Erregina liluratzeko dantzan

Jose Olaizolaren 'Sorgineta' ballet-suitearen bertsio berria estreinatuko du Euskadiko Orkestra Sinfonikoak gaur Donostian

Triste dago Sorginetako erregina. Sorgin Anderea alaitzeko asmoz, festa handia prestatuko diote herritarrek. Baita erreginari laguna bilatzeko helburua duen lehiaketa ere. Jaiak, lehiakideen arteko borrokek eta maitasun istorioak hartuko dute Sorginetako lurraldea. Eta mundu hori ekarriko du EOS Euskadiko Orkestra Sinfonikoak gaur iluntzean Donostiako Kursaal jauregira, Sorgineta obra estreinatuz, Andra Mari abesbatzarekin eta Kukai dantza konpainiarekin batera. Hilaren 27ra bitarte, Bilbon, Gasteizen eta Iruñean ere ikusi ahal izango da.

1950. urtean Jose Olaizola konpositore donostiarrak idatzi zuen obra berreskuratu du EOSek. Tomas Araguesek 2005ean eginiko moldaketa estreinakoz interpretatuko du, Andres Orozko-Estradaren zuzendaritzapean. Bertsio berrian, txistua sartu dute orkestrazioan, beste musika tresnen lagun. Zazpi ekitaldi eta beste horrenbeste gai melodiko aurkeztuko dituzte; haietako bi herrikoiak dira, eta gainerakoak, berriz, Olaizolak berak sortuak. Errenteriako (Gipuzkoa) Andra Mari abesbatzako kideak ariko dira EOSekoen alboan, Jose Manuel Tife zuzendariaren gidaritzapean.

1961ean eman zuten Sorgineta lehenengoz, eta arrakasta handia izan zuen. Orduan Olaeta Balleten esku egon zen koreografia lana Kukai dantza konpainiak landu du oraingoan, EOSen enkarguz. Hutsetik sortu du Kukaik koreografia berria, Olaizolaren lana oinarri hartuta, «baina kontakizuna geurera ekarrita eta geure modura azalduta», koreografiaren sortzaile Jon Maia dantzariaren hitzetan. «Olaizolaren musikak inspiratu digun horretan oinarritu gara koreografia berria sortzeko, eta gauzak egiteko dugun modura egokitu dugu». Eszenaratzearen beste elementu batzuek ere izan dute eraginik lana irudikatzeko. Mireia Gabilondo ari da eszena zuzendari lanetan, Xabier Lozano argi diseinuan eta Ana Turrillas jantzienean. Elementu horiek ere kontuan izan dituzte, Maiaren esanetan, kontakizuna Kukairen dantzatzeko moduetara ekartzeko.

Maitasun istorio xumea

Sorgineta lurralde imajinarioan garatzen den maitasun istorio xumea kontatzen du obrak. EOSeko eta abesbatzako kideen alboan bederatzi dantzari ariko dira agertokian. Vivien Ingrams dantzariak interpretatzen duen Sorgin Andrea da protagonista nagusia, hura liluratzeko lehian ariko diren Lirain (Jon Maia) eta Arro (Eneko Gil) dantzariekin batera. Gainerako sei dantzariek (Alain Maia, Urko Mitxelena, Ibon Huarte, Nerea Vesga, Vanesa Castaño eta Nagore Indakoetxea) Sorginetako herria irudikatuko dute.

Poliki-poliki doa garatzen kontakizuna; pertsonaien aurkezpenak, erregina festarako prestatzen, bi hautagaien arteko lehia eta borrokaldia... ikusiko dira pasarteetan. Eta pertsonaia bakoitzak, dantzari dagokionez, «bere mintzaira eta izaera» izango ditu, Maiaren hitzetan. «Dantza estiloen batuketa eta horien arteko lotura ikusten da istorioaren bitartez. Hori adierazi nahi genuen; pertsonaia bakoitzak izaera bat eta dantzatzeko modu bat dituela, baina elkarren artean ere lotura izan ahal zutela. Hortik jo dugu».

Kukaik orain arte emandako lanekin konparatuta, alde handia ikusten du Maiak: «Dena aldatzen da, lan formatua ere bai, hau EOSen kontzertu bat delako eta gonbidatu gisa goazelako. Halaber, normalean gure emanaldiak ez dira auditorium handi hauetan izaten». Lanerako moduan ere aldaketa handiak sumatu ditu: «Normalean gure ikuskizunetan gaia geuk landutakoa izaten da, musika hartarako espreski sortzen da... Kasu honetan bidea alderantzizkoa izan da; musika bazegoen, kontakizun bat ere bai, eta horri dantza jartzea izan da gure lana». Horrek gehiegi mugatzen edo, alderantziz, koreografia errazten ote duen, zalantzak ditu. « Ezberdina da. Musika eta kontakizuna hor dituzu, eta zeure buruari joaten uzten diozu horrek iradokitzen dizunarekin batera, bere alde on eta txarrekin. Bestetan, askatasun osoa duzu nahi duzunerako, baina ez duzu zeri heldu, zuk bilatu behar diozu arrazoia». Kasu honetan, arrazoia garbia zela dio; zer kontatu behar zuten, nola, zein musikarekin, non emango zuten, eta zeinentzat ariko ziren hasieratik zuten argi. «Proiektua oso definituta egonik, hasieratik genekien zertarako egin behar genuen lan eta nola».

Kukaiko dantzariak urri aldera hasi ziren entseatzen. Bakoitza bere kasa, talde txikietan banatuta aritu dira dantzariak, EOS eta abesbatza, eta atzo elkartu ziren guztiak bigarrengoz, entsegu nagusia egiteko. Bezperan egin zuten lehena elkarrekin, eta «zirrara» eragin zion Maiari. «Halako orkestra oso bat zure ondoan jotzen ikusteak zirrara eragiten du; orkestrak eta abesbatzak, musikak hartzen duen indarrak eta bolumenak eraman egiten zaitu dantzan ari zarela». Taularatzeko gogoz dago dantzaria, jende aurrean jarri eta ea zer-nolako sentipenak sortzen dizkien ikusteko. Gaurko estreinaldiak argituko die hori parte-hartzaile guztiei.

Ratxmaninov eta Ginastera

Abonu denboraldiko seigarren programaren barruan eskainiko du EOSek Sorgineta ballet-suitea. Egitaraua osatzeko, bigarren zatian, beste bi autoreren lanak emango ditu: Sergei Ratxmaninoven testamentuaren izaera duen Symphonic Dances, opus 45 partitura eta Alberto Ginastera konpositore argentinarraren bi obra koreografikoetatik bigarrena, Estancia. Danzas, opus 8.

Egitaraua

-ean, 18:45ean.

Bilboko Euskalduna jauregian izango da emanaldia, 20:00etan. Isabel Urrutiak hitzaldia emango du, 18:45ean, Euskaldunako B1 aretoan.

Donostiako Kursaalean izango da ikuskizuna, 20:00etan. 18:45ean Mark Barnesen hitzaldia.

Gasteizko Principal antzokian, 20:00etan, emango dute. Hiria-Gunea aretoan, 18:45ean, Daniel Oiarzabalen hitzaldia.