1995an Barkoxeko gazteek antolatutako maskaradetako irudiak dituzue bideo honetan. Asteburu honetan izango zen berez aurtengo maskaradetako azken saioa. Hamabi emanaldi zituzten aurreikusita Altzürüküko gazteek, baina pandemia dela eta ezin izan dituzte erdiak ere egin. Aurtengoen faltan, duela 25 urteko maskaradetako irudiak argitaratu ditugu gaurkoan. 1995ean Barkoxeko gazteek herrian bertan eman zuten lehen saioko irudiak dira. Begiraleak dantza taldearen bitartez jaso ditugu. 1995eko urtarrilaren 15ean eman zuten lehen maskarada Barkoxeko arizaleek eta arratsaldeko saioan aitzindariek dantzatutako godalet-dantza duzue irudi hauetan. Irudiak: Pettan Ibar, Begiraleak dantza taldea. Godalet-dantza, Barkoxe, 1995-01-15.

Berrizko San Lorentzo dantza taldeko ezpata-dantzariak etxetik ari dira dantzan. Alejandro Aldekoaren banangoaren doinuan taldeko haur eta nagusiek dantzatu dute. Pasa den larunbatean Parisko Operako dantzarien bideo bat ikusita okurritu zitzaien beraiek ere grabatzea. Gaztetxoenak hasi eta banangoz banango nagusiagoek jarraitu diete. Irudietan ikus daitekeen moduan, dantzaren sokak bizirik jarraitzen du Berrizen. Zenbait etxetan dantzari belaunaldi bat baino gehiago ikusten dira, denak elkarrekin dantzan. Egungo dantza irudiekin batera ezpata-dantzarien garai bateko eta oraingo argazkiekin osatu dute bideoa. San Lorentzo dantza taldea, etxetik dantzan, Berriz, 2020-04-23.

Maiatzeko erreginak, donien-atxa, arbolaren inguruko borobil-dantzak, irradaka, lore-apainketak edo hartza emankortasunaren erritual baten sinbolo totemiko moduan ageri dira Suedian kokatutako beldurrezko film honetan. Midsommar, Ari Aster estatubatuarrak zuzendutako filma da. Protagonistak ikasle gazte estatu-batuar batzuk dira, tartean antropologiako bi ikasle, udako solstizioen erritual bereziak erakarrita doazenak Suediako Hälsingland eskualdeko erdi galduta dagoen Harga herrixkako komuna bitxira. Herritarrek bisitariak 90 urtetik behin ospatzen den Midsommar udako jaian parte hartzera gonbidatuko dituzte eta pixkanaka amets gaizto bihurtuko dira ospakizuneko errituak. Zine munduko izar berrietako bat, Florence Pugh aktore britainiarra da filmeko protagonista nagusia; The Falling ―Maisie Williams-ekin― edo Little Women-en ―Emma Watson, Laura Dern eta Meryl Streep-ekin― parte hartu du Florence Pugh-ek, eta hurrengo lana Marvelen Black Widow izango du Scarlett Johansson lagun hartuta. Folklore aldetik hainbat kontu interesgarri ditu, Euskal Herriko eta Europako hainbat eskualdetako jai eta errituetan.  Midsommar, Ari Aster, Maiatzeko erreginak Suedian, 2019.

"Aurretik heriotza bera doa, bere sega eta harea-erlojuarekin. Azkena Jonas da, bere lautea darama eta bizkarrez doa. Badoaz denak. Egunsentiari ihesi. Dantza solemne batez. Iluntasunerantz. Bitartean, euriak beren aurpegiak garbitzen ditu. Malkoen gatzak urratutakoak."

Det sjunde inseglet edo Zazpigarren zigilua Ingmar Bergman suediarrak 1957an zuzendu zuen filma da. Eszena batzuk bereziki ezagunak dira, irudi hauetan ageri zaigun heriotzaren dantza esaterako. Izurriteak eta heriotzaren dantzak ohikoak izan dira historian eta artean bezala, zineman ere agertu izan dira. Pelikularen  bukaerako pasarte txiki honetan heriotzaren soka-dantza ageri zaigu. Nils Popper aktoreak juglarearen papera bete zuen pelikulan eta pasarte honetan heriotzaren-dantza deskribatzen du. Dantza horietan ohikoa den moduan heriotzak herritar guztiak berdintzen edo batzen ditu, denak elkarri eskutik helduta dantzan, jatorria edo maila soziala edozein izanik. Heriok dantzara gonbidatu ditu, bera da aurreskua, berak gidatzen du dantza eta atzetik katean doaz gainerakoak.

