Joana Erdozaintzi Etxart: “Emaitza biziki maite dut; pasarte hunkigarriak badira”

Joana Erdozaintzi Etxart – Dantzaria

‘Laminosine’ dantza emanaldi sortu berria emanen dute Bunuztar Xoriek bihar, 21:00etan, Ibarreko aterpean, Donaixti-Ibarren. 19:00etarik goiti eman dute ordua, plazatik.

50 urte beteko ditu Bunuztar Xoriak Oztibarreko dantza taldeak. Aurten, gehienek dantza emanaldi berezi eta berria pikoan eman dute: Laminosine. Euskal dantza eta “dantza garaikidea” uztartu nahi izan dituzte. Bihar emanen dute lehentze, Ibarreko aterpean, 21:00etan. Autoentzat lekurik ez denez han berean, autobus joan-jinkariak antolatu dituzte 19:00etarik goiti, Donaixtiko plazatik. Taloak eta edariak izanen dira lekuan berean. Joana Erdozaintzi Etxart (Bunuze, 2000) Bunuztar Xoriak taldeko dantzari eta dantza irakasle boluntarioa da.

Nondik heldu dira Bunuztar Xoriak taldeko haur eta gazteak?

Oztibarreko herri guzietako haurrak heldu dira. 6 urtetarik goiti hasten gara. 60 bat haur badira, lau multzotan, eta zaharrenak Laminosine-n ari diren nerabeak dira. Badira zaharrago batzuk libertimenduan dantzatzen direnak.

Zer dantza erakusten duzue?

Euskal dantza. Sustut, Baxe Nabarrekoak; gero, pixka bat denetarik hunkitzen dugu: Lapurdi, Gipuzkoa, Nafarroako dantzak.

Laminosine emanaldia zergatik nahi izan duzue muntatu?

Ohartu gara nerabeen adinean anitz abian zirela eta dantza gelditzen zutela. Enbeia genuen helburu bat ematea eta sortze prozesuan sartzea. Profesionalak deitu ditugu laguntzeko, zeren eta erantzun dugu diru laguntzen deialdi bati, eta behar zen profesional bat proiektuan.

Norekin aritu zarete?

Jokin Irungarairekin ipuinen idazteko, eta Fanny Marmayourekin dantza garaikideko irakasle gisa. Musikan, Xabi Leonek egin dizkigu sorkuntza guziak.

Zertarik abiatu zineten?

Aski fite muntatu dugu ideia, behar baitzen fite erantzun: mitologia, dantza garaikidea, euskal dantza uztartzea. Ohartu gara gazteek ez zekizkitela Oztibarreko mitologiako istorioak; guri amamak kontatzen zizkigun. Claude Labat ekarrarazi genuen mitologiari buruzko saio bat egiteko. Beste saio bat egin genuen Oztibarreko zahar batzuk etorraraziz istorio batzuen kontatzeko.

Zuen amamaz gain, baita besterik sineste zaharreko istorioak gogoan dituena?

Xantzaz, amamari eta haren ahizpari gelditzen zitzaizkien. Otto Piarres [Erozaintzi] ere ekarrarazi dugu. Gelditzen dira zenbait, eta toki desberdinetan ber istorioak dira: jostun batena, galtzen dena urean eta desagertzen; haren dadoa atzemana da ur gainean. Baina, egia erran, Gaintiarrak zahar taldearen ikusterat joan ginen, eta kasik nehor ez zen gehiago oroit ipuin horiez.

Hortik eraiki duzue emanaldia?

Hori, eta gazteak mintzaraziz. Ikusgarrian munstro batzuk egiten ditugu: zein da munstroa, gure barnekoa? Anitz gauza landu ditugu mitologiari uztartuz.

Dantzatik edo idatzitik abiatu zarete?

Ez, Jokin [Irungarai] etorri da berantago. Fannyrekin [Marmayou] deia hasiak ginen lanketa egiten gorputzarekin.

Laminosine Oztibarreko leku famatu bat da. Zer da?

Zulo bat, ez duena bukaerarik. Gure amamen erranetarik, laminaz hantua da. Erraten da itsasoari lotua litzatekeela, baizik eta Ibarlako eta inguruko errekak euririk gabe ere handitzen zirelako marea gorarekin; eta berriz apaltzen marea behera zelarik. Izan gara leku hartara nerabeekin; egia da baduela bere kolorea: berde-urdin. Oinez joan behar da, eta abiatzean bazen erreka bat urik gabe; harat heldu, eta denetan zen ura. Harrigarria.

Laminak ikusi dituzue?

Ez. Ez ginen gauaz joanak.

Soinu tresnak zein izanen dira?

Txistua, perkusioak, alboka, eskusoinua, teklatuak.

Ipuinak norbaitek erraten ditu?

Denek. Izanen dira momentu batzuk non gazte bakoitza mintzatuko den; beste bat non Jokinek hitz eginen duen; gero, beste gazte bat bakarrik…; denetarik. Badira kantuak ere.

Zenbat dantzari dira?

Hamahiru.

Zu ez zara dantzatuko?

Ez; ahizparekin euskal dantza erakutsi eta errepikak eraman ditugu. Profesionalak ez baitziren aldi guziz hor izaten ahal. Ebiakoitz oso batzuk egin ditugu sortzeko, eta gero, guk, astean zehar, errepikarazten genituen.

Zer diozu emaitzaz?

Biziki maite dut. Biziki pasarte hunkigarriak badira, galdegin baitiegu haien baitarik ematea.

Ibarreko aterpean emanen da.

Betharramisten aterpe handia da; lehen mezak ematen ziren.