Orain arteko ekarpenak
2006/04/11
Azken urteotako Haritzen ekitaldi kopuruei begiratuz gero pentsa liteke Elgoibar dantzaren herria
dela. Ez dago ekitaldi ofizial, ospakizun, inaugurazio, jai,
ongi-etorri, urteurren, harrera ekitaldi edo bestelako ekintzarik
Haritzen dantzari eta Udalaren txistularirik gabe. Horretaz gain,
herritarrei zuzendutako dantza solteko eta erromeriako ikastaroak
burutzen dira.
Urtea, katekistek antolatzen duten Erregeen kabalgatarekin hasi eta
Gabon Zaharreko feriarekin bukatzen du dantza taldeak. ...
2006/04/11
Familia izan da euskal tradizioan
kulturaren transmisiorako espazio garrantzitsuena. Nekazal gizartetik
hiri bizitzara pasa arren, kultura tradizionalaren zenbait alorretan
eragina izaten jarraitzen du familia bidezko transmisioak. Horrela
gertatzen da dantzan ere Haritz Dantzari Taldean bertan froga
daitekeenez. Dantzaren munduarekin lotura handia erakutsi duten zenbait
senitarte jaso ditugu hemen adibide moduan. Familia bereko kideek
dantzarako joera erakutsi duten kasu ugari dagoen moduan, ...
2006/04/11
Elgoibarko sokadantza oinarrian hartuta eta
Euskal Herri osoko dantzak ikasi eta aurkeztu arren, zerbaitek
nabarmendu badu Haritz Dantzari Taldea, bere herrialdeko, hau da,
Gipuzkoako dantzak ahalik eta txukunen aurkezteko ahalegina izan da.
Lan horretarako erabakigarriak izan dira Haritzeko dantzariek izan
dituzten dantza maisu apartak. Juan Antonio Urbeltz eta Argiako dantza
maisuak batetik: Iñaki Arregi, Jexus Larrea eta Fernando Aristizabal.
Eta Goizaldiko Iñaki Gordejuela dantza maisua, ...
2006/04/11
1970ko eta 1980ko hamarkadetan bailarako
dantza taldeekin zenbait harreman izan zituen Haritzek. Debako Gure-Kai
dantzari taldeko Txaro Garatek irakatsi zizkien elgoibartarrei
Iribaseko Ingurutxoa 70eko lehen urteetan eta 80koetan, berriz, Debako
San Roke eta Jorrai dantzak ikasi zituzten Haritzekoek Gure-Kaikoekin.
Eibarko Kezkako dantza taldearekin Banako Zaharra ikasi zuten 1984an
Haritzeko dantzariek. Gainera garai horretan dantza jaialdi bateratuak
antolatu zituzten Haritz eta Kezkak, ...
2006/04/11
Haritz Dantzari Taldeko dantzariak
zorionekoak dira 25 urte horietan dantzan egin ahal izateko doinuak
jartzen izan dituzten musikariekin. Txistulari edo danbolinteroak dira
dantza talde batek behar beharrezko dituen musikariak. Badira afinazio
eta trebetasun aparta erakusten duten txistulariak, baina dantzariak
nahiago izaten du dantza ezagutuko duen danbolinteroa. Poltsikoko txistulariak
ere ez dio laguntza handirik eskaintzen dantzariari, dantzaren erritmoa
jarraitzeko beharrezkoa duen ...
2006/04/11
Haritz Dantzari Taldearen sorreran eta 25
urteko ibileran sokadantzak taldeari bizkar-hezurra eskaini badio,
Dantza Eskola izan da taldea hezur-mamitu eta biziarazi duen odola.
Haritzen sorrerako bultzatzaile nagusia izan zen Ion Arrietak ez du
duda izpirik agertzen dantza taldea eta eskolaren arteko loturari
dagokionean: "Nik ez nuke ipiniko Haritz Dantza Taldearen sorrera umeen dantza taldearekin loturarik izan gabe. Biak batera".
1966garren urte inguruan abiatu zuen Elgoibarko Izarra ...
2006/04/11
4.1. Juan Antonio Urbeltzen argia
Euskal dantza tradizionala eta folklorearen alorreko
pertsonalitaterik interesgarrienetakoa dugu Juan Antonio Urbeltz.
Euskal dantzaren historian eta norabidean funtsezko eragina izan duen
gizona da, denboran eta planteamentuetan aitzindaria. Euskal Herri
osoko dantza taldeetan nabari daiteke bere lanaren arrasto sakona.
Pribilejioa, plazerra eta ohorea da Haritz Dantzari Taldearentzat,
dantzan emandako lehenengo urratsetatik Urbeltzeniaren iturri ...
2006/04/11
1986an Portugaleteko Elai-Alai dantzari
taldearekin harremanetan hasi ziren Haritz dantzari taldeko kideak.
Odeoian ospatzen ziren jaialdiei segida eman nahian Juan Antonio
Urbeltzengana jo zuten eta honek Portugaleteko taldeari bisita egitea
aholkatu zien. Jose Inazio Sarasua eta Lourdes Odriozola Elai-Alaiko
Jose Inazio Beitiarekin jarri ziren harremanetan eta berehala
bizkaitarrek beren konfidantza osoa eskaini zieten elgoibartarrei.
