Orain arteko ekarpenak
Nafarroako ondare immaterialaren inguruko jardunaldiak Iruñean azaroaren 3an
2023/10/30
Nafarroako ondare materialgabearen katedraren VIII. jardunaldi zientifikoa eta Ortzadar elkartearen XXXVII. folklore jardunaldiak izango dira azaroaren 3an Nafarroako Unibertsitate Publikoan. Gaiaren egoera landuko da arratsaldeko 17:00etan hasiko diren jardunaldi hauetan.
Carlos Gimenez Romer...
Gamazada 130
2023/10/04
Aurten, 2023an, 130 urte bete dira "Gamazada" izeneko gertaera historikoa gertatu zenetik; Gamazo ministroak Nafarroako zerga-erregimena kentzeko asmoaren aurrean herritarrek izandako erreakzioa izan zen hura. Gertaera historiko hau zela eta, 1894an Joselico izenez ezaguna zen Jose Jarautak bertso ...
Ortzadarko Txistulariak - SanFerminak 2023
2023/06/30
Aurten, Ortzadarreko txistulariek Iruñeko San Fermin jaietan estreinakoz parte hartu zutela 42 urte bete dira.
Hauek izango dira Ortzadarreko txistulariek San Ferminetan egingo dituzten ibilbideak
Uztailaren 10ean Mugarik gabeko ttunttuneroak izango ditugu gonbidatu eta 13an Ziburuko Mariñe...
Ikastaro presanfermineroa
2023/04/26
Udako sasoia datorrela eta Sanferminetako usaina nabaria dugu dagoeneko Iruña aldean... Eta Sanferminetan bezala beste ainbat pesta ere izanen ditugu dantzatu ahal izateko!
Dantzaz gozatzeko gure plazetan, dantzan ez dakizunaren aitzakia ahantzi eta etorri gurekin dantzan ikastera! Euskal Herri...
XXXVII. Folklore jardunaldiak. Baxe Nafarroako dantzen bilakaera
2023/01/30
Hurrengo otsailaren 10ean Folklore Jardunaldien XXXVII edizioa ospatuko dugu Iruñean, Ortzadar Elkarteak eta Nafarroako Ondare Materiagabearen Artxiboak antolatuta. BAXE NAFARROAKO DANTZAK izenpean, Nafarroa Behereko dantza sistemaren azterketa egingo dugu. Aurtengo Jardunaldiak mahi inguru bate...
Ortzadar Euskal Folklore Elkartearen bidaia Argentinara
2022/11/16
Iruñeko Ortzadar Euskal Folklore elkarteak Argentinako Nafar Etxeak (Buenos Airesen, Rosarion, San Carlos de Bolivarren eta Mendozan kokatuak) bisitatuko ditu 2022ko abenduaren lehenengo bi asteetan.
1995an, Ortzadarreko kide batzuk, Nafarroako Gobernuarekin elkarlanean, Argentinarako bidaia bu...
Ortzadarreko txistulariak - San Fermin 2022
2022/07/02
Azkenik!!! Berriro ere Sanferminak ospatzeko aukera!!!
Eta berriro ere Ortzadar Euskal Folklore Elkarteko kideak bertan parte hartzeko prest!!
Urteroko legez Ortzadar taldeko txistulariak eta fanfarrea Sanferminetan aritzeko programa zabala prestatu du.
Eta mundu guztia gurekin gozatzera g...
Ikastaro presanfermineroa
2022/05/18
Aurten ere ez da Ortzadarrek antolatzen duen dantza ikastaro presanfermineroa faltako!
Sekula ez delako berandu dantzan ikasi eta dantzaz gozatzeko, udako pestei begira eta Sanferminetara bereziki, Ortzadar Euskal Folklore Elkarteak helduentzako dantza ikastaro hau antolatzen hasi zen duela 20 u...
Iberiar penintsulako Maskaradak
2022/01/30
Oscar J. Gonzalezek "Mascaradas de la Peninsula Iberica" liburuaren bigarren edizioa argitaratu zuen 2021ean.
Datorren otsailaren 18an, 20:00tan, Kondestablearen Jauregian (Iruñea) egileak berak liburua aurkeztu eta landa-inauteri adierazpenen ikuspegi zabalagoa emanen du.
Liburuan 357 mas...
Covid-19a, asteburuko uholdeak... Zerbait gehiago?
2021/12/13
Iragan asteburuan uholdeak nabarmendu ziren Iruñeko karriketan. Batez ere, Arga ibaiaren ondoan dauden auzoetan. Ortzadar Elkarteak egoitza Arrotxapea auzoan dauka eta ibaitik 130 m-tara dago. Aurreko ostiralean ur azpian geratu zitzaigun egoitza. Kalean belaunetarainoko sakonera zeukan urak bar...
