Neguko festak Eskoriatzan

Eskoriatzako udalak herrian neguko festetan egiten diren ospakizun eta erritoen bilketa lana egin du argazki, bideo eta irudien bidez. Bereziki inauterietan eta Santa Ageda egunaren bueltan Eskoriatzan mantendu diren ohiturak dokumentatu ditu Badihardugu elkartearen lankidetzarekin. Santa Agedan kintoen ospakizunak belaunaldiz belaunaldi mantendu dira eta inauterietan kukumarroak eta Urdelardero dira ospakizun nagusiak. 2014an, udalak eta Badihardugu Euskara Elkarteak elkarlanean, ohitura hauek idatziz jasotzeaz gain, Eskoriatzako Santa Ageda eta inauteriei buruzko bi dokumental labur egin zituzten.

Kintoak

Eskoriatzan Santa Ageda jaietako elementu nagusia kintoak dira. Garai batean, urte horretan soldaduskara joan beharra zuten mutil gazteek, kintoek, protagonismoa hartu zuten Santa Ageda egunean, aurretik zeukaten urte gogorraren aitzakian edo. Soldaduskara derrigorrean joateko legea deuseztatu bazen ere, Eskoriatzan kintoen ohitura mantendu egin da. Santa Ageda bezperan, otsailaren 4an, urte horretan hemezortzi urte betetzen dituzten gazteak, mahoizko galtzak, gerriko eta txapela belt

za, jertse iluna eta lepotik koloretako zapia jantzita baserriz baserri eskean ibiltzen dira. Santa Ageda egunean, berriz, herrian ibiltzen dira eskean. Bigarren egunean, galtza eta alkandora zuriak, zinta gorridun alpargata zuriak, gerriko eta txapela gorriak eta lepotik koloretako zapia janzten dituzte. Kinto zaharrenak eta gazteenak txapela eta gerriko beltzak eramaten dituzte. Eskean ibili ondoren, plazan, aurreskua burutzen dute. Hurrengo igandean ere dantzatzen dute. 2006ra arte, emakumeak, aurreskuan gonbidatu modura bakarrik ateratzen ziren. 2007tik, emakumeek, egun osoan zehar hartzen dute parte.

Kukumarroak

Eskoriatzako inauterietako pertsonaia nagusiak kukumarroak dira. Inauterietako asteartean irteten dira. Basagizon hauek, negu amaieran, menditik jaitsi eta herritarrak zirikatzen eta beldurtzen ibiltzen ziren. Sabelean loredun mantala zeramaten eta bizkarrean, ardi-larrua. Haurrek burla egiten zieten: "kukumarro, txorimalo". Egun, Kultur Etxetik irteten dira haurrak zirikatzera puxikarekin.

Urdelardero

Garai batean, eskean ibiltzen zirenei etxekoandreek janaria jartzen zieten zirian baina, egun, ohikoagoa da leihotik gozokiak botatzea. Abesti hau abesten dute haurrek:

Etxe oneko alaba!