Euskal folklorea bultzatuz

Donostiako Aste Nagusia

Euskal kulturaren topagune bihurtu ohi da Konstituzio plaza Donostiako Aste Nagusian, dantza talde asko igarotzen baitira egun hauetan bertatik. Dantza egiteaz gain, Euskal Herriko hainbat txoko eta bazterretan ibiliak dira gehienak, dantza taldeekin zein herritarrekin hitz eginez eta inguruko pauso eta erritmoak ikasiz, gure herriko kulturari eusteko.

Arkaitz Añorgako Dantzariak taldea da horietako bat, eta herenegun egin zuen dantzaldia Konstituzio plazan. Emanaldia 20:00etan hasi zen, baina ordu erdi lehenago aulki guztiak beterik zeuden jada, eta jende askok zutik ikusi behar izan zituen dantzak. Terrazetan eserita zegoen jendeak ere ez zuen ekitaldia galdu, eta turista askok ikusminez ikusi zituzten dantzarien mugimenduak kamera esku artean zutela. Ordu eta laurdeneko saioa izan zen, eta, urtero legez, dantzariek ez zuten hutsik egin.

Gari Otamendi Arkaitz taldeko zuzendariaren esanetan, «11-12 urte daramatzagu Aste Nagusian dantza egiten; urte osoan dugun ekitaldirik garrantzitsuenetakoa dela esango nuke». Berrogei dantzarik osatzen dute taldea, eta ekitaldi horretan 30 inguruk parte hartu zuten. «Musikaz ere gu arduratzen gara: hamar musikari ditugu taldean. Urte osoan egindakoa erakusteaz gain, beste probintzietako dantzak ere egin ditugu», erantsi du Otamendik.

Baina hasi, Gipuzkoako Tropel zikloarekin hasi ziren. Lehen dantzan hemezortzi neska-mutil irten ziren agertokira, mutilak zuri-gorriz jantzita, eta neskak zuri-beltzez, txistulari banda lagun zutela. Ondoren, mutilek ezpata eta makil dantza egin zituzten, eta jarraian nesken txanda iritsi zen: arku dantza egin zuten lehenik, eta soka dantza gero. Azkenik, Arkaitz taldeko bandera astintzeaz arduratu zen Otamendi zuzendaria.

Ekitaldiaren bigarren zatian, sardinerak, erregelak, fandango eta arin-arina, Arratiako jotak, Eltziego, Luzaide eta Zuberoako maskarada egin zituzten. Mutilek ezpatekin erakutsitako abileziak, nesken arku eta soka dantzak eta maskaradak bereganatu zuten gehien ikusleen arreta. Amaieran, banan-banan basoaren gainera egin zuten jauzi dantzariek: ia gehienek lortu zuten basoa ez botatzea. Ohi bezala, horrek ere ikusmin handia sortu zuen publikoaren artean.

Gaur, Axular taldea

Arkaitz Añorgako Dantzariak taldea 1926. urtean sortu zen, orduko C.D. Añorgaren barruan. Beraz, Euskal Herriko dantza talderik zaharrenetakoa da, eta aurten 80. urteurrena beteko du. 70eko hamarkadara arte, Gipuzkoako dantzak eta Bizkaiko zenbait bakarrik dantzatzen zituzten, baina garai horretatik aurrera, J. A. Urbeltzekin elkarlanean, Euskal Herriko dantzen inguruko ikerketa, bilketa eta eszeneratze lanetan ibiltzen dira taldeko hainbat partaide. «Aurten, esaterako, Galdakaon eta Zuberoan izan gara, dantzak tokian egiten dituzten moduan ikasi eta gordetzea gustatzen baitzaigu», adierazi du Otamendik, Arkaitz taldeko zuzendariak.

Gaur Axular dantza taldeari tokatuko zaio Konstituzio plazako giroa berotzea. Xareta izeneko ikuskizuna eskainiko du Donostiako taldeak. Xareta bailaran bizi den artzain baten istorioa kontatuko dute: errealitatearen eta ametsen munduaren arteko mugan gertatzen den abentura bat da, Pirinioetan eta mendi inguru hartan bizi diren artzain, soldadu, sorgin eta mendietako beste pertsonaia batzuen bizipenak biltzen ditu. Beraz, euskal dantza ez ezik, artzain giroko istorio bat ere gozatu ahal izango da gaur.

Azkenik, bihar, Eskola dantza taldeak izango du Konstituzio plazako eskaintzarekin amaitzeko ardura. Besteak beste, aurrez aurre, aingerutxo, oleskari zaharra, belauntxingo, ezpata dantza, uztai dantza, maite, euskal musikaren gorespena eta Zuberoa dantzatuko dituzte.

Amaieran, banan-banan basoaren gainera egin zuten jauzi Arkaitz taldeko dantzariek. / ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS

Gipuzkoako dantzak ez ezik, beste probientzietakoak ere egin zituzten. / ANDONI CANELLADA / ARP

Irudian, Arkaitz dantza taldeko lau neska, sardinerak dantzatzen. / ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS