1973an, Eskolarteko Dantzari Txiki Egunak Oñatin emandakoak

Oñatiko udaletxeko arku bateko zutabean bada eraikinaren iruditerian guztiz integratua dagoen oroigarri bat. Asko dira oroigarri hau ezagutuko dutenak eta beste asko oharkabean begiratu arren ikusi ez dutenak; baina, ziur, gutxi batzuk bakarrik direla irudi horren zergatiaren berri dutenak.

1973ko maiatzaren 27an jarritako oroigarria da. Egun hartan, II. Eskolarteko Dantza Jaialdia egin zen Oñatin eta bertako dantza maisu Alejandro Irizarri omenaldia eskaini zitzaion. Egun hartako kronika Javier Aranburuk jaso zuen Dantzariak 5 aldizkarian eta 50 urte pasa direnaren aitzakian, ordukoak gogora ekarri eta gure iraganari eta aittaitta Alejandroren memoriari lekua egiteko erabili nahi nituzke bertan jasotakoak.

Eskolarteko II. Dantzari Txiki Eguna Oñatin

1973ko maiatzaren 27an, Gipuzkoako Diputazioak antolatuta eta Euskal Dantzarien Biltzarraren babesean Oñatin egin zen II. Eskolarteko Dantzari Txiki Eguna. Kolorez, musika eta giro onean ospatu zen, Gipuzkoako hainbat txokotatik etorritako 400 haurrek ospatu zuten festa eguna.

Eskolen arteko dantza ekitaldi hauei 1972an eman zitzaien hasiera. Lehenengo Dantzari Txiki Eguna, Juan Inazio Iztueta dantzariaren herrian izan zen, Zaldibian. Horrela jaso zuen Javier Aranburuk La Voz de España 01-09-1972 an.

Urtebete beranduago, XVI. mendetik modu berezian zaintzen zituen tokian tokiko dantzak zituelako, Oñatiko herriari egokitu zitzaion jaialdiaren lekukotza. Maiatzeko igande hartan, egunari goizean goiz eman zitzaion hasiera. Goizeko 10:00etarako Gipuzkoako hainbat txokotatik autobusak iristen hasi ziren Oñatira. Unibertsitateko klaustroa izan zen elkargune nagusia.

Hilabete guztian zehar Donostian, Añorgan, Ordizian eta Azkoitian izandako kanporaketen ondoren final handiaren egunerako, hauek izan ziren talde aukeratuak:

• Errenteriako Orereta ikastolako bi talde
• Donostiako Sagrado Corazon ikastetxekoak
• Donostiako Maria Ward ikastetxekoak
• Eibarko Nuestra Señora de las Mercedes ikastetxekoak
• Debako Gure Kai-ko hiru talde
• Lasarteko parrokia eskolako talde bat
• Lasarteko Lander Ikastolako bi talde
• Donostiako Santo Tomas de Aquino Lizeoko hiru talde
• Zizurkilgo Ardatza Ikastolako bi talde.

Horiez gain, lehiaketatik kanpo eta gonbidatu bezala aritu ziren Donostiako Bienaventura Virgen Maria ikastetxeko taldea, adinez txikienak eta Donostiako Zurriola Ikastolakoa aurkezpen zaindua izateagatik. 

Javier Aranburuk La voz de España egunkarian bezperan idatzitako albisteko egitarauak zioen, goizeko 10:30ean, taldeka formazioak osatu ondoren, dantzari txiki guztiak musikarien laguntzarekin Oñatiko Foruen Enparantzara abiatu zirela. Bertan, prest ziren oholtza handi bat eta ekitaldirako azpiegitura guztia.

Foruen enparantzan ospatu zen ekitaldi nagusia, bertan dantzari txikiei harrera egiteko ekitaldian presente izan ziren agintari eta ordezkari hauek zerrendatzen ditu Aranburuk bere kronikan: Diputazioko lehendakari Juan Maria de Araluce, Santiago Martin lehendakariordea, Eusko Dantzarien Biltzarreko zuzendaritza batzordea eta probintzietako Eusko Dantzarien Biltzarreko ordezkariak Manuel Olaizola buru zutela, Oñatiko alkate Reyes Korkostegi, Gipuzkoako diputatu Jesus Maria Ayestaran,Turismo alorreko delegatua eta, azkenik, Alejandro Irizar, bere 50 urteko ibilbideari aitortza egiteko eta Oñatiko Korpus dantzetan egindako transmisio lana eskertzeko omendua izango zen eguneko protagonista.

