Harzkumia

...eta kitto aldizkaritik proposatu ziguten zutabe bat idaztea aldian behin. Enrike, nik edo kezkako norbaitek idatz zezala. Beste bolondresik ez zegoenez, Enrike eta biok batera egitea erabaki genuen. Tratua ona izan da. Lehenengoa argitaratu dugu eta nik momentuz argazkirako aurpegia eta sinadura bakarrik jarri behar izan ditut. Ea horrela jarraitzen duen.

Luzeegia zela eta mozten jardun zuen Enrikek, beraz, nik moztu aurrekoa jarriko dut hemen.

...eta kitto, 2004-11-26

Harzkumia

Oiñ urtetxo gitxi batzuek, itxuria, hantxe, Zuberoko mendialdian, personia hartzaren ondokua dala siñistuta bizi ei ziran ondiokan. Zera, batzuek buztiñ argaletik eta beste batzuek tximiñuen aurrerabidetik sortutakuak garala diñuen moduen, Santa Engrazin mantentzen ei zeben hartza dogula kristauaren —eta gorrixen— aurreko senidia. Egixa esatera, Zuberuan ezeze, hartza inguruan ezagututako beste kultura antxiñako askotan, antzerakua kontau izan dabe: harek fristixak narrua erantzi eban behiñ eta azpixan gizaki ulebakua agertu ei zeban. Horri ipoiñari harixa segiduta, eziñ ukatu harzkume titulua, beste barik, onartu biharrekua gendukiala dan-danok be. Euskal dantzetan be badago Bizar-dantza izeneko parodixa bat, idazleren batek horrekin mudatziorrekin lotu nahi izan dabana.

Aurreko baten bestela, egunkarixan-eta irakorri dogu Pirineuetan libre gelditzen zan bertako hartz eme bakarra, garbitxu ein dabala bere buruari kazari etiketia ipini etsan gizakume gaizto, madarikatu batek. Eta guk kopixatzia eitxen dogu bakarrik, Toribio Etxebarriak diño: Madarikatua izan deilla betiko, gurasua jo dabelako. Ama hill eta hillabetietako kumia kondenau! Harzkumia galdu erain basakuaren aldian bape gizalege bariko beste harzkume batek! Holantxe gabiz mundua mundu danetik, urkuaren eta, behiñ horretara, geure buruaren kontra.

Egunokaz baiña, beste harzkume batzuek jaixoko dira, han eta hamen: Pirineuetan —laga daixuegun jaixo eta euren bidia eitxen— eta Eibarko kanpaipian. Hamengotxiak Eneko, Jon, Olatz, Ainhoa, Ibai, Pablo, Izar…izango dira. Argitxasuna eraingo al deskue etzi baiño bixar hobe!

Enrike Izagirre eta Oier Araolaza