Orain arteko erantzunak
Ortzadar Euskal Folklore Elkartea on Dantzan babestu ziren Garaziko errefuxiatuen kolonian
2024/04/17
Donibane Garazin errefuxiatu gisa egondako hegoaldetarrek ez zuten soilik beren dantzak mantendu eta dantza taldeak antolatu. Bere eragina nabarmena izan zen Nafarroa Beherean sortu ziren taldeetan. 2023an Iruñeko Ortzadar Elkarteak antolatu zituen Jardunaldietan, Jojo Bidart eta Antton Luku Baxe Nafarroako dantzaren egoeraz (iraganaz, orainaz eta etorkizunaz) aritu ziren. Biak ibiliak dira Baigorri eta Donibane Garaziko dantza taldeetan. Honela azaltzen zuen Bidartek Baigorriko «Arrola» taldearen sorrera-giro hura:
<i>Arrola dantza taldea agertzen da lehen aldikotz 1942an Baigorriko kermeza batean gerlako presoen aldeko ikusgarri baten emaiteko, Bizkaiko dantzak emanez. Hori ulertzeko aipatu behar da 36ko gerlatik, edo landa, ihes egin zuten hegoaldeko eskualdunen eragina Iparraldean... Baxe Nafarroan sortuko diren dantza taldeen kafira izan zen Hazparneko eskola, han ari baitziren Roblestiarrak, bereziki Koldo Robles «Koldobika» dantza erakutsiko duena. Preseski hango eskolan zen Baigorriko gazte bat, Domingo Martiarena Artxanxurikoa. Han ikasi zituen dantza, gustukoak izanik, erakutsi zituen bere adineko herriko laguneri. Baigorriko hamar bat mutiko bildu ziren Domingoren inguruan, horietan ene aita, eta ikasi dantza horiek (Bizkaikoak) eman zituzten 1942an Baigorriko kermezan gerlako presoen alde. Errepikak musikarik gabe egiten zituzten, airea kantatuz, eta ikusgarriarentzat Baigorrin bizi zen Pako Larrañaga atabalaria aritu zen eta ezagutzen zituzten Michel Labéguerie eta Mattin Zubieta Kanboarrak etorrarazi zituzten (J. Bidart). </i>
Garazi aldean egoera berdintsu. Lukurentzat errefuxiatuek eragin zuten efektua sekulakoa izan zen:
<i>Garaztarrak taldea 1955an sortu zen apez gazte baten eskutik, Jean Hirigoyen, Garazi aldeko semea, dantzarekin lotura bat ukanen zuena bai seminarioan (Arnegiko Camino eta Hazparneko Jean Hiriart Urrutyrekin) bai eta ere aintzineko urtetan Hazparneko kolegioan, 1940 urte inguruan, Koldo Robles Arangiz han zegoelarik. Lehen harremanak xixtuarekin aita Hilario Olazaranekin ukan zituzkelarik (Baztanetik etorri fraile Lizarratarrak formatuko baititu hainbat xixtulari: Michel Labéguerie, Donetch apeza, Jean Nesprias…). Jean Hirigoyen Garazin izendatua den apez gazteak Bizkaiko eta Gipuzkoako dantzak erakutsiko ditu Garaztarrak taldeko gazteeri.</i>
Dantzari errefuxiatu horien eragin «sekulako» harek, 70ko hamarkada arte iraun zuen Nafarroa Beherean. Turismoaren gorakada eta bere desirak asetzeko erabiliko dira ere euskal dantzak. Euskal dantzak bai, baina hegoaldekoak:
<i>Memento hortan, udan, alokatzen zuten etxe guziak, logelak edo apartamenduak hilabete guzirako uztailan eta hilabete guzirako agorrilan. Behar ziren dantzariak udako. Behar ziren izigarri fite eta Banako eta ez dakit zer, eta zangoa altxatu goiti…» (Luku). </i>
Hamarkada horren bigarren aldian Antton Lukuk Mixel Aurnaga ezagutu zuen Donibane Garazin:
<i>hasten gira ibiltzen inguruan: Luzaiderat, Arnegirat eta... han bizi ziren kabalkadak, ez zen gure dantza. Nik hemezortzi urte, Mixel Aurnaguek hamabost. Beraz, oso-oso gazte ginen eta ez ginuen sobera konprenditzen, salbu Aurnaguek (A. Luku). </i>
