Orain arteko ekarpenak
Nori kopiatu zion Michael Jackson-ek moonwalk famatua?
2013/10/04
Michael Jackson pop musikaren sortzaile handienetakotzat jotzen da, baina horrekin batera, dantzakera berezi eta ustez "berri" bat eman zuen ezagutzera. Nortasun propio bereizgarria eman zion dantzakera horrek Jackson-i, baina benetan berak asmatu zuen? Ez, noski, Jackson-ek ibilbide luzeko dantza tradizio batetik edan, eta bere emaitza propioa ondu zuen. Ikusi ditzagun aurrekarietako batzuk.
Mutxikoaren Eguna urriaren 13an ospatuko da Arrangoitzen
2013/10/03
Dantza-jauziak festaren ardatz nagusi dituen Arrangoitzeko Mutxikoaren Eguna datorren urriaren 13an ospatuko da. Ohi bezala, goizez eta arratsaldez mutxikoak, dantza-jauziak izango dira denontzat irekiak, eta bestelako dantzaldi eta dantza ikusgarriak egun osoan. Korsikako dantza, musika eta kantuak izango dira aurtengo berritasunetako bat, eta azken urteetan ohikoa zen bazkariaren ordez, herriko elkarte eta ikastolek prestatuko dituzten txosnetan jateko aukera izango da. Hona egitaraua:
Jon Iruretagoiena bere dantza ibilbideaz, Zuberoako dantzen historiaz eta dantzaz oro har
2013/10/02
Euskal Kultur Erakundearen webgunean Jon Iruretagoiena dantzari eta dantza irakasle lapurtarra elkarrizketatu dute. Xan Airek egindako elkarrizketan bere dantzari ibilbidea, Zuberoako dantzen historiari buruzko kontuak, berrikuntzak eta modak, eta beste zenbait kontu izan dituzte hizpide.
Neskek Iurretako San Migel egunean dantzatu dute lehen aldiz
2013/09/30
Lehen aldiz, neskek ere dantzatu dute San Migel egunean Iurretan. San Migel eguna egun handia izan ohi da Iurretan, eta dantzariak izaten dira festaren protagonista, kalejira eta dantza emanaldiekin. Orain arte mutilek bakarrik parte hartzen zuten San Migel egunean, baina aurten neskak ere batu zaizkie mutilei. Mutilek dantzari-dantza egin ondoren, gorularien dantza egin dute neskek, eta arratsaldean, soka-dantza.
Ezpata-dantzak San Migeletan, Xemeindik Igantzira eta Iurretatik Ontariora
2013/09/27
Udazkenean sartu gara, eta hain zuzen udako festen bukaera markatzen digute San Migel jaiek. Iurretan, Markina-Xemein-en, Cortes-en edo Iruran dantzak ikusteko aukera bikaina da aurtengoa, igandea egokitu baita San Migel, eta beste urte batzuetan aste barruan egiten diren dantzak asteburuan ikusi ahal izango baitira. Horrez gain, bi ezpata-dantza nabarmendu nahi ditugu. Bata, Igantzin egiten dena, aipatutakoen aldean ezezagunagoa dena. Eta bestea, aurten lehen aldiz, Ontarion, Oregon-en, Ameriketako Estatu Batuetan egingo duten ezpata-dantza, San Migel festa dela eta.
Iruñeko dantzarien topaketa ospatuko da larunbatean
2013/09/26
Larunbat honetan, irailaren 28an, Iruñeko dantzarien topaketa burutuko da Iruñean bertan. Nabarreria kaletik kalejiran abiatuko dira dantzari taldeak, eta Burgoen plazan, eguerdiko 12:00etan Iruñeko eta inguruetako zazpi taldek eskainiko dute emanaldia. Amaiur, Oberena, Basakaitz, Duguna, Iruña Taldea, Muthiko Alaiak eta Ortzadar taldeek parte hartuko dute Irudamak, Iruñeko dantzarien mahaiak antolatutako topaketa honetan.
Andoaingo Urki eta Utahko Triskalariak New Yorken izango dira
2013/09/25
New York-eko Euskal Etxearen 100. urteurrena ospatuko da urriko bigarren astean, eta mendeurreko ospakizunetan bi dantza taldek parte hartuko dute: Andoaingo Urki dantza taldeak eta Utahko Triskalariek. Estatu Batuetako euskal etxerik zaharrena da New Yorkekoa. Kalakan, Amuma Says No eta Amaia Arberas sopranoaren emanaldiak jasotzen ditu urteurren programak.
