Dokumentuaren akzioak
Maskarada ala maskaradak?
Maskaradak pluralean erabili behar dira esateko hainbat argudio entzun izan ditut nik. Gehien errepikatzen dena zera da, Zuberoako maskaradetan bi talde, bi maskarada biltzen dira, maskarada beltza eta maskarada gorria, eta horregatik, maskaradaK direla, pluralean. Beste argudio batek dio ez dela agerraldi bakarra izaten, ez dela maskarada bakarra izaten, igandero igandero egiten direlako maskaradak herriz herri, eta beraz, pluralean erabili dehar dela.
Euskomedian maskaradei buruzko sarrera "maskaradak" da, pluralean, eta Kepa Fernandez de Larrinoak ere horrela zehazten du sarrera horretan, "Las Mascaradas, en plural por ser una denominación aplicada desde el idioma vasco a todo acto festivo". Beraz, euskaraz pluralean direla esaten du hor antropologoak, eta hori argigarria izan daiteke, izan ere, Sü Azia elkarteak Maskaradei buruz argitaratuko liburuskan, euskaraz pluralean ageri da eta frantsesez ordea singularrean.
Baina azken aldian harrituta nago gero eta toki gehiagotan singularrean ikusten ari naizelako. Wikipediako sarrerak "Zuberoako maskarada" du izena, singularrean, eta baita Euskal Kulture Erakundearen webgunean "maskarada", eta horiek bezala beste hainbat tokitan ikusi dut egunotan singularrean. Orotariko Euskal Hiztegian ere sarrera singularrean jarri dute maskarada, baina gero adibide guztiak ordea pluralean ageri dira: "Hasten die hitzartzen ihautiko nula xüti ahal litiuen maskadak", "Oraiko maskadetan kantiniersak lekhia hartü deie", " Huna maxkada horietan pharte harzaliak", " Zuberoako maskaradak eta pastoralak nahasten dutelako".
dantzan.com-en maskaradak, pluralean erabiltzen ditugu, baita inauteriak ere gehienetan, festa bera baitira biak eta biei ere izaera anitza antzemateaz gainera, tradizioan pluralean erabili izan direla sumatzen baitugu. Eta besteok? Nola darabilzue eta zergatik?
Dokumentuaren akzioak
Zuberoako lagun bati galdetu diot ia berak nola esaten duen eta hau bildu dit: Urte bateko maskaradei buruz hitzegiterakoan, edo maskaradei buruz, orohar, pluralean: "Aurtenko maskaradak ikusi dütützüa?".
Egun zehatz bateko maskaradari buruz ari bagara berriz, singularrean "maskaradala bazoaza arresti hontan?"
festetarako plurala erabiltzen dugu, Beasainen Loinatzak, esate baterako, eta egun bakoitzari bere singularra: Loinatz eguna, Loinatz bigarrena, Loinatz hirugarrena... egunak izendatzeko modu hau beste hizkuntzetan ezagutzen al duzue? Orotariko Euskal Hiztegiak jasotzen du adiera hau (bigarren: día siguiente a una fiesta) baina ez du erdal baliokiderik ematen.
Susmoa dut singularra erabiltzeko joera nahiko berria dela, eta ziur aski erderatik (frantsesetik eta gazteleratik) eratorria. Zuberoako laguna gaztea al da? Nik esango nuke adinekoek pluralean erabiltzen dutela kasu guztietan.
Festen "izera anitz" hau ulertzeko adibide polit bat "ezteiak" dira. Ezkontza eta boda izan daitezke singularrak, baina "ezteiak" beti pluralean erabiltzen da, ezkontza bakarrari buruz ari garenean ere.
Violet Alfordek ere aipatzen zuen plurala erabiltzeko ohitura, "ENSAYO
SOBRE LOS ORIGENES DE LAS MASCARADAS DE ZUBEROA" artikulu hartan:
"Escribo mascaradas en plural por estar establecida esta costumbre y
en efecto en cada grupo hay siempre dos bandos"
Hemen duzue artikulua, Pedro Garmendia Goyetchek itzulita:
http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/riev/22/22373396.pdf