Mila esker zure erantzunagatik Iñaxio! Rudoldf Trebitsch-en grabaketei buruz egiten ari zaren ikerketen ingurukoak interes handiz irakurri ditugu:
http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1370504926
http://www.argia.com/argia-[…]h-en-lekukotasun-soinudunak

Izan ere, euskal musika eta dantzaren zaleontzat altxor bikaina ezagutarazi duzu, besteak beste Gernikako arbola kantuaren lehenengo lekukotasun soinuduna. Dantzari dagokionez, 'ostalersa', 'barrikada', 'San Joan zortzikoa', 'monein', edo 'satan-dantza' modukoen 1913ko grabazioak entzun ahal izatea (Trebisch-ek grabatu eta zure ikerketa lanari esker entzun ahal izan ditugunak, dokumentazio zentroetan bada ere) zoragarria da.

Ulertezina da altxor horiek, ondare hori, Gernikako arbolak dion moduan, "Eman da zabalzazu fruitua munduan" egiterik ez izatea. Kulturaren Euskal Kontseiluan aipatuko dut gaia, ea gure kultur agintariek zerbait egiteko biderik ikusten duten, Salamankako paperak bezala, hauek ere gurean, edo gutxienez denon eskura, libre eta publiko, izan beharko lirateke eta.

Eta noski, irrikaz itxarongo dugu honi buruz idatzi duzun artikulua irakurtzeko. Abisatu argitaratzen denean!

Ze testu ederra Mikel! Gogoan dut kuadrilarekin sagardotegira joan eta Joseba bertan topatu nuela behin. Txistulari bat ere agertu zen, eta konturatu orduko aurrez aurre, ispiluan, dantzatzen ari ginen kupel artean. Desafioa bai, baina irribarrez, dantzan eta irribarrez. Halaxe gogoratuko dugu beti Joseba. Bikaina Maixuaren irribarrea ispiluan.

Aupa Etor! Mila esker erantzun eta argibide guztiengatik! Nire zalantza Olaeta eta Etorkiren artean izan daiteke. Izan ere, Filipe Oihanburuk Olaetan ikasi eta dantzatu zuen bere taldea, Etorki sortu aurretik, eta koreografia berdintsuak egiten zituzten, estiloa bera zen eta dantzariak ere handik eta hemendik hartzen zituzten, beraz, askotan dantzari berak aritzen ziren batean eta bestean. Horrez gain, bada kontu bat zalantza eragiten didana. Nire ustez argazkian ageri den dantzarietako bat emakumezkoa da. Etorkin ohikoa zen hori, emakumeak prakekin dantzan mutilekin batera aritzea, eta Olaetarekin ostera zalantza dut, hori ez dut uste hain ohikoa zenik. Ea ba argitzen dugun kontua. Eskerrikasko!!

Kaixo Emun Kultura, mila esker zure erantzunagatik.

Diozunez "Emunen ahoan, Emunek esan ez dituen aipamenak jartzen dituzu artikulu honetan". Nik ez dut uste hala denik, Emun-en ahoan esaldi bakarra jarri dut eta hitzez hitz kopiatuta dago zuen webgunetik: "Emunen uste dugu euskal kulturaz ari garenean euskarazkoaz ari garela hizketan, hau da, euskal kulturaren ardatza euskara dela." Hortik aurrera ez dut Emun-en ahotan beste ezer jarri eta zuek ere ez didazue zuen erantzunean zehaztu zein esaldi edo hitzetaz ari zareten.

> badirudi zuregan kezka edo haserrea sortu duela.

Haserrea? Nik ez nuke esango haserrerik adierazi dudanik. Euskal Kulturaren definizioak lantzerakoan dantza kanpoan edo bigarren mailan uzteko ahaleginak daudela jakinarazi dut, baina ez dut uste haserre tonurik erabili dudanik. Ez nago ados horrekin, noski, baina tamalez ohituta nago horretara.

Sorguneak taldearen proposamenean sakonduz Emun Kulturak egindako ñabardurari buruz, nik konpartitzen ez dudan definizioa sendotzera jo duzu. Azken produktua eta prozesuaren arteko bereizketa egin duzu, baina funtsean euskal dantza euskal kultura izateko berbazko lengoaia, euskara, ezartzen duzu ardatzean.

Nik defendatzen dut dantza lengoaia autonomoa dela, ez duela berbazko lengoaiaren beharrik euskal kategoria izateko, mutuek egindako euskal dantza ere euskal kultura dela.

Hortxe dago debatea, ideia trukea, elkarrizketa, iritzi kontrastea. Haserrerik gabe nire aldetik, baina kontrako iritziak ezkutatu gabe.

Bada kontu bat azken argazkian lehen kolpean oharkabean pasatu zaidana, baina orain ohartu naizena. Dantzariek abarketa zuriak daramatzate. 80-90ko hamarkadan larruzko abarkak jartzen hasi ziren eta horrela segi dute aurten arte, baina 2015ean espartzuzko abarketa zuriekin ageri dira dantzariak.

