Estiloak nahastuz

Inspirazio askotariko dantza nahasi eta euskal dantza tradizionalaren kodeak hautsi ditu Anaigazteak konpainiaren lan berriak

Emanaldi horren arrakasta ikusiz, Bodarin emanaldia sortzeko asmoa izan zuen, 2007an. «Proiektua, Jean-Michel Guilcher idazlearen esaldi batekin hasi zen. Bere erranetan, euskal artea biziki aberatsa omen da. Baina, horrez gain, beste kulturei , mailegatzeko gaitasun ikaragarria dauka euskal kulturak. Haren zahartasun handia eta kontserbazio ahalmena ukatu gabe, bi elementu horiek eskuratzeko edo beretzeko izugarrizko ahalmen batez bikoizten direla onartu behar dugu», dio Larraldek.
Bodarin emanaldian, euskal dantza beste bi dantzekin nahasi ditu: flamenkoarekin eta modern-jazz dantzekin, alegia. Zergatik estilo horiek eta ez beste batzuk «Nik, batez ere, musikarekin lan egiten dut. Nire lehen taula, lapurtar inauteriarekin hasi nahi nuen. Inauteri, sorginkeri, akelarre... giro hori eta modern-jazz dantzak ongi ezkontzen direla atzematen dut. Ez dakit zergatik. Beharbada nire nerabezaroko Mickael Jacksonen Thriller bideoklipa inkontzientean sartua daukat...». Bigarren nahasketa flamenkoarekin egin du. Donibane Lohizunen beti indartsua izan da flamenko kultura: «Nik beti hori ikusi dut, baina ezagutu gabe. Maina Corronado da mugimendu horren guztiaren eramailea. Maixu handi horrekin lan egin dugu Bodarin eraikitzeko», adierazi du koreografo lapurtarrak.
Iban Thicoipe 23 urteko dantzari gaztea da. Bost urte daramatza Anaigazteak taldean. Emanaldi horren prestatzeko zailtasun handiena teknika eta «zango eta besoen arteko koordinazioa» izan dela aitortu dio matrakari. «Baina, kasu: ez gira flamenko dantzariak. Ez dugu prententzio hori. Flamenkoa dantzatzen dugun euskal dantzariak gira», zehaztu du. «Pentsatzen dut nahasketak baduela indarra: gazteak aspertzen dira betiko dantzak egiten. Motibatzeko, energia positiboa atxikitzeko, sortu behar da! Baina sorkuntza hitza sobera arinki erabiltzen da. Sorkuntza ordez, moldaketa, nahasketa egiten dugula erran nahiko nuke».
Azken urteetan, Ipar Euskal Herrian, dantzariek eta publikoak beste zerbait ikusi eta egin nahi duela sentitzen da. Eta alde guztietatik sortzen ari diren emanaldiek tendentzia horren indarra azpimarratu besterik ez dute egiten. Batzuek euskal dantza hip hop edo afrikar dantzarekin nahasten dute. Besteek punk musiken gainean dantzatzen dute. Antzokietako sorkuntza baldin bada ere, Bodarin dinamika positibo horretan sartzen da: euskal dantza denena dela pentsatzea eta kodeak existitzen baldin badira hobeto hausteko direla konbentzitua izatea.


"Hemengo dantzariek konplexuak galdu dituzte"

1 Nork osatzen du Anaigazteak konpainia
Anaigazteak konpainiak Ipar Euskal Herriko hogeibat dantzari eta musikari heldu biltzen ditu. Arbona, Basusarri, Ezpeleta, Gabadi, Luhuso, Urruña eta Donibane Lohizune herrietako gazteria federatzen du. Dantzari horiek beren jatorrien atxikitzeko arduratsu dira, baina, denbora berean, euskal dantzaren ondarea aberastu nahi baitute, bertze aukerak arakatzen dituzte euskal dantzarentzat, beste kulturekin nahasiz. Honela, 2001ean, Ibilaldi bat lanarekin eta 2004an Bidean zehar sorkuntzarekin, konpainiak dantzaren eta kantuaren arteko lotura edo harremana goraipatu zuen, Parisko Anaiki gizon abesbatzaren laguntzarekin.

2 Ez al da sobera zaila profesionala ez den jendearekin lan egitea
Egia da Euskal Herrian dantzari profesional gutxi dagoela. Egia da ere gazteek aktibitate asko konbinatzen dituztela. Baina nik ez dut horrenbeste zailtasun izan gazte horiekin lan egiten. Erran behar da ere aspaldi egiten dugula lan elkarrekin eta elkar ezagutzen hasiak garela. Nahikeria bat bada beren aldetik ere. Eta energia ere bai.

3 Artistikoki, prestakuntzaz euskal dantza tradizionaleko jendeari beste zerbait irakastea ez al da desafio handia
Bai. Biziki desafio handia da! Dantzari tradizionalok erregistro bakarra ezagutzen dugu: gurea. Eta nahiz eta euskal dantzari ona izan, ez da ebidentea flamenko dantzari ona izango garenik. Euskal dantzan zangoak bakarrik erabiltzen ditugu. Flamenkoa dantzatzeko, gorputz osoa erabili behar da, bereziki besoak, burua, begirada, bizkarra. Hori guztia landu behar izan dugu. Ez da erraza izan. Baina dantzariei perspektiba berriak ireki dizkiegu lan hori eginez.

4 Urte asko daramatzazu euskal dantzaren munduan. Zertan da dantza, zure ustez, gaur egun
Orduak eta orduak beharrezkoak lirateke ikuspegi batean marrazteko. Lehenik eta behin, errango nuke, orokorrean, hitz ordu nagusiez gain inauteri, maskarada... herriko dantza talde gehienak krisian direla. Oso zaila da dantza talde baten kudeatzea, eta are zailago dantzari helduak atxikitzea. Baina paradoxa bat bada ere: indar galtze horrekin batera, Ipar Euskal Herrian sorkuntzen biderkatze bat gertatzen ari da. 2003an dantza sorkuntza txapelketa egin zenetik, dantzariek konplexuak galdu dituzte. Dantza berenganatu dute, eta sortzera ausartzen dira. Denetarik atzematen da gaur egungo sorkuntzan, baina errango nuke prozesu interesgarria dela.

5 Sortzea eta tradizioak bizirik atxikitzea bateragarriak al dira
Nik askotan entzun dut euskal dantza ezin zela besteekin nahasi. Zergatik musikan estiloak eta jatorriak nahastea ongi ikusia da eta euskal dantzan ez!... Aitzinatzeko, gauzak sortu behar dira. Hartu Axuri beltza dantzaren adibidea: gaur egun, Euskal Herriko dantza talde gehienek dantzatzen dute herriko plazan, XVIII. mendeko dantza bat balitz bezala. Baina Juan Antonia Urbeltz maisuak sortu zuen, 1965ean! Oso dantza berria da. Nik uste dut gaurko sorkuntza biharko tradizioa dela.

7 Zein dira zuen proiektuak
Oraingoz, erre dugun energia berreskuratzea eta lana ahal bezainbat aurkeztea. Ondotik, ikusiko dugu beste sorkuntza baten egiteko indarra eta laguntza heldu den alde batetik edo bestetik...