Euskal Herriko Dantza Agerketa ospatuko da asteburuan Basaurin
2013/09/20
Foru, Oion, Legazpi, Arboti eta Zangotzako taldeak izango dira asteburu honetan Basaurin ospatuko den 41. Euskal Herriko Dantza Agerketan parte hartuko duten tokian-tokiko dantzen ordezkariak. Irailak 20tik 22ra, ostiraletik igandera ospatuko da Agerketa eta dantza taldeen emanaldi nagusia larunbat arratsaldean burutuko da. Iñaki Irigoien omenduko du Agerketak aurten, eta Euskal Telebistak grabatuko du saioa datozen egunetan eskaintzeko asmoz.
Hemen da Dantza Hirian 2013 jaialdia
2013/09/12
Irailaren 13tik 29ra, dantzak hartuko ditu Eurohiriko kalea Dantza Hirian jaialdiaren eskutik. Donibane Lohizune, Pasaia, Irun, Errenteria, Hendaia, Donostia eta Baionan izango dira dantza emanaldiak. Yann Lheureux, Olatz de Andres, Kukai, Judith Argomaniz, Ai Do Project, Iker Gomez, Sofie Dubs, Cla, Organik, Alionue Diagne, Anakrusa, Sara Martinet, La Macana eta Proyecto D_Ruses dira jaialdian ikusi ahal izango diren koreografo eta konpainiak. Hona hemen programa:
Walkirien garrasia bezain sutsua zen
2013/09/11
Amaya operako ezpata-dantzaren inguruan hitz egingo du Karlos Sanchez Ekizak bihar, Donostian, Hirugarren Belarria (Gerraren soinuak) jardunaldietan eskainiko duen hitzaldian. Guridiren opera ezagunean, ezpata-dantzak jokatu zuen funtzioa eta garai hartako musikaren inguruko hainbat bitxikeria aztertuko ditu EHUko musikologoak.
Orain arteko erantzunak
Dantzan on Dantza kinka larrian jarri du pandemiak
2020/09/29
Eskerrik asko zuen erantzunengatik! Zuen egoerak jaso eta plazaratu dituzuen gogoetetan oinarrituta "Dantzarako protokoloa" izenburua duen sarrera osatu dugu:
https://dantzan.eus/albisteak/dantzarako-protokoloa
https://dantzan.eus/albisteak/dantzarako-protokoloa
Dantzan on Lantz: Inauteriak 1968-1969
2020/09/29
SABIN EGIGUREN APRAIZEN ERANTZUNA PATXI MONTERO JAUNARI
Aspaldi irakurri genuen Patxi Monterok Dantzan.eus atarian argitaratutako idatzia, eta bertan galdetzen zuen ea Sabin Egigurenek Lantzeko Zortzikoa dantzatzeko moduari buruzko argibiderik eman edo egin zezakeen.
Irakurri genuenetik, erantzutea pentsatu genuen, baina atzeratu egin gara bizi izan ditugun egoera batzuen ondorioz.
Ez dugu Patxi Montero ezagutzeko plazerrik.
Berak bere idazkian esaten digu:
«Bertan, Lantzeko zortzikoa dantzatzeko forma bat erakutsi zigun Egigurenek, Lantzeko Fermin Martikorena danbolinteroaren semearengandik jasotakoa»
Dantzan ikasiren bidez Gipuzkoan eman genuen ikastaro horretan, esan genuen Lantzeko Zortzikoaren aldaeretako bat ikasi genuela Fermin Martikorena txistulari eta Lantzeko Dantza-maisu zenaren seme batekin. Semea, Angel Mari Martikorena, duela gutxi zendua, dantzari bikaina zen eta aitaren eskola bera mantentzen zuen.
Baina inola ere, ez genuen esan irakasten ari ginena, iraganean Martikorena jaunarengandik jaso genituen irakaspenetatik zetorrenik.
Lantzeko Zortzikoaren beste lau aldaera ditugu, aparteko lau dantza-maisurengandik jasoak (Martikorena familiakoaz gain), eta horietako bat da Gipuzkoan irakatsi genuena.
Eta Patxi Montero jaunak honela jarraitzen du:
«Egigurenek aldarrikatu zuen horixe zela Lantzeko zortzikoa dantzatzeko modua.»
Guk ez genuen esan orduan irakasten ari ginena Lantzen dantza egiteko modua zenik. Izan ere, irakasten dugun aldaera hori, bakarra eta dantzatzeko zaila baita, eta oso polita ere bai. Baina bai esan genuen, hori zela bere aldaeretako bat Lantzeko Zortzikoa dantzatzen denean.