Gipuzkoako Ahaldun Nagusia izan da Martin Garitano azken lau urteotan, eta agintaldia bukatzen ari zaion honetan Berrian elkarrizketatu dute agintaldiari errepasoa eginez. Elkarrizketa bukaeran kontatzen duenak konfirmatzen ditu aurreskuaren burbuilari buruz esandakoak. Zenbat aurresku "egin" dizkioten lau urteotan kontatu omen du: «Ahaldun nagusi naizenetik 297 egin dizkidate».
http://www.berria.eus/[…]/kazetari_bat_agintean_tarte_batez.htm

Bai Patxi, nire erantzunean jarri dudan bezala "amorratuta" nago "funtzio horren inflazioan geuk dugulako ardura puska eder bat". Dena den, "prostituzio merkeari" buruz, niretzat okerrena merkea izatea da. Ondo ordaindua bada, ni alde nago. Nik bi arrazoigatik ondo ikusiko nuke aurreskua dantzatzea:

1. Dantzariak dantza hori eskaini nahi dio beste pertsona bati, esker-onez, zoriontzeko, aitortzeko, balioan-jartzeko, e.a.
2. Ongi ordaintzen dute.

1. Lehena imajinatzen dut gehienek ontzat joko dutela, eta nik ostera, kasu horietan ahalegintzen naiz aurreskua egin beharrean soka-dantza bat antolatzen. Egokitasunagatik eta aurreskua bera debaluata, zentzua galduta, sentitzen dudalako. Eta soka-dantzatik aurreskua erauzterakoan dantzaren beraren balioa, indarra, interesa eraldatu eta hankazgora geratu delako. Soka-dantzan ohorea sokan zegoen, parte hartzean, sokan eskuz-esku dantzatzean. Aurreskua ostera erreberentzia moduko bat da, batek beste bati aurkezten diona. Aldaketa itzela da eta euskal dantzan izugarrizko atzerapausoa egin dugu horretan. Beraz, lehen kasua, onargarritzat izan litekeena askorentzat, ez zait batera atsegina gertatzen niri, eta aukera badut soka-dantza bat antolatzen dut ekitaldian bildutakoekin. Familiako ospakizun, lehendakariaren harrera edo ezkontza bat izan, denetan antolatu ditugu soka-dantzak azken urteotan.

2. Bigarren arrazoia defendatzeak denetarik entzuteko bidean jar nazake: mertzenarioa, prostitutoa, e.a. Egia esan ez dut inoiz dantzatu "ongi ordaintzen" zidatelako, baina hala balitz ez nuke kontzientzia txarrik izango. Uste dut aurreskurik okerrena dela gutxi ordainduta egiten dena. Debaluatuta eta funtzioa galdutako dantza desegoki bat itxurakeriagatik egiteko, gutxienez ondo ordainduko dute, ez? Baina... ondo ordaintzen al dute? Ba ez!!! Gehienetan nik entzun ditudan prezioek ez dute merezi prostituitzea. Eta horretan bai dugula errua dantzariok, gure lana ez dugulako balioesten ez baloratua izan dadin behar beste exijitzen. Are gehiago, esango nuke dantzarien arteko konpetentziak eta axolagabekeriak duintasunaren marraren azpira eraman duela aurreskua eta dantzaren balorazioa. Eta ondo ordaintzea ez da diru kontua soilik, balorazioa da. Besteak beste merkeegi (edo dohain) dantzatzearen ondorioz gertatu da inflazioa eta debaluazioa.

Ni gero eta ipurterreago naiz kontu hauekin. Kokoteraino nago gizarte honetan dantzarioi ezarri diguten loreontzi funtzioarekin eta amorratuta funtzio horren inflazioan geuk dugulako ardura puska eder bat. Dantza batere axola ez zaien politikari, protokolo arduradun, kudeatzaile eta antolatzaileei ohore egiten diegu behin eta berriz, zergatik eta zertarako inork ez dakiela, eta kontrara, haiengandik inoiz ez dugu sumatzen gu ez gure alorrarekiko inolako interes, kezka edo gertutasunik. Gure dantza zahar eta ederrenetakoa, soka-dantza, zatikatu eta prostituitu dugu aurreskua eskaintzeko, eta trukean gutxiespena eta mespretxua baino ez ditugu jaso.

Grabazio interesgarriak dira Alan Lomax-enak. Dena den, badira gauza bitxiak edo nahasteak fondo horretan. Adibidez, xiru-larru jotzaile hau: http://research.culturalequ[…]oto-details.do?photoId=2758
Zeanurin egindako argazkia dela jartzen du bertan, eta atentzioa eman diogu eta Juan Mari Beltrani galdetu diogu (bera aritu zen Aintzane Camararekin batera Alan Lomax-en bi CDen argitalpena prestatzen) eta esan digunez oker jarrita dago hori hor. Gaitari hori Zamora aldekoa omen zen. Era horretako hainbat akats daudela Alan Lomax-en fondo horretan ohartarazi digu Beltranek, eta tentuz begiratu behar direla fondo horiek. Bitxikeriak ere harrigarriak daudela. Adibidez, iparraldeko kantuak Gipuzkoan grabatuta, edo 50eko hamarkadan Euskal Herrian hain ohikoa zen esku-soinuaren grabazio bakar bat ere ez egin izana.

Ederki! Misterioa argituta. Oikiako oilasko-biltzea da beraz! San Bartolome jaietan bi urtetik behin egiten dute. Mila esker Gari!