Omenaldia Alejandro Irizarri

Egunkariko albistean zein ondorengo kronikan jasotzen den bezala, Goizeko 11:00etan ekin zitzaion plazako jardunari. Ekitaldiari hasiera emateko Oñatiko Korpus Dantzak balioan jarri eta urte luzez dantzak mantendu eta herriko dantzen transmisioan egindako ekarpena aitortu zitzaion Alejandro Irizarri eta, Oñatiko herriari eskaintza eginez, udaletxeko horman Korpus dantzen omenezko oroigarri bat jarri zen. Ondoren, Zurriola Ikastolako haur batek Udaletxeko horman jarri berria zen oroigarriaren aurrean honako hitz hauek egin zituela jasotzen du kronikak:

Jarraian, talde gonbidatuak Erreberentzia eskaini zuen eta ondoren Oñatiko taldearen txanda iritsi zen. Jarraian, Diputazioko Lehendakari Juan Maria de Araluzeak hitza hartu zuen eta azpimarratu zuen ohorea zela Dantzari Txiki Egunean bertan izatea eta Alejandro Irizar ere zoriondu zuen probintzia guztiaren izenean. Dantza-maisuaren ibilbidea txalotu zuen eta zilarrezko plaka baten eskaintza egin zion omenduari.

Alejando Irizarrek jasotako zilarrezko plakak hitz hauek jasotzen zituen:

Bukatzeko, Diputazioko lehendakariak bere azken hitzak baliatu zituen “III. Festival Interescolar de Danzas Vascas” 1974an ere ospatuko zela eta emanaldi horiek jarraipena izango zutela adierazteko. Bestetik, agintariek talde bakoitzeko kapitain edo buruzagiei oroigarri bezala zintaz atondutako buruzagi makila eman zieten eta, banaketa amaitu ondoren, bertaratutako 400 haurrengana hurbildu eta Juan Inazio Iztuetaren biografia liburu bana eskaini zieten.

Ekitaldiaren baitan, txistulariek ere kontzertu txiki bat eskaini zuten eta, eguerdiko 12:00etan angelusaren orduan, Oñatiko Parrokoak gidatuta otoitzerako tartea ere izan zen. Goizeko saioari amaiera emateko Eibarko taldearen zapi-dantza ikusteko aukera izan zen eta, azkenik, Oñatiko Oñatz dantza taldeko txikiek herriko dantzak eskaini zituzten.

Oñatiko dantzarien emanaldiaren inguruan Javier de Aranburuk bere kronikan nabarmendu zuen Oñatiko dantzarien maila oso ona izan zela eta azpimarratzekoa zela dantzarako segurtasuna, urratsen perfekzioa, erritmoa eta dantzarako dotorezia.

Eguerdian Arantzazura

Oñatin egon eta Gipuzkoako zaindari den Arantzazuko Ama Birjina bisitatu gabe ezin utzi. Foruen Enparantzakoak amaituta, eguerdiko 13:00 inguruan, Arantzazura igotzeko errepidea autobus zein kotxe karabana bihurtu zen. Oñatin eguraldia ateri bazegoen ere, gora bidean nabarmen itxi omen ziren lainoak eta hezetasun sentsazioa nabarmena zen Arantzazura gaztetxoak iritsi zirenean.

400 haurrek formazioak egoki osatuta eta txistularien laguntzaz egin zuten Santutegirako sarrera. Bertan Santutegiko nagusiak Ama Birjinarentzat ekarritako eskaintzak jaso zituen; lore sorta bat eta fruituak zituen otar bat. Horretaz gain, kronikak dio bertaratutakoek Agur Jesusen Ama abestu zutela eta emozio uneak ere bizi izan zirela Santutegiaren barruan.

Arantzazun bertan bazkaldu zuten. Haurrek janari poltsak izan zituzten eta bertako frontoian bazkaldu zuten. Aldiz, agintari eta ordezkariak Hospederian izan zuten jatordua.

400 dantzari txikiak Oñatira bueltan

Arratsaldeko 16:00retarako berriro Oñatira jeitsi eta talde partehartzaileek epaimahaiaren aurrean dantza saioak eskaintzeko unea iritsi zen. Gaizka Barandiaran, Agapito Gorostiaga, Jose Inazio Montes, Iñaki Mugerza, Mikel Navascues, Gene Yurre eta Jose Manuel Oronoz izan ziren epaimahaia osatu zuten kideak.

Aipatutako epaimahai horrek, 16 taldeen saioa ikusita, onenen artean talde hauek sailkatu zituzten eta hau izan zen epaimahaiaren erabakia.

• 10 urte bitarteko mutilak: Lasarteko Lander Ikastola
• 14 urte bitarteko mutilak: Oreretako Orereta taldea
• 10 urte bitarteko neskak: Lasarteko Lander Ikastola
• 14 urte bitarteko neskak: Oreretako Orereta taldea

Kronikak

• Exito del "Dantzari Txiki Eguna", en el magnifico marco de Oñate (Javier Aranburu, Dantzariak 5, 1975)
• Mañana en Oñate, II Festival Interescolar de Danzas Vascas (Javier Aranburu, La Voz de España, 1973-05-26)