Laure Duhalde: “110 bat izanen gara taula gainean, musikariak barne”

Zehazki, iaz bete zituen 45 urte Amikuzeko Burgaintzi dantza taldeak. Pandemiaren ondorioz, ospakizun xedeak urte batez gibelatu behar izan ditu, hala nola asteburu honetan aurkeztuko duen Orekan ikuskizun berria. Bi emanaldi izanen dira: larunbatean, 20:30ean, eta, igandean, 18:00etan, biak Donapaleuko Airoski kirol gelan. Laure Duhalde (Donapaleu, 1987) da Burgaintziko lehendakaria azken zazpi urte hauetan. 6-7 urte zituenetik da dantza taldean.

Noiz eta zertarako sortu zuten Burgaintzi taldea?

1976an sortu zen, Arbotin, han izendatu izan zen Hirigoien apezaren eskutik. Arbotiko eta inguruko herrietako gazteak bildu zituen txistua eta dantza jauziak erakusteko. Gero eta gazte gehiago izan ziren, eta talde bat muntatu zuen ikusgarri batzuk egiteko. Gero, elkarte gisa muntatu zen. Pixkanaka, urteekin, gero eta haur gehiago izan ziren.

Denboran aldatu bada ere, Burgaintzik zer dantza errepertorio landu izan du?

Hastapenean, ene ustez, Baxenabarreko dantzak, eta, gero, denetarik; Xiberokoak, adibidez, duela aspaldi hasi zituen lantzen. Euskal lurralde anitzetako dantzak ere bai. Denetarik egiten entseatzen gara.

Gaur egun ere bai?

Egun ere bai, baina erranen nuke modernoagoa. Asmatzen ditugu urratsak, dantzak, musikak. Beste urrats bat da.

Burgaintziko txaranga ere hor da, dantza taldeari datxekiola?

Bai. Hastapenean izan zen txistua, eta berantago txaranga bat muntatu zen. Bazen txaranga “zaharra”, eta, orain, gazteek berriz hartu dute. Orekan ikusgarrirako txaranga zaharretik batzuk berriz jin dira: gaitak, perkusioak…

Egoitza beti Arbotin izan duzue?

Bai, egoitza han da, bilkuren egiteko, eta gazteak han biltzen dira. Dantza jantzi guziak ere han ditugu.

Noiz dituzue, komunzki, agerraldiak?

Denetarik egiten dugu. Udan baditugu ikusgarriak inguru hauetan: Donapaleun, Garazin. Haurrentzat ere entseatzen gara zerbait egiten Donapaleun, oholtza gainera igan daitezen. Bidaiak egin izan ditugu: Perurat, Mexikorat, Ipar ameriketarat. Eta urtero libertimendua badugu, Donapaleun; hitzordu finko bat da hori.

Zenbat lagun biltzen ditu Burgaintzik?

140 bat kide gara. Dantza eskola handia da, 90 bat haurrekin. 17 eta 25 urte arteko gazteak, berriz, 30 bat dira. Gero, elkarteko bulegoa badugu, eta txaranga.

Amikuzeko herri orotarik heldu zarete?

Bai, salbu Mithiriñatik eta Gabaditik, beren taldea dutelako.

Zer bilatu duzue 45. urtemugari begirako emanaldi berriarekin?

Gure artean nahi genuen muntatu ikusgarri bat. Ez da koreograforik; gure ideiak, gure gaiak dira, gure dantzari eta musikari gaitasunekin. Musikak sortu dituzte txarangakoek, entseatu dira giro desberdinak agerraraztea.

Zergatik Orekan du izena?

Gaia lau elementuak dira. Hastapenenean, harmonian bizi dira, eta, momentu batean, gizakia agertuko da, eta elementu horien menderatzen eta bere zerbitzuko ezartzen entseatuko da. Desoreka bat sortuko du, eta hirugarren zati batean entseatuko gara oreka berriz ezartzen. Hori da haria.

Nola irudikatu duzue dantzatik?

Entseatuko gara. Poema irakurketa batzuk izanen dira. Kantu bat ere hitzekin esplikatzeko. Erritmoetan eta musikarekin irudikatzen dugu; besteak beste, besta dantza batzuk. Izugarri politak dira egin dituzten musikak.

Denak dantza berriak dira?

Ez. Badira ohizko dantzak, musika moldaketa batzuekin, eta beste batzuk sorkuntzak direnak.

Urrats berriekin?

Gazteak ari izan dira beren artean, eta urrats batzuk asmatuak dira. Badira beste dantza talde batzuetan arituak direnak, eta urrats polit batzuk hartu dituzte.

Adin guziek parte hartzen dute?

Bai, haurrak ere ariko dira. 110 bat izanen gara taula gainean, musikariak barne.