Momotxorroak - Kaos baten istorioa dokumentala herriz herri arituko da.

Abenduan kaleratu zen Momotxorroak - Kaos baten istorioa dokumentala herriz herriz arituko da emanaldiak eta solasaldiak eskaintzen. Dokumentalak Altsasuko inauterien berreskurapena kontatzen du, baita inauterian esanahia ere Andra Marik bildutakoaren arabera.

Euskal tradizioan barnako bidaia

1955ean Galdakaoko gazte talde batek Andra Mari Eusko Dantzari Taldea sortu zutenetik, euskal nortasun kulturala zaintzea eta berreskuratzea izan du helburu nagusi taldeak. Andra Marik lan handia egin du Euskal Herriko errito, musika eta dantza tradizionalak ikertu eta biltzeko, horretarako, Andra Mari Eusko Dantzari Taldea lekuetako biztanleekin, dantza maisuekin eta kultura adituekin harremanetan jarri da tokian tokiko tradizioak ikasteko eta berpizteko. Bere proiekturik esanguratsuenetako bat Altsasuko inauteriak berreskuratzea izan zen. Antzinate handiko jaia izan zen, eta ahaztuta geratu zen, harik eta Ricardo Aldasorok, herriko nagusienetako batek, momotxorro mitikoak (ospakizun horren elementu nagusia) gogora ekarri zituen arte. Hain zuzen ere, oroitzapen horrek bultzatu zuen Altsasuko inauterien berpiztea, Momotxorroak: Kaos baten istorioa dokumentalak jasotzen duen prozesua.

Altsasuko inauteriak berreskuratzea

Andra Mari Eusko Dantzari Taldeak inauteri horiei buruzko ikerketa eta berreskuratze lanari ekin zion, Juan Antonio Urbeltz folkloristak bultzatuta, azken horrek Jose Maria Satrustegiren ‘Neguko solstizioa’ lanean oinarrituta. Urteetan ikertu ondoren, 1978an Andra Mari dantza taldeak lehen aldiz plazaratu zuen inauteria Altsasun, interes handia piztuz eta Altsasuko komunitatea mugiaraziz, bereziki belaunaldi berriak, non, jai hau biziberritzeko erronka hartu baitzuten. 1982an, inauteriak gogo biziz ospatu ziren berriro Altsasun, eta, ordutik, tradizio horri eutsi dio urtez urte, 2012an Nafarroako Gobernuaren interes turistikoko festa gisa aitortuta.

Dokumentalaren helburuak

Dokumentalaren helburu nagusia da belaunaldi berriei euskal kulturaren balioa eta esanahia helaraztea, inauteri horien berreskurapenean parte hartu zutenen testigantza zuzenen bidez. Honako helburu espezifiko hauek ditu:

• Euskal folklorearen arloko pertsona aipagarrienen esperientziak eta testigantzak jasotzea, hala nola Andra Mari Eusko Dantzari Taldeko kideenak: Mikel Zamalloa, Manu Jauregi edota Koldo Telleria; Altsasuko kultur eragileenak: Patxi Goikoetxea, Amaia Oiharbide, Enrique Zelaia edo Satur Leoz eta Euskal Herriko folklore maisua zein kultur eragile erreferentearenak: Juan Antonio Urbeltz.

• Tradizio hori ikertzeko eta zaintzeko prozesua dokumentatzea eta transmititzea.

• Hainbat komunitateren arteko lankidetza-harremanei balioa ematea, batez ere Galdakao eta Altsasuren artekoei, kultura-arloko loturak eta elkarlana azpimarratuz.

• Gazteek euskal kultura-ondarearekiko duten interesa sustatzea, euskararen erabilera eta euskal kulturaren zabalkundea hauspotuta.

Dokumentalaren gaurkotasuna eta garrantzia kulturala

Altsasuko inauteriak berreskuratzeak eragin nabarmena izan du tokiko komunitatearen nortasun kulturalean eta kohesio sozialean. Berpizte hori posible izan da hainbat kultura-erakunderen arteko lankidetzari eta elkarri emandako laguntzari esker, eta, ondorioz, proiektu hori etorkizuneko belaunaldientzako eredu bihurtu da. Momotxorroak: Kaos baten istorioa dokumentala Andra Mari Eusko Dantzari Taldeak euskal kulturaren zaintzan eta hedapenean izan duen papera aztertzeko eta ahalegin horiek herri oso baten nortasuna nola mantendu duten ulertzeko gonbidapena da. Dokumentalak, gainera, talde galdakoztarraren artxibo historikoa ezagutzera eman nahi du, euskal kulturaren kontserbazioan ezinbestekoa den pieza, film honen bitartez etorkizuneko belaunaldiei inspiratzeko eta irakasteko bizitza berria hartzen duena.