Ezpalak 2010. Eibarko jaialdiaren kronika

Mutxikoak, azkaindarrak, bilantziko, mando zaharraine, lakartarrak, le monein, marmutx, xinple, gabota, branlea,...Erdizka, zote, dobla, pika, biga, ebats, eta hiru, ezker, eskuin, aitzina... Dantza-jauzi faltan ez ginen izan behintzat. Dantzari saiatuak, dantza-maisu jakitunak, musikari bikainak... dantzarako gogoa bazen eta dantza-jauzi faltagatik ez zen inor kexatuko behintzat. Dantzatu genuen eta gozate genuen.

Euria ohi bezala hurbil izan genuen, baina oraingoan ez gintuen urduri jarri, eta langar tanto batzuk Untzaga plazan utzita aurrera egin zuten hodeiek. Ez genuekan astirik euritarako, dantzarako geunden zita eginda.

Ezpalak, nazioarteko dantza tradizionalaren jaialdian dantza-jauziak izan ditugu ardatz. Larunbatean Iruñeko emanaldian lehen saioa eginda, igandean dantzariak mutxikoetan jarraitzeko asmoz bildu ginen Eibarren.



Kezka dantza taldeko dantzari eta dantza eskolako ikasleek ireki zuten plaza. Uztaritzeko inauterietako bi pieza, marmutx eta xinple, eta zapatain dantza ofizio-dantza egin zituzten dantzari heldu eta gaztetxoek. Andoni Altzibar, Roberto Altzerreka, Iñaki Barua eta Garikoitz Otamendi arduratu ziren musikaz.



Baztandarrek hartu zuten txanda segidan. Ohi bezala Aunitz urtez-ekin plazaratu ziren eta agurtu zituzten ikusleak. Patxi Larraldek, txistua eta ttun-ttunarekin plazaren erditik gidatu zuen dantza, eta Rafa Baron dantzaren buru zela zazpi jauzi zaharra eta mutxikoak dantzatu zituzten baztango dantzariek. Ez dira talde antolatua, jaialdirako elkartu diren mutil-dantzen multzo bat baizik. Baztango zortzikoarekin atera ziren plazatik baztandarrak ikusleen txalo zaparrada artean.



Argia dantzari taldea plazaratu zen segidan. Taldeko dantza-maisuak izan ziren Untzagako plazan. Juan Antonio Urbeltz buru zutela, Fernando Aristizabal, Jexux Larrea eta Claude Iruretagoienak bi jauzi eman zituzten zuberoako dantzakeran: Aitzina pika edo marianak eta ostalertsa, bai karaktere dotorez eman ere. Marian Arregi, Mikel Urbeltz eta Arantzazu Mujikak jarri zioten doinua dantzei, eta bai eder jarri ere.



Biarnotik,  Jean Luc Mongaugek musika eta dantza maite duten lagun taldea ekarri zuen Ezpalak jaialdira. Ossau haranean Sauts Basques izenekoak egiten dituzte, alegia, euskal jauziak, eta horietako batzuk dantzatu zituzten Eibarren: la crabo, le munein eta le moutchicou hain zuzen ere. Aipagarria mutil-dantzariek eta iparraldeko dantzari zaharrek darabilten suspentsio bikoitzarekin dantzatzen dutela biarnoarrek, eta interesgarria izan zen ikustea, dantzari batzuk aldian behin beren buruaren inguruan biratzen zutela besteek ohiko urratsekin jarraitzen zuten bitartean.



Biarnoarrek plaza utzita, Aiko taldea eta Maritzuli konpainiaren txanda iritsi zen. Azkaindarrak dantzatu zuten lehenik Beteluk irakatsitako Lapurdiko dantza-moldean eta Alvaro Garciaren kitarraren doinura. Ondoren, lakartarrak eta ahuntxa egin zituzten, desafio erara dantzatuta. Maritzuli eta Kezkako dantzarien artean Amikuzeko gabota egin zuten eta mutxikoak egin zituzten segidan.Azken honetan, Claude Iruretagoiena eta Patxi Labordak dantza-jauziak dantzatzeko izan diren beste eredu eta estilo batzuk erakutsi zituzten.



Dantza-jauzien erakustaldia bukatzeko, baztandarrak eta Kezka taldeko dantzariek añuar ttipia dantzatu zuten Aiko taldearen doinura. Batzuk mutil-dantza erara eta besteak jauzi erara, aritu ziren dantza bera egiten.



Taldeen erakustaldia bukatuta, plaza ireki eta ikusleek ere jauziak egiteko aukera izan zuten. Patxi Larraldek bilantziko txiki, bilantziko zaharra, zahar-dantza eta mando zaharraine jo eta denek dantzatu zituzten, eta segidan Aiko taldeak hainbat jauzi jo zituen, Patxi Labordaren gidaritzapean denok dantzatu ahal izateko moduan: lapurtar motxak, mutxikoak, tellagorri, branlea,...



Bazkalostean, dantzaldiak jarraitu zuen Aiko taldearekin, jota, pasodoble, jauzi eta ingurutxoak tartekatuz. Aurtengo ezpalak jaialdia bukatu da, baina jauziak dantzatzeko gogoa piztu zaionak badu aukera aparta, datorren ekainaren 12an, Aiko taldeak Urraska, dantza-jauzien inguruan prestatu duen CD eta liburua aurkeztu, eta dantzatzeko aukera eskainiko baitu Durangoko Plateruena Kafe Antzokian. Lauetan erdizka!!!

• Ezpalak 2010 Eibarren - Iñaki Zugasti eta Txebi Arriagaren argazkiak.