Orain arteko ekarpenak
Xiberoko kadrilak eta branlearen ikastaroa
2019/02/19
Ortzadar Euskal Folklore Elkartean, urtero legez, eta taldean dantzaren inguruan den ezagutzan sakontzeko asmoarekin, Euskal Herriko alde ezberdinetako dantzen maisuak erakarri eta ikastaroak antolatu ohi ditugu. Oraingoan Nikola Lougarot eta Mixel Etxekopar izanen ditugu gurean Xiberoko "bestelako...
Ortzadarren XXXIII. Folklore jardunaldiak 1978-2018: Paloteadoen 40 urteak
2018/12/12
Berritutako tradizioa tradizio berria
1978ko udaberrian, aurreko neguan Nafarroako Erriberako hainbat herritan egindako palotedoei buruzko ikerketan oinarritua, Ortzadar Elkarteak “Erribera” ikuskizuna aurkeztu zuen. Ikerketa-kanpaina horren ondorioz, Murchanteko makil dantzak berreskurat...
Iruñeko Ortzadar Elkarteak Dantzaren Atlasaren eguna ospatu zuen
2018/09/11
Aurreko larunbatean, irailaren 8an, Iruñeko Ortzadar Elkarteak Dantzaren Atlasaren eguna ospatu zuen. Nafarroako Dantzen Atlasa martxan jartzearen harira hasi ginen Ortzadarren honen inguruan zerbait ospatzen. Ez da aurtengoa lehendabiziko urtea, HIRUGARRENA baizik. Egun honen helburua Atlasean ...
Ortzadar Europatik dantzan
2018/07/20
Ez dugu Ortzadar taldean urtero atzerrira bidaiatzeko ohiturarik, baino aukera honik suertatzen bada heltzen saiatzen gara. Aurtengo urtean bi aukera bikain sortu zaizkigu ordea eta bakar bati ezezkorik esaten ezin asmatu. Bi aukerak guztiz desberdinak gainera. Lehenegoan Galesera joanen da gur...
Ortzadar Euskal Folklore Elkartearen Folklore Jardunaldien XXXII edizioaren balorazioa
2017/12/21
Iragan urriaren 27an Folklore Jardunaldien XXXII edizioa burutu zen Iruñean. Aurtengo ediziorako hautatu genuen gaia Folklorearen jabeak? Folklore eta Jabego Intelektuala. Folklore Jardunaldiak urtero egiten dira eta aspalditxotik honat Ortzadar Elkartea eta Nafarroako Materiagabeko Ondarearen Art...
Folklorearen jabegoa izango da aztergai Ortzadarren jadunaldietan
2017/10/25
Hurrengo urriaren 27an Ortzadar Elkarteak eta Nafarroako Materiagabeko Ondarearen Artxiboak elkarlanean antolatzen dituzten Jardunaldien XXXII. edizioa ospatuko da. Oraingo honetan, plazara ekarriko dugun gaia hau izango delarik: “Folklorearen jabegoa? Folklorea eta Jabegoa”. Izan ere, anto...
Ortzadarrek bere 'I Nafarroako Dantzen Atlasaren Topaketa' ospatuko du Iruñean
2016/09/07
Larunbat honetan, irailak 10, Iruñeko Ortzadar Taldeak bere 'I Nafarroako Dantzen Atlasaren Topaketa' ospatuko du. Topaketa honetan, Ortzadarrek beste hainbat eragileren laguntzaz sortu duen Nafarroako Dantzen Atlasean parte hartu duten taldeak gonbidatuko dira. Lehenengo edizio honetan, Leitza ...
Nafarroako dantza tradizionalaren inbentarioa publikatu du Ortzadarrek sarean
2015/03/30
500 bat dantza biltzen dira Ortzadar Elkarteak Nafarroako Dantza Tradizionalaren atlasaren atarian publikatu duen Inbentarioan. Materiagabeko ondarearen inbentario bat egiteko beharra 2005eko Nafarroako Kultura Ondarearen Legeak biltzen du bere baitan. Elkartearen sorrerako helburuekin bat, materia...
XIXX Folklore jardunaldiak: Nafarroako dantza tradizionalaren atlasa
2013/10/31
Ortzadar euskal folklore elkarteak eta NUPeko Nafarroako ondare ez-materialaren artxiboak XIXX Folklore jardunaldiak antolatu dituzte, "Nafarroako dantzen atlasa" izenburuarekin. Hona hemen egitaraua:
'... Librea ninçana' Donostiako Victoria Eugenia antzokian urriaren 21ean
2012/10/08
Memoriaren mapa ostu digute. Eta halere, galduta gabiltzanik ezin esan. Hamaika kontu azaldu digute, nondik gatozen ahantz dezagun. Eta halere, nora goazen argi dugu. Beste iragan bat asmatu digute, oraina neurri horretara molda dezagun, etorkizuna neurri horretan eraiki dezagun. Armen indarrez hartu gintuzten, odola isuri arazi, zapaldu. Ez dugu zer ospatu, baina badugu zer esan. Ez gara iragana, arbasoen memoria soilik aldarrikatzen ari; ez da joandako mendeen malenkonia, etorkizun-irrika baizik. Geurea denez geuk, gure nahierara, eraikiko dugun etorkizunaren irrika, alegia.