Hurrengo urtean Fauxtinen eguna egin zen (zeinean Ortzadarrek parte hartu baitzuen) eta hor hasten da errefuxiatuen garaitik zetorren ohiturazko errepertorio horretaz hausnarketa eta apurtzea. Honela azaldu zuen Lukuk:
<i>azken finean, bazen kontradikzio haundi bat. Nonbait, bazen dantza bat, hor dantzatzen ginuena eta bazen beste dantza bat, herrietan oso bizi zena eta euskaraz transmititzen zena. Eta gurea ez (A. Luku).</i>
<i>Arrola dantza taldea agertzen da lehen aldikotz 1942an Baigorriko kermeza batean gerlako presoen aldeko ikusgarri baten emaiteko, Bizkaiko dantzak emanez. Hori ulertzeko aipatu behar da 36ko gerlatik, edo landa, ihes egin zuten hegoaldeko eskualdunen eragina Iparraldean... Baxe Nafarroan sortuko diren dantza taldeen kafira izan zen Hazparneko eskola, han ari baitziren Roblestiarrak, bereziki Koldo Robles «Koldobika» dantza erakutsiko duena. Preseski hango eskolan zen Baigorriko gazte bat, Domingo Martiarena Artxanxurikoa. Han ikasi zituen dantza, gustukoak izanik, erakutsi zituen bere adineko herriko laguneri. Baigorriko hamar bat mutiko bildu ziren Domingoren inguruan, horietan ene aita, eta ikasi dantza horiek (Bizkaikoak) eman zituzten 1942an Baigorriko kermezan gerlako presoen alde. Errepikak musikarik gabe egiten zituzten, airea kantatuz, eta ikusgarriarentzat Baigorrin bizi zen Pako Larrañaga atabalaria aritu zen eta ezagutzen zituzten Michel Labéguerie eta Mattin Zubieta Kanboarrak etorrarazi zituzten (J. Bidart). </i>
Garazi aldean egoera berdintsu. Lukurentzat errefuxiatuek eragin zuten efektua sekulakoa izan zen:
<i>Garaztarrak taldea 1955an sortu zen apez gazte baten eskutik, Jean Hirigoyen, Garazi aldeko semea, dantzarekin lotura bat ukanen zuena bai seminarioan (Arnegiko Camino eta Hazparneko Jean Hiriart Urrutyrekin) bai eta ere aintzineko urtetan Hazparneko kolegioan, 1940 urte inguruan, Koldo Robles Arangiz han zegoelarik. Lehen harremanak xixtuarekin aita Hilario Olazaranekin ukan zituzkelarik (Baztanetik etorri fraile Lizarratarrak formatuko baititu hainbat xixtulari: Michel Labéguerie, Donetch apeza, Jean Nesprias…). Jean Hirigoyen Garazin izendatua den apez gazteak Bizkaiko eta Gipuzkoako dantzak erakutsiko ditu Garaztarrak taldeko gazteeri.</i>
Dantzari errefuxiatu horien eragin «sekulako» harek, 70ko hamarkada arte iraun zuen Nafarroa Beherean. Turismoaren gorakada eta bere desirak asetzeko erabiliko dira ere euskal dantzak. Euskal dantzak bai, baina hegoaldekoak:
<i>Memento hortan, udan, alokatzen zuten etxe guziak, logelak edo apartamenduak hilabete guzirako uztailan eta hilabete guzirako agorrilan. Behar ziren dantzariak udako. Behar ziren izigarri fite eta Banako eta ez dakit zer, eta zangoa altxatu goiti…» (Luku). </i>
Hamarkada horren bigarren aldian Antton Lukuk Mixel Aurnaga ezagutu zuen Donibane Garazin:
<i>hasten gira ibiltzen inguruan: Luzaiderat, Arnegirat eta... han bizi ziren kabalkadak, ez zen gure dantza. Nik hemezortzi urte, Mixel Aurnaguek hamabost. Beraz, oso-oso gazte ginen eta ez ginuen sobera konprenditzen, salbu Aurnaguek (A. Luku). </i>
Hurrengo urtean Fauxtinen eguna egin zen (zeinean Ortzadarrek parte hartu baitzuen) eta hor hasten da errefuxiatuen garaitik zetorren ohiturazko errepertorio horretaz hausnarketa eta apurtzea. Honela azaldu zuen Lukuk:
<i>azken finean, bazen kontradikzio haundi bat. Nonbait, bazen dantza bat, hor dantzatzen ginuena eta bazen beste dantza bat, herrietan oso bizi zena eta euskaraz transmititzen zena. Eta gurea ez (A. Luku).</i>