Ezpalak 2013. Iruñeko emanaldiaren kronika

Alde zaharreko karriketatik egindako kalejiraren ostean, jaialdiari hasiera eman genion 18:00etan ttanko. Etxekoek, Duguna dantza taldekoek ekin zioten dantzari lehenik, bi dantzekin: Orbaizetako joko-dantza eta Biarnoko Fricassé-a.

Jaialdi osoa doinu bera txistukatuz pasa genuen, ez ordea Orbaizetako dantzan, nahiz bikoteen arteko jokoak aurtengo jaialdiaren filosofiarekin bat egiten zuen bete-betean. Jean Michel Guilcher-ek bere " La tradition de danse en Béarn et Pays Basque français" liburuan aipatutako xehetasunei jarraikiz, montatu genuen Biarnoko Fricassé irringarria ere!

Nonbaiten Sorgin-dantza famaturik bada, Lasarte-Orian da (Antzuola eta Bergarakoen baimenaz), eta Oriako Ttakun euskara elkarteko lagunak izan genituen ondotik, kapela koniko gorriak goiti eta beheiti astintzen, muxuka eta zirrika.

Gipuzkoatik Norbegiara. Oslotik Byttomfotten folkedansgruppe heldu zitzaigun, haien Oxdans eta enparauekin. Zinez harrigarri eta aberasgarria izan zen 2.500 kilometro ingurura dauden bi herriren arteko doinu eta dantza antzekotasunak zuzenean ikustea. Hori izanen al zen garai bateko globalizazioa?

Fricassé doinuak eta horretan oinarritutako bikote dantzek osatzen duten enborraren beste adar bat ikusteko aukera izan genuen ondotik. Kataluniatik heldu zitzaizkigun Callús-eko Bastoners-ak. Dantza mimaturik ez, baina Ball de San Ferriol (Katalunian Fricassé doinuari ematen dioten izena) doinuaz lagunduta makil-dantza ikusgarria eskaini ziguten.

Fricassé doinu hori Euskal Herrian ez dugu Sorgin-dantza gisako dantzetan soilik topatzen. Xiberotik heldu zitzaizkigun Xiberoko Ikastoletako Ikasle Ohiek (XIIO) eman zuten Kerestuen dantza, horren lekuko. Maskaradetako Kerestuen ofizio osoa eman zuten, eta zamaltzaina zikiratu aurretik erakutsi ziguten nagusiak eta bere mutilak haien dantza barregarria.

Euskal Herrian oraindik, Aretxabaletatik heldu zitzaizkigun Loramendi dantza taldeko lagunak eta haien Txino-dantza. Aretxabaletan urte bakoitzeko kintoek dantzatzen dute dantza hau, Sorgin-dantzarekin antzekotasun handia duena. Oraindik ere buruan hiltzaturik dugu haien txin, txin, txin, txin mahatsa heldu gabe dago...

Okzitaniatik, Toulouse ondoko L'Union herritik heldu zitzaigun azken taldea: Le Quadrille Occitan. Haien errepertorioko beste zenbait dantzekin batera La Fricassé ere eskaini ziguten, eta dantza misteriotsu honendako argitasun pixka bat eskaini, izan ere fricasseio hitzak "haserraldia" esan nahi baitu okzitanieraz eta horrek azaltzen du neurri batean dantza honen izpiritua (haserraldia eta bakea ondotik).

Horrenbestez, bukatu zen Iruñeko jardunaldia, igandeko Eibarko emanaldiaren zain!