Dantza eta dantza, Hernaniko sena

Hernaniko herria aski ezaguna da Euskal Herriko txoko gehienetan.  19 mila biztanle inguruko herri hau berezi egiten dute urtearen hasieran Sagardotegiek erakartzen du­ten jendetzak eta ekainaren erdialdean San Joaneko festak sorrarazten duten algarak. Hala ere, hauek ez dira herri hau ezaguna egiten duten ekitaldi bakarrak. Garai batean, 1950garren urtetik ez oso urrun, Hernanin igandero izaten ziren dantzaldi edo bailableak, oihartzun haundia zutenak bai Gipuzkoan, eta baita Euskal Herriko toki ezberdinetan ere.

Ideia, aspalditik
Garai horiek urruti daude, baina egun, hernaniarrek badute erromerietaz gozatzeko aukera; San Joan Kon­partsak antolatzen ditu hilabetean behin. Konpartsako kide den Pepi Arrozpidek dio, buruan aspaldidanik zebilkitela erromeriak egitearena: «Kalez kale kantarirekin hasi ginenean ekin genion erromeriak ospatzeari. Gauza bat proposatu genuen: eguerdietan kalez kale kantatu, ondoren elkarteetan bazkariak egin eta arratsaldetan erromeria ospatu. Baina gauza bat zela eta ez zela, azkenean ez genuen egin». Hala ere, Hernaniko Udaletxearekin harremanetan jarri eta gero, hauek hilabetean behin egiteko proposamena aurrera atera zen: «Udaletxea­rekin hitz egin genuen erromeriak ospatzeko proposamenna zer iruditzen zitzaien jakiteko. Beraiek aurrekontua Udalean sartzeko eskatu ziguten. Oraindik ez dakigu dirulaguntzik emango diguten ala ez, hala eta guztiz ere, aurrera egitea pentsatu genuen».

Jende guztiari zuzenduta
Nahiz eta erromeriak adineko jendearen artean ezagunagoak izan, Arrozpideren esanetan, jende guztiarentzako ekitaldia da: «jende guztiari zuzenduta daude erromeriak: gazteei, hain heldu ez direnei eta helduei. Hori oso garbi geratu zen lehengo hilabetean Tilosetan egindako erromerian. Gazte ugari hurbildu baitziren bertara».

Lehengo erromeria errekuperatzea, zaila
Antzinean igandero egiten ziren erromerietan biltzen zen jendetza lortzea zaila da, eta hori ongi baino hobeto daki San Joan Konpartsako kide den Pepi Arrozpidek: «ez dakit lehen egiten ziren erromeriak nolakoak ziren, hala ere, gure helburua horiek zuten berdina da. Hau da, jendeak ondo pasatzea, be­raien arteko harremanak sendotzea, elkarrekin ezagutzea eta herria girotzea´.

Dagoeneko hiru egin dira
Gaurkoarekin hiru izango dira urte hasieratik ona egin diren erromeriak. Lehenengoa otsailaren 10ean izan zen Plaza Berrin, eta nahiz eta eguraldiak lagundu ez, jende dezente hurbildu zen bertara hotza uxatzeko asmoz. Bigarrena, orain dela hilabete eskas egin zen Tilosetan, eta Arrozpideren esanetan, harrigarria izan zen: «lehe­nengo erromeriara jende de­xente hurbildu zen, baina bigarrena mundiala izan zen. Espero genuena baino jende gehiago ibili zen dantzan. Gainera, sagardotegietara joan­­dako jendea ere hurbildu zen eta oso giro ona egon zen. Haiei eskerrak eman nahi nizkieke erromeria girotzeagatik». Hirugarrena gaur izango da Udaletxeko arkupetan eta gonbitea luzatu diete aurrekoetan etorri direnei, eta oraindik animatu ez direnei.

Harrera ezinhobea
«Orain arte egindako hiru erromeriak harrera oso ona izan dute. Oso giro ona egon da guztietan, eta San Joan Konpartsako kideak oso pozik gaude herritarrek emandako erantzunarekin. Harrera kaxkarragoa espero genuen. Maila horri eustea izango da gure helburua, hala ere, mar­txoan izandako erromerian izan zen giroa errepikatzea zaila izango da». Erromeri hauetan ere, beste herrietatik etorritako jende kopuru handia ikusi ahal izan da: «jendea oso irekia da. Ezertaz ezagutzen ez duzun batekin harremana izan dezakezu, izan ere, gure garaiko harremanak dantzaren bidez sendotzen ziren. Guregan harridura sortu zuena, sagardo­tegietatik hurbildutako jendea izan zen. Antzineko dantzaldi horietako batean geundela ematen zuen». Adinari dagokionez, Pepik bertara jende heldu gehiago hurbiltzen dela dio: «orain arte egindako bi erromerietara gehienbat jende heldua hurbildu da dantza egitera, hala ere, martxoan egindako erromerian gazte dezente egon ziren erromeria giro­tzen´.