"Errementaria, Lisa, Zalduna eta Raval, eta Jon eta Jonas. Herio gogorrak dantzara gonbidatu ditu. Eskuetatik helduta doaz. Eta dantzan kate luzea osatu dute".

Heriotzaren dantza, Zazpigarren zigilua, Ingmar Berman, 1957.

Bombayko (India) bi gazteren ballet dantzari izateko ametsa kontatzen du Yeh Ballet (Ballet ametsak) pelikulak. Sooni Taraporevala (Bombay, 1957) zinegile indiarrak zuzendu du pelikula. Bi protagonistak klase baxuko familietan hazi dira, bata hindua eta bestea musulmana da. Bi familiek ez dituzte dantzari ibilbidea egitera bultzatuko, baina gazteek garbi dute egokitu zaien bizi moldetik ateratzeko irteera bakarra dantza dela. Bombayko dantza eskola batera iritsi berri da israeldar ballet irakasle xelebre bat eta bi gazteak ere eskolan hasi berriak dira. Irakasleak, bi ikasleen talentuaz ohartu, eta dantzan irakatsi eta laguntzen die. Erlijioen arteko eta klase borrokak edota Indiako gazteen bizi baldintzak erakusten dizkigu filmak dantzaren bidez. Benetako historia batean oinarrituta dago pelikula. Yeh Ballet, trailerra, 2020.

Luzaideko bolantek etxeetan dantzatu dute. Gaur Pazko igandea, urteko zita garrantzitsuena izaten da Luzaiden: Bolant-eguna. Dantzariek eta hainbat pertsonaiek osatutako konpartsak egun osoan zehar kalean dantzak ematen dituzte. Goizean auzoetan eta herrian zehar ibiltzen dira eta arratsaldean frontoian dantzatzen dute. Jauziak, kontra-dantzak edota dantza-luzea dantzatzen dituzte bolantek. Alarma egoera dela eta gaurkoan bolantek ezin izan dituzte kaleak hartu, baina luzaidarrak etxean dantzatu dute. Iurre Bidegain kazetari luzaidarrak bere sare sozialetan zabaldu duen bideo hau egin dute Luzaideko bolantek. Bakoitza bere etxeetan muxikoak dantzatzen ari dira. Bolant-eguna etxean, Luzaide, 2020-04-12.

Aurtengoan ez dugu Bolant Egunik izango Luzaiden, baina duela 50 urteko Pazko igandeko irudiak ekarri nahi izan ditugu. Astelehen honetan argitaratu dugu Jaime Albillosek 1970eko martxoaren 29an ospatu zen Bolant Egunean grabatu zituen irudien lehen zatia eta hemen duzue bigarrena.

Bolant-dantzariek hegi eta marianak dantzatzen dituzte aurrena eta jarraian makilariak bere abileziak erakusten ditu. Ondoren, berriro dantzarien txanda. Kontra-dantzak, bolant-dantza, lauetan erdizka, muxikoak eta dantza-luzearekin amaitzen dute saioa. Grabazioko azken irudietan Atxe ta Tupinen jolasa ageri da.

1960-70eko hamarkadetan hainbat dantza eta festa jaso zituen Jaime Albillosek eta horietako batzuk ikus daitezke Dantzan-en:

• Oñatiko Korpus dantzak (1967)
• Oñatiko aurreskua (1967)
• Xemeingo ezpata-dantza (1969)
• Bidarraiko Besta Berri (1969)
• Iturengo inauteriak (1969)
• Zubietako inauteriak (1969)
• Luzaide: Bolant Eguna (1970) I
• Luzaide: Bolant Eguna (1970) II

• Leitzako ingurutxoa (1971)

Irudiak: Jaime Albillos. Bolant Eguna, Luzaide, 1970-03-29.