Orain arteko erantzunak
Ortzadar Euskal Folklore Elkartea on Dantzan babestu ziren Garaziko errefuxiatuen kolonian
2024/04/17
Donibane Garazin errefuxiatu gisa egondako hegoaldetarrek ez zuten soilik beren dantzak mantendu eta dantza taldeak antolatu. Bere eragina nabarmena izan zen Nafarroa Beherean sortu ziren taldeetan. 2023an Iruñeko Ortzadar Elkarteak antolatu zituen Jardunaldietan, Jojo Bidart eta Antton Luku Baxe Nafarroako dantzaren egoeraz (iraganaz, orainaz eta etorkizunaz) aritu ziren. Biak ibiliak dira Baigorri eta Donibane Garaziko dantza taldeetan. Honela azaltzen zuen Bidartek Baigorriko «Arrola» taldearen sorrera-giro hura:
<i>Arrola dantza taldea agertzen da lehen aldikotz 1942an Baigorriko kermeza batean gerlako presoen aldeko ikusgarri baten emaiteko, Bizkaiko dantzak emanez. Hori ulertzeko aipatu behar da 36ko gerlatik, edo landa, ihes egin zuten hegoaldeko eskualdunen eragina Iparraldean... Baxe Nafarroan sortuko diren dantza taldeen kafira izan zen Hazparneko eskola, han ari baitziren Roblestiarrak, bereziki Koldo Robles «Koldobika» dantza erakutsiko duena. Preseski hango eskolan zen Baigorriko gazte bat, Domingo Martiarena Artxanxurikoa. Han ikasi zituen dantza, gustukoak izanik, erakutsi zituen bere adineko herriko laguneri. Baigorriko hamar bat mutiko bildu ziren Domingoren inguruan, horietan ene aita, eta ikasi dantza horiek (Bizkaikoak) eman zituzten 1942an Baigorriko kermezan gerlako presoen alde. Errepikak musikarik gabe egiten zituzten, airea kantatuz, eta ikusgarriarentzat Baigorrin bizi zen Pako Larrañaga atabalaria aritu zen eta ezagutzen zituzten Michel Labéguerie eta Mattin Zubieta Kanboarrak etorrarazi zituzten (J. Bidart). </i>
Garazi aldean egoera berdintsu. Lukurentzat errefuxiatuek eragin zuten efektua sekulakoa izan zen:
<i>Garaztarrak taldea 1955an sortu zen apez gazte baten eskutik, Jean Hirigoyen, Garazi aldeko semea, dantzarekin lotura bat ukanen zuena bai seminarioan (Arnegiko Camino eta Hazparneko Jean Hiriart Urrutyrekin) bai eta ere aintzineko urtetan Hazparneko kolegioan, 1940 urte inguruan, Koldo Robles Arangiz han zegoelarik. Lehen harremanak xixtuarekin aita Hilario Olazaranekin ukan zituzkelarik (Baztanetik etorri fraile Lizarratarrak formatuko baititu hainbat xixtulari: Michel Labéguerie, Donetch apeza, Jean Nesprias…). Jean Hirigoyen Garazin izendatua den apez gazteak Bizkaiko eta Gipuzkoako dantzak erakutsiko ditu Garaztarrak taldeko gazteeri.</i>
Dantzari errefuxiatu horien eragin «sekulako» harek, 70ko hamarkada arte iraun zuen Nafarroa Beherean. Turismoaren gorakada eta bere desirak asetzeko erabiliko dira ere euskal dantzak. Euskal dantzak bai, baina hegoaldekoak:
<i>Memento hortan, udan, alokatzen zuten etxe guziak, logelak edo apartamenduak hilabete guzirako uztailan eta hilabete guzirako agorrilan. Behar ziren dantzariak udako. Behar ziren izigarri fite eta Banako eta ez dakit zer, eta zangoa altxatu goiti…» (Luku). </i>
Hamarkada horren bigarren aldian Antton Lukuk Mixel Aurnaga ezagutu zuen Donibane Garazin:
<i>hasten gira ibiltzen inguruan: Luzaiderat, Arnegirat eta... han bizi ziren kabalkadak, ez zen gure dantza. Nik hemezortzi urte, Mixel Aurnaguek hamabost. Beraz, oso-oso gazte ginen eta ez ginuen sobera konprenditzen, salbu Aurnaguek (A. Luku). </i>
