi dut Hemeroteka atalean jasota dagoen hausnarketa hauxe, Ximun Fuch-ek idatzia joan den udazkenean:
https://dantzan.eus/hemeroteka/aitzen-ama

Bat nator zurekin, Iñaki. Dantzan-en argitaratuta dago ere Fandago Parao-ren 'molde erritualizatua' (testuak dioen moduan). Ederra ere, txunditu ninduen ikusitakoan, baina bideo honetakoak beste zera bat dauka...
Ekarriko dut hona Arcadio Larreak berak idatzitakoa, zure argumentuaren harian (Aragoako jotari buruz ari da): "La jota es un baile de pareja... los cuadros profesionales contribuyen a la decadencia de la jota... alejan además del pueblo su propio baile al dificultarle con adornos y floreos exhibicionistas, tornando lo que en su sencillez desmerece a los ojos que han contemplado realizaciones más logradas.
El baile popular, como todas las manifestaciones artísticas cumple una exigencia de orden emocional. Si de un lado se llena esa exigencia con otras realizaciones y del otro se intenta transformar el valor emocional en valor artístico siguiendo caminos ajenos a la lenta elaboración del pueblo, el resultado final será la muerte del baile. Tal sucede con la jota."
Arcadio Larrea: "Preliminares al estudio de la jota aragonesa" (Anuario Musical aldizkarian, Instituto Español de Musicología - CSIC, Bartzelona 1947)