Arrazoi nagusia, herria girotzea
Arrozpideren hitzetan erromeriak antolatzearen arrazoia bakarra da: «beste arrazoia, bai jende gaztea eta ez hain gaztea dantzan ikustea da». San Joan Konpartsako kidearen esanetan, onuragarria da jendeak Hernanin ikasitako dantzak herrian bertan dantzatzea: «San Joan konpartsan ibiltzen gara astelehen, astearte eta ostegunetan dantza ikasten eta irakasten. Jende asko dago dantza ikasten, eta beti da ona ikasten duzuna herrian bertan geratzea».

Beste herrietan, erromeria ugari
Hernaniz gain, Gipuzkoa zein Iparraldeko beste zenbait herrietan ere erromeriak ospatzen dituzte hilabetero. Hala ere, Arrozpidek dio ideia orain dela askotik daukatela buruan, eta ez dutela eredu hartu inongo herrietan egiten den erromeririk: «guk askoz lehenagotik genuen ideia buruan. Erro­meriak egitea gaur egun gauza oso normala da. Do­nostia, Hendaia, Miarritze, Orereta eta Irun bezalako herrietan askotan egiten da. Azken honetan gainera, bi tokietan egiten da: bata Miaka auzoan eta bestea Irun herrian bertan. Leku askotan egiten da. Beste herrietan erromeriak ikusteak asko animatzen gaitu». San Joan konpartsako kidearen esanetan herria nahiko hila dago, eta nahiz eta egunero ekitaldi asko egon, dantzarekin zerikusia duten ekimen gutxi daude.

Zuzeneko musika entzungai
Baina Hernaniko erromeriek badute beste herrietakoek ez duten faktore bat: herritarrek entzungai duten musika zuzenekoa da. Arrozpideren esanetan, erromeria bat musikarik gabe ez da inoiz erromeria izango: «Donostian adibidez CD bat jartzen dute eta horrekin dantzatzen dute. Hemen aldiz, musika-talde bat igo­tzen da eszenatokira, eta ingurua girotzen du. Hori da Hernaniko erromeria beste herrietako erromerietatik desberdintzen duena. Esker­tzekoa da zuzeneko musika egotea, horrek bizitasuna ematen baitio ekimenari». Musika talde ezberdinak jo dute aurreko bi erromerietan, eta horrek gastu handia suposatzen du. San Joan Konpar­tsako kidearen esanetan, musika-taldeak ez dira batere merkeak, hala ere, aurrekontuak aurkeztuta daude eta itxaron egin behar da: «talde desberdinak jo dute orain arte egindako erromeriatan eta ho­rrela izango da hemendik au­rrera ere. Musika talde bereziago bat ekartzearen proposamena diru-laguntzei zeharo lotuta dago. Diru-laguntza urriak baldin baditugu ez dugu talde berezirik ekarriko, bestela, egoera ekartzea planteatuko genuke».

Bikoteak sortzeko aukera
Erromeriek ere, posible egin dute herriko bikote asko ezagutzea. Arrozpidek ondo ikus­­ten du hori, eta bikote askoren sortzailea izatea espero du: «jendearen arteko ha­rre­mana bultzatzea da erromerien helburua, beraz onerako den guztia aurrera. Gaine­ra, San Joan konpartsan Oia­lu­meko dan­tzan ezaguturiko bizpahiru bikote daude, beraz hori beti da onuragarria erromeriak antolatzerako ordu­an´.

Gazteak, helduak baina lotsatiago
Ospatu diren erromerietara adin guztiko jendea hurbildu da. Hala ere, Arrozpidek lo­tsatuagoak ikusten ditu gaur egungo gazteak helduak baino: «egungo gazteak helduak baino askoz lotsatiagoak dira. Helduek orain de­la asko galdu zuten lotsa eta dantzan dihardute ia erromeria osoa. Gazteei gehiago kostatzen zaie dantzan hastea». San Joan Konpartsako kidearen iritziz, sare sozialak erromeriak baino askoz errotuagoak daude gazteen bizi­tzan, hala ere, erromerietan hauetan bezainbeste jende ezagutu litekeela dio: «gaur egun dena da garrantzitsua jendea ezagutzerako orduan, bai sare sozialak bai eta erromeriak ere. Irekiagoak diren pertsonek erromerian jende asko ezagutzeko aukera dute, hala ere, lotsatia izanez gero, beti edukiko dituzu eskura sare sozialak. Erromerietan, bere lagunekin bakarrik dan­tzatzen duten taldeak ere badira».

Etorkizuna airean
Ondorengo urteetan erromeriekin jarraitzeko asmoa dute San Joan Konpartsako kideak, hala ere, Arrozpideren esanetan, auzi hori ez dago beraien esku: «azken hitza Hernaniko udaletxearena da. Krisi garai hauetan batek daki biharko egunean zer gertatuko den. Agian aurrekontua onartzen digute ala agian ez. Udaletxearen eskuetan dago azken erabakia». Nahiz eta erromerien etorkizuna airean egon, Kon­partsako kidea den Pepi Arrozpidek argi dauka ahalik eta jende gehiena hurbildu behar dela beraiekin momentu on bat pasatzera: «herritar guztiei erromerietan parte hartzera animatzen diet. Lotsa alde batera utzi eta hurbildu beldurrik gabe».