Hurrengo urtean Fauxtinen eguna egin zen (zeinean Ortzadarrek parte hartu baitzuen) eta hor hasten da errefuxiatuen garaitik zetorren ohiturazko errepertorio horretaz hausnarketa eta apurtzea. Honela azaldu zuen Lukuk:
<i>azken finean, bazen kontradikzio haundi bat. Nonbait, bazen dantza bat, hor dantzatzen ginuena eta bazen beste dantza bat, herrietan oso bizi zena eta euskaraz transmititzen zena. Eta gurea ez (A. Luku).</i>
<i>Arrola dantza taldea agertzen da lehen aldikotz 1942an Baigorriko kermeza batean gerlako presoen aldeko ikusgarri baten emaiteko, Bizkaiko dantzak emanez. Hori ulertzeko aipatu behar da 36ko gerlatik, edo landa, ihes egin zuten hegoaldeko eskualdunen eragina Iparraldean... Baxe Nafarroan sortuko diren dantza taldeen kafira izan zen Hazparneko eskola, han ari baitziren Roblestiarrak, bereziki Koldo Robles «Koldobika» dantza erakutsiko duena. Preseski hango eskolan zen Baigorriko gazte bat, Domingo Martiarena Artxanxurikoa. Han ikasi zituen dantza, gustukoak izanik, erakutsi zituen bere adineko herriko laguneri. Baigorriko hamar bat mutiko bildu ziren Domingoren inguruan, horietan ene aita, eta ikasi dantza horiek (Bizkaikoak) eman zituzten 1942an Baigorriko kermezan gerlako presoen alde. Errepikak musikarik gabe egiten zituzten, airea kantatuz, eta ikusgarriarentzat Baigorrin bizi zen Pako Larrañaga atabalaria aritu zen eta ezagutzen zituzten Michel Labéguerie eta Mattin Zubieta Kanboarrak etorrarazi zituzten (J. Bidart). </i>
Garazi aldean egoera berdintsu. Lukurentzat errefuxiatuek eragin zuten efektua sekulakoa izan zen:
<i>Garaztarrak taldea 1955an sortu zen apez gazte baten eskutik, Jean Hirigoyen, Garazi aldeko semea, dantzarekin lotura bat ukanen zuena bai seminarioan (Arnegiko Camino eta Hazparneko Jean Hiriart Urrutyrekin) bai eta ere aintzineko urtetan Hazparneko kolegioan, 1940 urte inguruan, Koldo Robles Arangiz han zegoelarik. Lehen harremanak xixtuarekin aita Hilario Olazaranekin ukan zituzkelarik (Baztanetik etorri fraile Lizarratarrak formatuko baititu hainbat xixtulari: Michel Labéguerie, Donetch apeza, Jean Nesprias…). Jean Hirigoyen Garazin izendatua den apez gazteak Bizkaiko eta Gipuzkoako dantzak erakutsiko ditu Garaztarrak taldeko gazteeri.</i>
Dantzari errefuxiatu horien eragin «sekulako» harek, 70ko hamarkada arte iraun zuen Nafarroa Beherean. Turismoaren gorakada eta bere desirak asetzeko erabiliko dira ere euskal dantzak. Euskal dantzak bai, baina hegoaldekoak:
<i>Memento hortan, udan, alokatzen zuten etxe guziak, logelak edo apartamenduak hilabete guzirako uztailan eta hilabete guzirako agorrilan. Behar ziren dantzariak udako. Behar ziren izigarri fite eta Banako eta ez dakit zer, eta zangoa altxatu goiti…» (Luku). </i>
Hamarkada horren bigarren aldian Antton Lukuk Mixel Aurnaga ezagutu zuen Donibane Garazin:
<i>hasten gira ibiltzen inguruan: Luzaiderat, Arnegirat eta... han bizi ziren kabalkadak, ez zen gure dantza. Nik hemezortzi urte, Mixel Aurnaguek hamabost. Beraz, oso-oso gazte ginen eta ez ginuen sobera konprenditzen, salbu Aurnaguek (A. Luku). </i>
Hurrengo urtean Fauxtinen eguna egin zen (zeinean Ortzadarrek parte hartu baitzuen) eta hor hasten da errefuxiatuen garaitik zetorren ohiturazko errepertorio horretaz hausnarketa eta apurtzea. Honela azaldu zuen Lukuk:
<i>azken finean, bazen kontradikzio haundi bat. Nonbait, bazen dantza bat, hor dantzatzen ginuena eta bazen beste dantza bat, herrietan oso bizi zena eta euskaraz transmititzen zena. Eta gurea ez (A. Luku).</i>