1974. urtetik munduko folklore jaialdi ...
2006/04/11
Sokadantzari eta Elgoibarko Izarrako umeen
irakaskuntzari begira eman zituen lehenengo urratsak Haritz Dantzari
Taldeak, baina taldea indartzen joan ahala emanaldiak zabaltzeko gogoa
piztu zen. Umeei irakasteko ikasten ziren dantzen kopurua hazten zihoan
eta gutxi behar izan zuten dantzari helduen talde iraunkorra osatu eta
dantza saioak eskaintzen hasteko.
1976an, Trinitateetako danborradan dantzatu zuten dagoeneko dantzari
gazteek. Urte horretan bertan, ekainaren 9an, Morkaikok ...
2006/04/11
1.1 Elgoibarko aurreskuaren soka luzea
Koldo Lizarraldek eta Pello Arrietak
artxiboetan egin duten bilaketa lan sakonak erakutsi du dantzak soka
luzea duela Elgoibarren. Agiriak testigu ditugunetik, hamaika gosari,
bazkari, otordu eta ardo-zahagi jan-edan dituzte dantzariek
dantza-lanen ordainetan. Izenik gabeko ehundaka dantzarik osatzen duten
soka luze horrek eutsi dio gaurdaino dantza egiteko ohiturari
Elgoibarren eta ohitura horrek dantza berezi bat jarraitzen du
erakusten ...
Orain arteko erantzunak
2013/04/17
Euskal dantzen kasuan, horrez gain kontuan hartu beharrekoa da euskal abertzaletasunetik egindako berregite eta sorkuntza koreografikoa, adibidez, XX. mende hasierako ezpata-dantzari eta poxpolinak EAJren batzoki sarearen bidez zabaldu zirenak. Eta baita ondoren etorri direnak ere. Dantza, bere sorreratik erabat politikoa den jarduera... ja, ja.
2013/04/11
Bai, nik normalean ez diet grazia handirik ikusten mezu hauei, baina hau polita iruditu zait.
2013/03/22
Bai. Susmoa daukat brokel-dantza guda tankeran deskribatzeko joera hau ez ote zen Bergarako Besarkadaren festarekin abiatu. Iztuetak bere liburuan ez dio horrelako airerik ematen brokel-dantzaren deskribapenari behintzat. Gero luze jo zuen ohitura honek, XX. mende hasiera arte bai behintzat.
Argazkiari buruz, Baionako Euskal Museoan jasotakoa da, baina bertan argazkiarekin batera jasota duten informazioa nahasgarria da. 1900. urte ingurukoa dela, argazkia Nafarroa Beherean aterata dagoela, eta dantzariak zuberotarrak direla, maskaradariak. Bistan da ez direla dantzari zuberotarrak, eta argazkia Nafarroa Beherean aterata dagoenik ere ezin defendatu sutsuki.
Nire ustez Gipuzkoa edo Bizkaia aldeko dantzari-txiki talde bat izan daiteke. Beasaingo Loinazkoak? Izan liteke. Txaketillak, e.a. Baina jakin, ez dakit...
2013/03/12
Orain 37 urteko maskaradak ikustea ederra da beti, mila esker Andra Marikoei berriz ere. Atentzioa eman didaten kontu batzuk orain. Zalantza sortu zait ea zatiak desordenatuta ageri ote diren bideoan. Adibidez, Arraroa egin zaik bralearen zati batzuk bideoaren hasieran agertzen direla eta beste batzuk bukaeran. Juan Antonio Urbeltz-ek, "Dantzak" liburuan, besteak beste Altzaiko gazteen maskaradetan dantza eta ofizioek zuten ordena jasotzen du. Liburua 1978koa da, eta urte horretan bertan eskaini zituen Argiak Zuberoako maskaradak, beraz, bideoan agertzen dire Altzaikoen maskaradei buruz ariko da Urbeltz. Hauxe da bertan (224. orr) jasotzen duen dantza eta ofizioen ordena: Barrikada haustia, moneiñak, aintzina pika, branle, manitxalak, kestuak, gabote, txorrotxak, godaleta-dantza, bohaumiak, kauterak, moneiñak, aintzina pika, arribada.
Bestalde, konturatu naiz marexalen parte hartzea dantzetan, gaur egun ikusten dena baino handiago dela. Gabota eta godaletean aitzindariekin batera aritzen dira bi marexala.
Azkenik, iruditu zait dantzarietako bat, (Gathuzaina?) Dominika Rekalt "Titika" izan daitekeela.
2013/03/11
Anuntxi Aranak salatzen duen izen bilakaera horren inguruan (dantza-jauziak > mutxikoak) esango nuke, biak ere nahiko zaharrak, zabalduak eta erabiliak direla, baina akaso badirudi orain 'mutxikoak' forma nagusitzen ari dela, zaharragoa dirudien 'dantza-jauziak' itzaleratzen ari den moduan.