Gure Folkloreak urrats asko eta estilo ezberdinak ditu dantzetan. Estilo forma horiek dira bereganatzen ez direnak.
Lantzeko Zortzikoa dantzatzeko hainbat aldaera edo modu daude, zuzenak eta tradizionalak denak. Batzuk beste batzuk baino ikusgarritasun gutxiagokoak dira, eta badira beste batzuk Lantz bertan, aldaera deitu ezin zaienak, zeren eta, dantzatzen dutenek gaizki interpretatzen baitute ez dutelako erraztasun eta grazia hori beren Zortzikoa behar bezala dantzatzeko.
Zortziko honek Baztango Zortzikuaren nolabaiteko antza du, baina ezin da inola ere esan berdinak direnik. Bien artean ezberdintasun garrantzitsuak daude, eta euskal dantza-maisu onak berehala jakingo du horiek zeintzuk diren.
Lantzeko Zortzikoa, dantzari onenak dantzatzen ikusiz ikasten zen. Horiek, ia beti, gizon zaharrenak izaten ziren, urteetan Zortzikoa ezagutu eta asteburuetan hiriko ostatuan praktikatzeko aukera izaten zutenak afaltzeko elkartzen zirenean edota Fermin Martikorena txistulari eta Dantza-maisuarengana joaten zirenak, lagun ziezaien.
Kontuan izan behar da Lantz eta Luzaiden, beste herri askotan bezala, ez zela inoiz dantza talderik izan.
Luzaiden, aitarekin edo beste senitartekoren batekin ikasten zen, baita dantzari onenak dantzan ikusiz ere.
Lantzen, inauterietan bere Zortzikoa dantzatzeko eskakizun bakarra, bertakoa izanik, mozorrotzea zen. Gaizki edo ondo dantzatzea mozorrotuaren edo Txatxoaren arazoa zen, eta da.
Duela urte batzuk, gure ezaguna den Lantzeko Maria Pilar Urriza andreak, Zortzikoa dantzatzen irakatsi zien gazteei. Emakume horrek, lan garrantzitsua eginez, Lantzeko gazteek euren Zortzikoa dantzatzeko moduak asko hobetzea lortu zuen, eta era berean, denek berdin dantzatzea ere bai. Lantzeko herrian inoiz eman ez den egoera bat. Eta, beharbada, urteak aurrera, Zortzikoan aldaera berririk ez agertzea eragingo duena.
Adineko dantzariek, oso ondo dantzatzen dute eta beraien artean inork ez du berdin dantzatzen. Horien seme-alabek, bere garaian, aipatutako irakaslearekin ikasi zuten dantzatzen, euren aiten eskolak jaso aurretik, nahiz eta hauek, hobeto eta aldaera politagoekin dantzatzen zuten.
Lantzek, bere Zortzikoaren aldaeren artean, pauso benetan ederrak ditu, eta beste batzuk ez hainbeste, baina denak dira baliozkoak eta tradizionalak.
Bestalde, eta zoritxarrez esan behar dugu, bai plaza zein agertokietan, Lantzeko Zortzikoa gehien dantzatzen den euskal Dantza Tradizionaletako bat izanik, %98an gaizki dantzatzen dela. Hobeto esanda, oso txarto dantzatzen dela.
Eta gauza bera esan beharko genuke gure Baztango Zortzikuarekin.
Lantzeko Zortzikoa, Lantzetik kanpo, lanztarrak baino ez ditugu ikusi ondo dantzatzen.
Euskal dantza taldeetako zuzendariek ez al dute, bizitzan behin bada ere, Lantzeko Iyotia bere jatorrian ikusi behar, horrela, beren taldeek jendaurrean aurkezten dutena Euskal Kultura Tradizionalaren kaltetan doala konturatu ahal izateko?
Batzuk, beren ikuskizunetan aurkezten dituzten dantza erabat balletizatuak, euskal Dantza Tradizionalak direla diote. Zoritxarrez, errealitate hori, herri honen Kultura Tradizionaletik oso urrun dago. Urte asko dira honela gabiltzala, egoera zuzentzeko borondaterik ez dugula ikusten.
Jaime Albillos Arnaiz gure lagunaren filmari buruz ere hitz egingo dugu.
Lagunak izan gara duela berrogeita hamar bat urte, elkar ezagutu genuenetik.
Gure Kultura Tradizionalaren defentsan oso lotuta geunden, eta esan dezaket gure Folklorearen egoera eta galeragatik ere sufritzen hil zela.
