Harria, larrua, zirrara

Uztailaren 31n Hondarribiko (Gipuzkoa) Jostaldi pilotalekuan jokatu zen zesta-puntako munduko txapelketaren finala ikaragarri ederra iruditu zitzaion Mikel Aristegi koreografoari (Donostia, 1968): «Dantza asko dauka zesta-puntak. Adibidez, ikusgarria da pilotarien ibilera, indarrak hartzeko nola ibiltzen diren ikustea. Pilotari bakoitzak zeinu jakin batzuk lantzen ditu bere gorputzarekin».

Koreografoa Hormen arteko oihartzuna ikuskizunean parte hartuko duten dantzariekin batera joan zen Iñaki Osa Goikoetxearen eta Imanol Lopezen arteko buruz-burukoa ikustera -Goikoetxeak irabazi zuen-, «lan honetan ez bageunde, beharbada inoiz ez ginen halako ekitaldi bat ikustera joango», aitortu du. Proiektu berri honek norberaren zilborrari begiratzeari utzi eta beste arte diziplinei nahiz kultur adierazpenei erreparatzera eraman dituelako kontent da Aristegi.

Pilota partida hartatik ia hilabetera, datorren ostiralean, Gorka Alda konpositoreak (Donostia, 1971) zuzendu duen azken ikuskizuna estreinatuko dute toki berean. Oraingoan, pilotariek ez ezik -tartean da Lopez-, Aristegik osatu koreografia dantzatuko duten dantzariek eta saxofoi jotzaileek hartuko dute parte musika elektroakustikoaren doinura jokatuko den Hormen arteko oihartzuna emanaldi berritzailean.

Kultur diziplina diferenteen arteko halako elkarrizketa gehiago proposatu izan ditu ikuskizunaren zuzendari artistiko eta musikagile Gorka Alda konpositoreak. Duela bi urte Txillidaren Haizearen orrazia eskulturaren 30. urteurrenean txalaparta eta musika elektroakustikoa elkartu zituen tokian bertan. 2004ko Musika Hamabostaldian, berriz, Andoaingo Buruntza harrobian eskaini zuen abesbatza lagun zuela emanaldia. Orduko hartan Santiago Yañezen obra plastikoa zen oinarri. «Oraingo ikuskizunak mugimendu handiago du», aurreratu du Aldak.

Pilotalekuaren poetika

Zesta-puntaren plastikotasuna eta musikalitatea betidanik egin zaio deigarri Aldari. Baita pilotalekua ere, espazio huts legez. «Halako batean Hondarribiko Jostaldi pilotalekuarekin egin nuen topo. Toki purua da erabat». Hau da, espazio handia, espazio hutsa. Hutsa, adierarik zabalenean. «Poetika handia dute pilotalekuek. Hormek atxiki eta mugatzen duten espazio zabala, oso toki aproposa musika elektroakustikoarekin lan egiteko».

Zesta-puntako pilotariek jokoan ari zirela ateratzen zuten soinua grabatu, eta hortik abiaturik osatu du Aldak Hormen arteko oihartzuna ikuskizuneko musika. Dela pilotaren hotsa, dela zapatilek lurraren kontra egiten duten zarata... soinu horiek denak gehi pilotalekuetan zortzi segundo geroago sortzen den soinu horien guztien oihartzuna ere jaso du bere proposamen artistiko-musikalean.

Musika elektroakustikoarekin batera saxofoiak hartuko du protagonismoa, bistako arrazoi bategatik: saxofoiaren eta zestaren arteko antzekotasuna. Sigma Project saxofoi taldeak, ordea, musika tresnaren interpretazio soila baino parte-hartze handiagoa izango du proiektuan -taldeko kide da Joxetxo Silguero-.

Musikarekin ez ezik, dantzarekin «zizelkatu» nahi izan du Aldak «energiaz beteriko» pilotalekuaren espazioa. Zesta-puntaren koreografia ahalmena handia dela iritzita jo zuen Mikel Aristegi koreografoarengana, eta gehitu dio ikuskizunari hark landutako proposamena.

Pilotariek, saxofoi jotzaileek eta dantzariek nahasturik esku hartzen duten ikuskizun honen oinarria, ordea, ez da batere nahasia: «Ideia oso argia da: guztia bat izatea; hau da, diziplina guztiak maila berean aurkeztea. Hala, pilotariak musikari bihurtzen dira jokoan ari direnean, edo dantzari, beti koreografia berriak egiten».

Jokoaren zirrara

Mikel Aristegiren gidaritzapean Hormen arteko oihartzuna ikuskizunerako osaturiko koreografiak ere asko du inprobisaziotik. «Ez nuen dantzariak aukeratzeko ohiko deialdi bat egin nahi, eta ikastaro bat antolatu nuen». Eneko Balerdi, Aiert Beobide, Eneko Alkaraz eta Jorge Lastra hautatu zituen udaberriko saio haien ondotik. Dantzariak ez ezik, koreografia osatzeko material asko lortu zuen Aristegik ikastaro hartan. Aldak pilotalekuan grabaturiko soinuak oinarri zirela, inprobisazio saioetatik mugimendu asko atera baitzituen ondoren taxutu duen koreografiarako. Eta noski, zesta-puntako final hartatik ere jasoko zuten orain dantza bihurturik aurkeztuko duten emanaldirako ideiarik: «Jokoaren emozioa. Galtzeak, irabazteak... horrek denak sortzen dituen emozioak islatu nahi baititugu».

'HORMEN ARTEKO OIHARTZUNA'

Zuzendari artistikoa eta musika: Gorka Alda.

Koreografia: Mikel Aristegi.

Dantzariak: Eneko Balerdi, Aiert Beobide, Eneko Alkaraz eta Jorge Lastra.

Saxofoiak: Sigma Project.

Pilotarak: Egiguren II, Lopez.

Estreinaldia: Ostiralean 22:00etan Hondarribiko Jostaldi frontoian.