Dena den, Baztango mutil-dantzen eta emakumeen parte hartzearekin lotuz, bada kontu bat maiz aipatzen dudana, eta mutxikoak izenaren erabileraren mesedetzat dudana. Baztanen maiz esaten da mutil-dantzak mutilek dantzatu behar dituztela izenak berak argi dioelako noren dantzak diren. Nik horren aurrean esan ohi dut Iparraldeko mutxikoak ere izendapen bera direla, alegia, "mutikoak", mutikoen dantzak, eta aldiz Iparraldean emakumeek ez dutela inolako arazorik "mutikoen" dantzak egiteko. Eta gainera, izena eta izanaren arteko tartearena, oso ohiko kontua dela hori dantzetan. Adibidez Lesaka eta Debako "ezpata-dantzetan" ez dutela erabiltzen ezpatarik, makilak baizik, edo larrain-dantza ez dela gaur egun ia-inoiz egiten larrainean eta halere larrain-dantza izaten jarraitzen duela.
2013/02/21
Azpi-taldeak nolabait izendatu beharra izanez gero ballet konpainiek darabilten izendatze sistema aprobetxa liteke, nahi bada. Adibidez, Nederlands Dans Theater ospetsuak hiru talde ditu: NDT1, NDT2 (gazteak 17-22) eta NDT3 (+40). Dena den, nire esperientzian +40ekoak eta 16-17koak elkarrekin aritzea, eta denak "dantzariak" izatea, abizenik gabe, irakazpen bikain eta abersagarria.
2013/02/20
Egunkariak asko eman zion dantzari baina dantzak ere eman zion Egunkariari. Gogoan ditut Egunkariaren aldeko festak, kantari, bertsolari eta aktoreen parte hartzearekin egiten zirenak, non dantzariak inoiz falta izan ez zirenak. Orduan (eta orain ere bai, halakoak ikusten ditudanean) nahiko kritiko izaten nintzen Egunkariaren aldeko festa haien iragarpen afitxetan dantzariak tratatzen gintuzten moduagatik, adibidez: "Ruper Ordorika, Andoni Egaña, Peñagarikano, Txirri, Mirri eta Txiribiton eta dantzariak!". Sutan jartzen nintzen, "dantzariak ez al dute talderik ez izenik??" Baina beti izaten ziren hiruzpalau dantza talde Egunkariaren festa haietan zenbait dantza egiten.
Egunkaria itxi eta hiru egunera, 2003ko otsailaren 23an, Argia dantzari taldearekin Pas de Basque ikuskizuna eskaini genuen Bilbon, Arriaga antzokian. Emanaldiaren hasieran, Egunkariaren itxiera salatuz Juan Antonio Urbeltz-ek idatzitako testua irakurri zen. "Dantzak, bere sorreratik erabat politikoa den jarduera honek..." hasten zen testua. Bai horixe pentsatu nuen. Dantza politika baita, goitik behera! Ez politikakeria, ez alderdikeria, baina jarduera politikoa da dantza, zalantzarik gabe. Aurrera Egunkaria!
2013/02/18
Errioxako gobernua lan dotorea egiten ari da bertako dantzak oso modu txukunean grabatuz eta sareratuz. Hemen ordea gobernuak ez du horrelako ardurarik hartzen bere gain, eta han eta hemen elkarteak aritzen gara lan hori medio urriekin egin nahian. Baina bistan da, gure lanaren kalitatea apalagoa dela.
2013/02/14
Hori da Mikel! Dantzariak eta kitto! Beterano erabiltzeak badirudi adierazten duela dantzariaren adinak 15-30 bitartekoa behar duela, eta hortik aurrera beste izendapen bat eskatzen duela. Eta hori hankasartze galanta da, dantza taldeoi izugarrizko kaltea eragin diguna gainera.
Niretzat erreferente diren dantzari gehienek 40 urtetik gora dituzte, eta ez dira beteranoak ez dantzari ohiak, dantzariak dira. Dantzariak, ardo onak bezala, urteekin ontzen dira!
2013/02/14
Mila esker Aritz, Irune eta Mikel zuen erantzunengatik! Aritz eta Irune, zuek diozue kasuaren araberakoa dela, egun zehatz batekoa denean singularrean eta sorta denean pluralean erabiltzen dela. Baina ez da hori nik hemen planteatzen dudana. Kasu guztietan, egun bakarreko ekitaldi zehatzari buruz ari garenean ere, Zuberoako tradizioan, pluralean, maskaradaK izendatu izan direla da nik diodana. Alegia, beti pluralean, salbuespenik gabe.
Susmoa dut singularra erabiltzeko joera nahiko berria dela, eta ziur aski erderatik (frantsesetik eta gazteleratik) eratorria. Zuberoako laguna gaztea al da? Nik esango nuke adinekoek pluralean erabiltzen dutela kasu guztietan.
Festen "izera anitz" hau ulertzeko adibide polit bat "ezteiak" dira. Ezkontza eta boda izan daitezke singularrak, baina "ezteiak" beti pluralean erabiltzen da, ezkontza bakarrari buruz ari garenean ere.