Pasioaren esklaboak

XX. mende hasieran Donostian dantzatu ziren Ballet Errusiarrak gogoraraziko dituzte

Zortedunak dira gustuko zereginetan arituta bizimodua aurrera ateratzen dutenak. Sakrifizio hitzaren zentzurik txarrenak zentzua galdu ohi du horrelako pertsonentzat, eta gozamen iturri bihurtzen zaie egunerokoa. Zortedunen multzo horretako hiru dira Olivier Luzea (Baiona, 1972), Asier Uriagereka (Mungia, 1975) eta Asier Edeso (Donostia, 1986). Pasioz bizi dira, eta pasioak bizi ditu. Montecarloko Balleteko dantzariak dira, eta egunotan Donostian dira, Musika Hamabostaldian dantza egitera etorri baitira. Atzoko saioaren ondoren, gaur ariko dira bigarrengoz Kursaal auditoriumean, 20:00etan hasita. Ballet Errusiarrak, 1916an eta 1918an Donostian aritutako inoizko dantza talderik ospetsuena, omendu nahi dituen ikuskizuna taularatuko du Montecarloko Balletak. Igor Stravinskiren Udaberriaren sagaratzea eta Nikolai Rimsky-Korsakoven Scheherezade obrak interpretatuko dituzte, Jean Christophe Maillot koreografoa buru dutela. Uriagerekaren ustez, XX. mende hasierako lanari gaur egungo ukitua eman dio zuzendariak, «askoz ere kontzeptualagoa».

Gorputzaren ezaugarrien arabera, pertsonaia bat ala bestea egokitu ohi zaie dantzariei. «Asierrek [Edeso] eta biok ezaugarri bertsuak ditugu, eta antzeko pertsonaiak interpretatu ohi ditugu», azaldu du Luzeak. Uriagerekak, altuagoa izaki, «printzeen erako pertsonaia nobleagoak» antzezten ditu. Kursaaleko ikuskizunean, dena den, esklaboak izango dira bera eta Edeso. «Istorioko sua pizten dugu. Sultana anaiarekin gerratik itzultzen denean, ikusten du bere emakumezko esklaborik gustukoena orgia erraldoi batean dagoela. Konnotazio sexual handiko obra da». Buruzagiari emakumezko esklaboak eramatea du betebehar Luzea, pertsonaia «gaiztoa» da, «batetik, jabearen atentzioa eman nahi duelako, eta, bestetik, emakumeak bereganatu nahi dituelako».

Mundu osoko 44 dantzari igoko dira agertokira, 20 herrialdetik gorakoak. Ingelesez mintzatzen dira gehienak, eta «oso harreman ona» dute. «Hemen denok bat gara, badakigu guztiok garela garrantzitsuak. Errespetu handiz jokatzen dugu gainerakoekin, haien maila kontuan hartu gabe. Beste konpainietan egon daitekeen hierarkia horrek ez du lekurik gurean». Edesok bi urte daramatza taldean, eta ados dago bi beteranoekin. «Sartu nintzen unetik sentitu naiz konpainiako zati. Jendea oso abegikorra da, eta pasioa sumatzen da nonahi. Obraren osotasunari ematen zaio garrantzia, baina norberaren indibidualismotik abiatuta, betiere». Zuzendariak «lan handia» egiten du esparru horretan, koreografoa den heinean. Luzearen ustez, koreografoekin sortzen den harremana «estuagoa» da beti, «intimoagoa». Uriagerekak hamar urte igaro ditu Maillotekin lanean, eta harreman sendoa duela aitortu du. «Badaude harengandik gertuago dauden batzuk, eta beste batzuk ez daude hain gertu. Giza harreman guztietan bezala, zenbat eta esperientzia handiagoa partekatu, orduan eta sendoagoa bihurtzen da erlazioa. Hori, edo betirako banatzen zara».

Haritik tiraka

Diziplina eskatzen du dantzari profesional izateak, jarraitasuna eta lana. Esfortzuak indibiduala behar du izan. «Beste kirolariei erreparatu eta prestatzaile fisiko bat izan ohi dute gehienek, une bakoitzean zer komeni zaien esaten diena. Guk ez dugu horrelakorik, norberak ikusi behar du zer datorkion, eta horren arabera prestatu». Baina ez dute kexurik, zortedun dira, eta badakite. Denboran atzera egin, eta umetatik dantzari izan nahi zuela oroitu du Luzeak. «Amaren ileordeak hartu, eta dantzan aritzen nintzen etxean, 7-8 urte nituela. Birsortzea zen kontua, eta gurasoek hori ikustean, dantza eskolan apuntatu ninduten». Edesaren hastapenak ez dira aspaldikoak, eta garbi gogoratzen ditu. «Hasiera batean karate eskolan eman nuen izena, baina lehen kolpeak jasotzean utzi egin nuen. Garai hartan lehengusina bat dantzan aritzen zen, ikusi nituen bere dantzaldi batzuk, eta pentsatu nuen hori egin nahi nuela». Uriagereka ere karate klaseetan aritutakoa da, baina ez askorako. «Karatearen ondoren euskal dantzetan hasi nintzen, baina ez ninduten asetzen. Mungiako dantza klasikoaren eskolan sartu nintzen unean, aldiz, liluratuta geratu nintzen».

Orduan hasi zen gurpila jiraka, eta gaurdaino iritsi dira. Profesionalen mundurako jauzia ez da erraldoia, ordea. «Hari batetik tiraka zoaz, eta erabakiak hartu behar dituzu. Batzuk izaten dira egokiak, besteak ez. Denborarekin ikusten duzu aukerak sortzen zaizkizula han-hemenka, eta ohartzen zara beti nahi izan duzun hori errealitate bihur daitekeela». Luzeak bidean geratutakoak izan ditu gogoan. «Eskolako azken mailan nengoela, konturatzen nintzen zorteduna nintzela. Lana bilatu behar nuen, eta lehen entzunaldian hartu ninduten. Nire lagun asko, ordea, jauzi hori eman ezinda geratu dira».