Hil baino hilabete bat edo bi lehenago, Donostian elkarrekin geundela, eta medikuarenera laguntzen niola, zera esan zidan:
«Sabin nos están quitando hasta nuestra indumentaria para bailar».
Eta hori esaten zuen, zeren gure Dantza Tradizional gehienak, aspaldi kendu baitzizkiguten.
Hain zuzen ere, bion artean, gure euskal Dantza Tradizionalen benetakotasunaren aldeko Manifestu bat egin nahi genuen.
Patxi Monterok Jaime Albillosen filmazioak aurkezten digun dantza egiteko moduari buruz egiten dituen zehaztapenei dagokienez, esan behar diogu azterketa horretatik nekez atera daitekeela berak atera nahi duen ondorioa; izan ere, kontuan hartu behar da hasiera batean audiorik gabeko film baten aurrean gaudela, gainera, kasuren batean, Zortzikoaren hasiera moztuta dagoela eta denbora gehienean ez zaiela oinik ikusten dantzariei.
Halaber, kontuan hartzen badugu Maurixio Elizaldek Zortzikoa nahiko luzea jotzen zuela eta Jaime Albillosek erabiltzen zuen Kodak karreteak hiru minutu irauten zuela... argi dago Zortziko horrek iraun zezakeenetik oso gutxi ikusten dugula.
Horri guztiari gehitu behar diogu dantzari batzuen kalitatea eskasa dela, eta, beraz, pelikula hau aztertzerakoan, zailtasun handiak ditugula.
Lantzeko Zortzikoa bizirik eta oso bizirik dago Lantz herrian.
Eta, gainera, oso dantzari onak ditugu Lantzen, adinez oso aurreratuta eta oraindik bizirik daudenak, eta Patxi Monteroren galderari ederki erantzun diezaioketenak.
Lantzeko herritik buelta bat eman dezan da gure aholkua eta bere zalantza guztiak argituta aurkituko ditu.
Baina bai esango diogu, Lantzen inoiz ez dela dantzatu, eta inoiz ere ez esaten dugu, lehenengo Bueltak eta gero Luzia.
Bada denbora, Bizkaiko Leioako Udalak Lantzeko Zortzikoaz egindako bideo-tutorial baten harira, Dantzan.eus-en agertu zen artikulu bat zela eta, Nafarroa Garaiko Euskal Dantzarien Biltzarrak nire iritzia eskatu zida- la. Eta hau da esan niena:
Lantzeko dantza modu tradizionalak horrelakoak izan dira eta dira beti.
Lantzeko Zortzikoa:
Gaur egun Lantzeko Zortzikoa dantzatzeko bi doinu jotzen dira.
Hauei guk honela deitzen diegu:
1. Soinua eta 2. Soinua.
1. Soinua: guk Luzia deritzogun urratsa exekutatzen da eta bi aldiz egiten da, bere melodia bezala. Hala ere, lehenengoa, kasu honetan, dei gisa erabil daiteke, eta ez dantzatu, eta horrela, bere errepikapenean dantzan hasi.
2. Soinua: guk Bueltak deritzogun urratsa exekutatzen da eta bi aldiz egiten da bere melodia bezala.
Lantzek beste bi doinu ere bazituen aspalditik bertan jotzen ez direnak.
Bere partitura Dantzariak aldizkarian argitaratu genuen, 8. zenbakian, “Euskal Dantza Herrikoiaren Soinua” atalean.
Zati hori, esan bezala, gaur egun ez da Lantzen jotzen, eta bi zati ditu: 3. Soinua eta 4. Soinua deitu ditugunak.
Bi doinu hauek 1. Soinua eta 2. Soinua bezala dantzatzen dira, hurrenez hurren.
Melodien zati bakoitza eta dagozkien urratsak adieraziko ditugu. Horrela izango litzateke:
1. Soinua: Luzia, bi bueltekin.
2. Soinua: Bueltak, hiru bueltekin.
3. Soinua: Luzia, bi bueltekin.
4. Soinua: Bueltak, hiru bueltekin.
Lantzeko dantzaririk onenek, bai duela urte asko bizi izan zirenek eta bai oraingo onenek ere, beti erabiltzen zituzten eta erabiltzen dituzte haien orpoak Luzia eta Bueltak egiteko.
Dantzari onenek, oro har, ez dute batere dantzatzen oin-puntekin, itzulietan izan ezik.
Eta besterik gabe, kasu honetan gure iritziak balio izatea espero dugu.
