San Pedro egun berezia ospatu dute Lekeition; leku aldaketa egin eta kofradian eta Abaroa parkean dantzatu dituzte kaxarranka eta eguzki-dantza. Sanpedropean, kofradiako patioan, egin dute goizeko ekitaldia eta kofradiako, udaleko eta elizako ordezkariak bertaratu dira. Gero, Abaroa parkean dantzatu dute. Eremu itxia da eta aurretik zozketaz sarrera egokitu zaien lekeitiarrak sartu ahal izan dira. Asier Uskola aritu da San Pedro egunean hemezortzigarrenez kutxaren gainean dantzan. Jarraian Etorkizuna dantza taldeko dantzariek eguzki-dantza egin dute. Kattalin eta Naia Aranzeta ahizpak aritu dira aurresku eta atzesku lanetan. Inoiz baino entsegu gutxiagorekin dantzatu behar izan dute eta herritarren berotasuna faltan bota dutela diote, baina dantzatu ahal izan dira eta gustura bukatu dute saioa. Irudiak: Idoia Lahidalga. San Pedro, kaxarranka eta eguzki-dantza konfinatuak, 2020-06-29.

Pasa den maiatzaren 27an hil da Rafa Barragan Collado, mutil-dantzari eta dantza-maisu baztandarra. Anaia Valentinek bezala, mutil-dantzetarako zaletasun handia erakutsi du Rafa Barraganek. Mutil-dantzen saioetan ohiko dantzaria, dantzarako eta mutil-dantzak irakasteko prest izaten zen beti, bai Baztanen bertan, bai Baztandik kanpo ere, Patxi Larralderekin batera eskainitako zenbait ikastarotan jardun baitzuen dantza-maisu. Rafa Barraganen azken mutil-dantza, 2020-06-29. 

Jokoak murriztuta eta moldatuta plazaratu dute aurtengo axeri-dantza Andoainen. Kalera irteteko aukera zutela ikusita, hiru taldetan banatu eta maskarak soinean ibili dira San Joan egunez Andoaingo kaletan axeri-dantzariak. Izaskun Beraza kapitainak azaldu digu beldur zirela jende gutxi animatuko ote zen, baina berrogei bat lagun elkartu dira eta oso pozik daude. Berazak talde bat gidatu du eta beste biak Bittor Uria eta Xato Irazuk. Joko batzuetan dantzarien arteko kontaktu handia izaten denez ez dituzte egin, soka-dantza ere aurtengoan ez dute dantzatu eta orratzaren jokoa adibidez moldatu egin dute egoerara. Irudiak: Amaiur Aristi. San Joan, axeri-dantza egokitua, Andoain, 2020-06-24.

San Martin basilikan eta ikusleak mugatuta dantzatu da Beasainen San Joan bezperako esku-dantza. 2008an plazaratu zuten dantza eta urtetik urtera indarra hartzen joan dira San Joan bezperako errituak. Garazi Mujika eta Ane Mendizabal Aurtzaka dantza taldeko dantzariek azaldu dizkigute urteroko erritua eta aurtengo aldaketak. 13-14 urteko neskatoek goizean belar eta loreak biltzen dituzte buruko koroia egiteko eta denak batera apaintzen dira. Arratsaldean Igartzan dantzatzen dute eta ibaiko urarekin bustitzen dute aurpegia. Gauean Barrendaingo plazan aritzen dira dantzan sua piztu aurretik. Sua aurreko urtean erabilitako koroiekin pizten dute.

Aurten herrian ez da festa eta surik izan, baina dantzatu dute esku-dantza herritik aparte dagoen Loinazko San Martin ermitan. Dantza eta erritua laburtu behar izan dituzte eta maskarak soinean eta zapiekin lotuta dantzatu dira. Ikusleen sarrera ere mugatua izan da dantzari bakoitzeko bi gonbidaturekin. Egun berezia izan ohi da ekainaren 23a, lagunartean dantzan ematen diote urtaro berriari ongietorria eta aurtengoak aldaketak egin behar izan badituzte ere gustura bukatu dute saioa. Esan daiteke giro berezia sortu dela ermitaren atarian, batzuk “magikoa” izan dela era esan dute. Dantzarien familiartekoak eseri eta isiltasuna zen nagusi, nabarmena zen ezohiko egoera zela. Isiltasun hori segituan hautsi dute, ordea, dantzarien kantak eta musika alaiak.

Idiazabalgo Urtsuaranen Juan Garmendiak jaso zuen letra hau erabiltzen dute dantzariek sarreran:

“San Juan dala, San Juan dala zapatu arratsaldean.
Hamalau atso tronpeta jotzen zazpi astoren gaiñean.
Hiru ale ta gaztaina kaskalik ez, gaztañeri hontan sorginik ez.
Hemengo batek horko biri, balio badek etorriari!”

Irudiak: Amaiur Aristi. San Joan bezpera, Aurtzaka, esku-dantza, Beasain, 2020-06-23.

1979tik dantzatu du Kemen dantza taldeak soka-dantza San Joan bezperan Irunen. 2020 berezi honetan, ohiko moduan plaza egiterik ez, eta aretoan grabazioa egin eta honako dokumentala prestatu du Kemen taldeak. San Joan bezperako soka-dantzak Irunen izandako historia jaso dute bideo honetan, tartean Kemen taldeko Bittor Barcena eta Eder Valladares elkarrizketatuz. Kamerak (Bideosare): Markos Sodupe, Joseba Arozena. Soinua, argia eta irudigintza: IrudiOts. Laguntzailea: Irungo udala. Kemen dantza taldea, Irun, San Joan bezperako soka-dantza, 2020-06-23.