Txinan dago Baztan

Hamaika txokotara heldu dira euskal urratsak, munduko dantzak izeneko dantza motei esker. Baztango mutil-dantza bat dantzatzen du, esaterako, Txinako dantza talde batek.

«Izen generiko bat da munduko dantzak delako hori, saloi dantzen modukoa», azaltzen du Patxi Montero munduko dantza irakasleak. «Bateko eta besteko dantza tradizionalak sartzen dira zaku horretan. Hawaiikoak, Israelgoak, Bulgariakoak..., eta baita, noski, Euskal Herrikoak ere». Edozein dantza tradizional izan liteke dantza saio horietan sar litekeena, baina biribilean egiteko dantzak eta ikasteko erraz xamarrak direnak dantzatzen dira gehien.

Konferentzia eta ikastaro bereziak izaten dira munduan zehar, halakoak ikasteko. Portugalen ospatzen den Andanzas izeneko jaialdi erraldoia da horren adibide. Tailerrak izaten dira egun osoan, eta milaka parte-hartzaile.

Ispilu joko bat sortzea da halako ikastaroetan lortu nahi dena. Dantza irakasle batek munduko txoko bateko dantza tradizional bat irakasten die ikasle gisa dituen beste irakasle batzuei. Irakasle horiek beren ikastaroetan irakasten dituzte dantza berri horiek, eta, agian, haren ikasleek ere beste inori erakutsiko dizkiete dantza horiek. Ispilu joko baten antza baino gehiago, ordea, telefono hautsiaren jolasaren antz handiagoa hartzen dute saio horiek zenbaitetan.

Zergatik? Bada, sarritan, sorterrikoak ez diren beste irakasle batzuengandik jasotzen dituztelako dantzak. Hala azaldu du prozesua Monterok. «Gogoratzen telefonoaren jolasa? Kate batean jarrita, ume batek hurrengoari belarrira hitz bat esaten zion, eta, katearen amaierarako, hasierakoa ez beste bat da hitza. Ez dut esan nahi ohikoena hori denik, baina batzuetan gertatzen da».

Horregatik, irakasle bakoitzari dagokio, Monteroren ustez, jatorrizko iturrietara jo, eta berak ikasitako dantza jatorrizko harekin alderatu, eta haren arabera moldatzea. «Urratsak bai, baina dantzatzeko era erakustea ere garrantzitsua da», dio.

Dantza enbaxadore

Jhonny Kuang Bonding Western Folk Dances taldeko kideak dioenez, badaki dantza ez dutela zehazki hemen dantzatzen den moduan dantzatzen. «Ziur aski, gaizki dantzatuko dugu», dio, «horregatik, zinez eskertuko genuke dantza ezagutzen duen inor Hong Kong inguruan balebil, edo etortzekotan balitz, gurekin harremanetan jarri, eta klase pare bat emango balizkigu». Taldearen email helbidea utzi du horretarako: bondingkyc@yahoo.com.hk.

Monterok dioenez, kontua ez da, ordea, ongi edo gaizki dantzatzea soilik. Dantzatzea bera ere bada zerbait. «Ez dute, agian, jatorrizko dantza gehiegi errespetatzen, baina dantzatu egiten dute, halere»; eta haren ustez, dantzatzea sentitzea da. «Baztan Txinan dago», dio, horregatik, «eta txinatar horiek dantzaren bitartez, Baztan ari dira sentitzen. Ez dago dantza baino enbaxadore hoberik lurralde bat ezagutarazteko».