Bilbon, 2020ko irailaren 23an
Sabin Egiguren Apraiz
Aspaldi irakurri genuen Patxi Monterok Dantzan.eus atarian argitaratutako idatzia, eta bertan galdetzen zuen ea Sabin Egigurenek Lantzeko Zortzikoa dantzatzeko moduari buruzko argibiderik eman edo egin zezakeen.
Irakurri genuenetik, erantzutea pentsatu genuen, baina atzeratu egin gara bizi izan ditugun egoera batzuen ondorioz.
Ez dugu Patxi Montero ezagutzeko plazerrik.
Berak bere idazkian esaten digu:
«Bertan, Lantzeko zortzikoa dantzatzeko forma bat erakutsi zigun Egigurenek, Lantzeko Fermin Martikorena danbolinteroaren semearengandik jasotakoa»
Dantzan ikasiren bidez Gipuzkoan eman genuen ikastaro horretan, esan genuen Lantzeko Zortzikoaren aldaeretako bat ikasi genuela Fermin Martikorena txistulari eta Lantzeko Dantza-maisu zenaren seme batekin. Semea, Angel Mari Martikorena, duela gutxi zendua, dantzari bikaina zen eta aitaren eskola bera mantentzen zuen.
Baina inola ere, ez genuen esan irakasten ari ginena, iraganean Martikorena jaunarengandik jaso genituen irakaspenetatik zetorrenik.
Lantzeko Zortzikoaren beste lau aldaera ditugu, aparteko lau dantza-maisurengandik jasoak (Martikorena familiakoaz gain), eta horietako bat da Gipuzkoan irakatsi genuena.
Eta Patxi Montero jaunak honela jarraitzen du:
«Egigurenek aldarrikatu zuen horixe zela Lantzeko zortzikoa dantzatzeko modua.»
Guk ez genuen esan orduan irakasten ari ginena Lantzen dantza egiteko modua zenik. Izan ere, irakasten dugun aldaera hori, bakarra eta dantzatzeko zaila baita, eta oso polita ere bai. Baina bai esan genuen, hori zela bere aldaeretako bat Lantzeko Zortzikoa dantzatzen denean.
Gure Folkloreak urrats asko eta estilo ezberdinak ditu dantzetan. Estilo forma horiek dira bereganatzen ez direnak.
Lantzeko Zortzikoa dantzatzeko hainbat aldaera edo modu daude, zuzenak eta tradizionalak denak. Batzuk beste batzuk baino ikusgarritasun gutxiagokoak dira, eta badira beste batzuk Lantz bertan, aldaera deitu ezin zaienak, zeren eta, dantzatzen dutenek gaizki interpretatzen baitute ez dutelako erraztasun eta grazia hori beren Zortzikoa behar bezala dantzatzeko.
Zortziko honek Baztango Zortzikuaren nolabaiteko antza du, baina ezin da inola ere esan berdinak direnik. Bien artean ezberdintasun garrantzitsuak daude, eta euskal dantza-maisu onak berehala jakingo du horiek zeintzuk diren.
Lantzeko Zortzikoa, dantzari onenak dantzatzen ikusiz ikasten zen. Horiek, ia beti, gizon zaharrenak izaten ziren, urteetan Zortzikoa ezagutu eta asteburuetan hiriko ostatuan praktikatzeko aukera izaten zutenak afaltzeko elkartzen zirenean edota Fermin Martikorena txistulari eta Dantza-maisuarengana joaten zirenak, lagun ziezaien.
Kontuan izan behar da Lantz eta Luzaiden, beste herri askotan bezala, ez zela inoiz dantza talderik izan.
Luzaiden, aitarekin edo beste senitartekoren batekin ikasten zen, baita dantzari onenak dantzan ikusiz ere.
Lantzen, inauterietan bere Zortzikoa dantzatzeko eskakizun bakarra, bertakoa izanik, mozorrotzea zen. Gaizki edo ondo dantzatzea mozorrotuaren edo Txatxoaren arazoa zen, eta da.
Duela urte batzuk, gure ezaguna den Lantzeko Maria Pilar Urriza andreak, Zortzikoa dantzatzen irakatsi zien gazteei. Emakume horrek, lan garrantzitsua eginez, Lantzeko gazteek euren Zortzikoa dantzatzeko moduak asko hobetzea lortu zuen, eta era berean, denek berdin dantzatzea ere bai. Lantzeko herrian inoiz eman ez den egoera bat. Eta, beharbada, urteak aurrera, Zortzikoan aldaera berririk ez agertzea eragingo duena.
Adineko dantzariek, oso ondo dantzatzen dute eta beraien artean inork ez du berdin dantzatzen. Horien seme-alabek, bere garaian, aipatutako irakaslearekin ikasi zuten dantzatzen, euren aiten eskolak jaso aurretik, nahiz eta hauek, hobeto eta aldaera politagoekin dantzatzen zuten.
Lantzek, bere Zortzikoaren aldaeren artean, pauso benetan ederrak ditu, eta beste batzuk ez hainbeste, baina denak dira baliozkoak eta tradizionalak.
Bestalde, eta zoritxarrez esan behar dugu, bai plaza zein agertokietan, Lantzeko Zortzikoa gehien dantzatzen den euskal Dantza Tradizionaletako bat izanik, %98an gaizki dantzatzen dela. Hobeto esanda, oso txarto dantzatzen dela.
Eta gauza bera esan beharko genuke gure Baztango Zortzikuarekin.
Lantzeko Zortzikoa, Lantzetik kanpo, lanztarrak baino ez ditugu ikusi ondo dantzatzen.
Euskal dantza taldeetako zuzendariek ez al dute, bizitzan behin bada ere, Lantzeko Iyotia bere jatorrian ikusi behar, horrela, beren taldeek jendaurrean aurkezten dutena Euskal Kultura Tradizionalaren kaltetan doala konturatu ahal izateko?
Batzuk, beren ikuskizunetan aurkezten dituzten dantza erabat balletizatuak, euskal Dantza Tradizionalak direla diote. Zoritxarrez, errealitate hori, herri honen Kultura Tradizionaletik oso urrun dago. Urte asko dira honela gabiltzala, egoera zuzentzeko borondaterik ez dugula ikusten.
Jaime Albillos Arnaiz gure lagunaren filmari buruz ere hitz egingo dugu.
Lagunak izan gara duela berrogeita hamar bat urte, elkar ezagutu genuenetik.
Gure Kultura Tradizionalaren defentsan oso lotuta geunden, eta esan dezaket gure Folklorearen egoera eta galeragatik ere sufritzen hil zela.
Hil baino hilabete bat edo bi lehenago, Donostian elkarrekin geundela, eta medikuarenera laguntzen niola, zera esan zidan:
«Sabin nos están quitando hasta nuestra indumentaria para bailar».
Eta hori esaten zuen, zeren gure Dantza Tradizional gehienak, aspaldi kendu baitzizkiguten.
Hain zuzen ere, bion artean, gure euskal Dantza Tradizionalen benetakotasunaren aldeko Manifestu bat egin nahi genuen.
Patxi Monterok Jaime Albillosen filmazioak aurkezten digun dantza egiteko moduari buruz egiten dituen zehaztapenei dagokienez, esan behar diogu azterketa horretatik nekez atera daitekeela berak atera nahi duen ondorioa; izan ere, kontuan hartu behar da hasiera batean audiorik gabeko film baten aurrean gaudela, gainera, kasuren batean, Zortzikoaren hasiera moztuta dagoela eta denbora gehienean ez zaiela oinik ikusten dantzariei.
Halaber, kontuan hartzen badugu Maurixio Elizaldek Zortzikoa nahiko luzea jotzen zuela eta Jaime Albillosek erabiltzen zuen Kodak karreteak hiru minutu irauten zuela... argi dago Zortziko horrek iraun zezakeenetik oso gutxi ikusten dugula.
Horri guztiari gehitu behar diogu dantzari batzuen kalitatea eskasa dela, eta, beraz, pelikula hau aztertzerakoan, zailtasun handiak ditugula.
Lantzeko Zortzikoa bizirik eta oso bizirik dago Lantz herrian.
Eta, gainera, oso dantzari onak ditugu Lantzen, adinez oso aurreratuta eta oraindik bizirik daudenak, eta Patxi Monteroren galderari ederki erantzun diezaioketenak.
Lantzeko herritik buelta bat eman dezan da gure aholkua eta bere zalantza guztiak argituta aurkituko ditu.
Baina bai esango diogu, Lantzen inoiz ez dela dantzatu, eta inoiz ere ez esaten dugu, lehenengo Bueltak eta gero Luzia.
Bada denbora, Bizkaiko Leioako Udalak Lantzeko Zortzikoaz egindako bideo-tutorial baten harira, Dantzan.eus-en agertu zen artikulu bat zela eta, Nafarroa Garaiko Euskal Dantzarien Biltzarrak nire iritzia eskatu zida- la. Eta hau da esan niena:
Lantzeko dantza modu tradizionalak horrelakoak izan dira eta dira beti.
Lantzeko Zortzikoa:
Gaur egun Lantzeko Zortzikoa dantzatzeko bi doinu jotzen dira.
Hauei guk honela deitzen diegu:
1. Soinua eta 2. Soinua.
1. Soinua: guk Luzia deritzogun urratsa exekutatzen da eta bi aldiz egiten da, bere melodia bezala. Hala ere, lehenengoa, kasu honetan, dei gisa erabil daiteke, eta ez dantzatu, eta horrela, bere errepikapenean dantzan hasi.
2. Soinua: guk Bueltak deritzogun urratsa exekutatzen da eta bi aldiz egiten da bere melodia bezala.
Lantzek beste bi doinu ere bazituen aspalditik bertan jotzen ez direnak.
Bere partitura Dantzariak aldizkarian argitaratu genuen, 8. zenbakian, “Euskal Dantza Herrikoiaren Soinua” atalean.
Zati hori, esan bezala, gaur egun ez da Lantzen jotzen, eta bi zati ditu: 3. Soinua eta 4. Soinua deitu ditugunak.
Bi doinu hauek 1. Soinua eta 2. Soinua bezala dantzatzen dira, hurrenez hurren.
Melodien zati bakoitza eta dagozkien urratsak adieraziko ditugu. Horrela izango litzateke:
1. Soinua: Luzia, bi bueltekin.
2. Soinua: Bueltak, hiru bueltekin.
3. Soinua: Luzia, bi bueltekin.
4. Soinua: Bueltak, hiru bueltekin.
Lantzeko dantzaririk onenek, bai duela urte asko bizi izan zirenek eta bai oraingo onenek ere, beti erabiltzen zituzten eta erabiltzen dituzte haien orpoak Luzia eta Bueltak egiteko.
Dantzari onenek, oro har, ez dute batere dantzatzen oin-puntekin, itzulietan izan ezik.
Eta besterik gabe, kasu honetan gure iritziak balio izatea espero dugu.
Bilbon, 2020ko irailaren 23an
Sabin Egiguren Apraiz
Dantzan on Jagoba Astiazaran: “Garrantzitsua da guretzat dantza taldeek jakitea material hau hor dagoela”
2020/09/18
Astebururako iragarrita zeuden kultur ekitaldiak bertan behera uzteko erabakia hartu du Zestoako Udalak herrian agertu diren hainbat kasu positibo direla eta. Beraz, Arineketan diskoaren aurkezpena atzeratu egingo da.
Dantzan on Biarritz 1948 Dantzak Eusko Ikaskuntzaren kongresuan
2020/04/01
Irudi hauek argitaratu genituenean Patxi Monterok ohartarazi gintuen bigarren aldiz atera genituela. Izan ere 2019ko martxoan atera genituen https://dantzan.eus/[…]/biarritz-1948-eusko-ikaskuntza-vii-kongresua. Ez ginen ohartu eta errepikatutako bideoan, Emilio Xabier Dueñasek abisatu digun moduan, irudien kalitatea hobea da, baina 3:22 minututik aurrerako irudiak horizontalki iraulita daude. Dantzariak alderantziz dabiltza, txistua eskumarekin jotzen ageri dira, normalki alderantziz jotzen dutenean , xirulari zuberotarrak ezkerrarekin, entseinariak ezkerrarekin darama bandera, puntu guztiak ezkerrarekin hasten dituzte, alborako mugimendu guztiak ezkerrera hasten dituzte...
Dantzan on Inauteriak 2020 oinarrizko egutegia
2020/01/23
Eskerrik asko! Ordutegiak edo informazio gehiago bidaltzerik bai dantzari@dantzan.com helbidera?
Dantzan on Ezpata-dantzarien alarde bat 1934an. Non da?
2020/01/10
Bai Xabier, mila esker! Beste zenbait irakurlek ere informazio interesgarria eskaini digu, hemen jasoko duguna:
- Pablo Izagirrek esan digunez "artikulu batean topatu dut, 1933ko ezpatadantzarien alarde oso handia egin zela Bilboko Ibayondo futbol-zelaian". https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=157657
Informazio honekin osatu du Pablok kokapen aukera: "Nik arakatutakoaren arauera, Ibayondo (Ibaiondo) estadioa Getxoko udalerrian egotea da aukera fidagarriena, Areeta auzoan, Leioako udalerriko mugatik hurbil. Gaur egun desagertua dago futbol zelai hori. El Arenas futbol taldearen futbol zelaia izan zen urte horietan. Bitxia da, orduko artikulugileek Bilbon egin zela esatea, nahiz eta beste udalerria izan, kasu honetan Getxo. Oso ohikoa da arrain handiak arrain txikia jatea. Zein herri inportantea dago ondoan? Bilbo, ba Bilbon izan zela esatea. Atxikitutako argazkia, Areetako Ibaiondo estadiokoa da, eta antza handiak ditu filmazioko irudiekin: harmailak, zuhaitzak... Bestetik, sasoi horretan, 1930eko hamarkadan, Areeta ondo komunikaturik zegoen hainbeste lagun inguruko herrietatik hara hurbiltzeko ( Bilborekin, Erandiorekin, trenez; Ezkerraldearekin, itsasontziz, Portugaleteko Zubi Eskegiaz, itsasadarra zeharkatzeko... )
- Ignacio Elezcanok beste artikulu hau:
https://www.ehu.eus/[…]/18484
Eta Andoni Elezkanoren "Retratos de hierro y agua" lanean 70-71. orrialdeak begiratzea proposatu digu.
- Pablo Izagirrek esan digunez "artikulu batean topatu dut, 1933ko ezpatadantzarien alarde oso handia egin zela Bilboko Ibayondo futbol-zelaian". https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=157657
Informazio honekin osatu du Pablok kokapen aukera: "Nik arakatutakoaren arauera, Ibayondo (Ibaiondo) estadioa Getxoko udalerrian egotea da aukera fidagarriena, Areeta auzoan, Leioako udalerriko mugatik hurbil. Gaur egun desagertua dago futbol zelai hori. El Arenas futbol taldearen futbol zelaia izan zen urte horietan. Bitxia da, orduko artikulugileek Bilbon egin zela esatea, nahiz eta beste udalerria izan, kasu honetan Getxo. Oso ohikoa da arrain handiak arrain txikia jatea. Zein herri inportantea dago ondoan? Bilbo, ba Bilbon izan zela esatea. Atxikitutako argazkia, Areetako Ibaiondo estadiokoa da, eta antza handiak ditu filmazioko irudiekin: harmailak, zuhaitzak... Bestetik, sasoi horretan, 1930eko hamarkadan, Areeta ondo komunikaturik zegoen hainbeste lagun inguruko herrietatik hara hurbiltzeko ( Bilborekin, Erandiorekin, trenez; Ezkerraldearekin, itsasontziz, Portugaleteko Zubi Eskegiaz, itsasadarra zeharkatzeko... )
- Ignacio Elezcanok beste artikulu hau:
https://www.ehu.eus/[…]/18484
Eta Andoni Elezkanoren "Retratos de hierro y agua" lanean 70-71. orrialdeak begiratzea proposatu digu.
Dantzan on Dantza-kontuak Irulegi irratian
2019/11/07
Ez da ideia txarra. Ea gauzatzeko gai garen! Eskerrik asko Iker.
Dantzan on Zein da Madonnak Eurovisionen eskaini zuen euskal kanta?
2019/05/22
Halaxe da bai, Patxi eta Aitor, "Oihaneko Zuhainetan" da Madonnaren abesbatzeko monjeek hitzik gabe ematen duten kantaren doinua. Hemen hitzak, Jean Mixel Bedaxagarrek kantatu ohi dituen eran:
Oihaneko zuhainetan eder zuhainik gorena
Europako popülietan famatürik üskaldüna
Hura da zaharrena Kantabriaren semia
Lorius bere lurretan beti libre egon dena.
Leheneko üskaldüneri fama zaio baratü
Fidel zela herriari eta legetan argitü
Hura izan da gerlari, üsü odolak ixüri
Fidelitatian etxeki eta legia hareki.
Haritx piala bildürik üskal herri orotarik
Bakotxak bere botza emanik eta legia zen egin
Orai ezta legerik ez eta ere juntarik
Fidelitatia galdürik eta legia saldürik.
Oihaneko zuhainetan eder zuhainik gorena
Europako popülietan famatürik üskaldüna
Hura da zaharrena Kantabriaren semia
Lorius bere lurretan beti libre egon dena.
Leheneko üskaldüneri fama zaio baratü
Fidel zela herriari eta legetan argitü
Hura izan da gerlari, üsü odolak ixüri
Fidelitatian etxeki eta legia hareki.
Haritx piala bildürik üskal herri orotarik
Bakotxak bere botza emanik eta legia zen egin
Orai ezta legerik ez eta ere juntarik
Fidelitatia galdürik eta legia saldürik.
