Bollywood, gero eta gertuago

Indiako musika eta dantza arrakastatsuena heldu da Gasteizera; Gisela Ruedak ematen ditu eskolak

Bollywoodeko filmen batean parte hartzea du amets Ruedak. Oraindik ez ditu zapaldu Indiako agertokiak, baina sobera ezagutzen ditu hango dantzak. Besteak beste, Rosa Inches izan du irakasle, Bollywoodeko hainbat filmetan parte hartu duen dantzaria, eta handik heldutako guztia irakurri eta ikusten du. «Egia esan, oraindik aukera gutxi daukagu hemen hango filmak ikusteko, baina pentsatzen dut gero eta gehiago iritsiko direla». Dantzarako behar duen materiala erosi eta pelikulak ikusteko Madrilera joaten da maiz. «Indiako komunitate handia dago Lavapies auzoan, eta materiala lortzeko ere denda ugari». Bollywoodeko zinema jaialdia ere bertan antolatzen dute.

Duela hamar urte heldu zen Kolonbiatik Gasteizera Rueda, eta dantza eskola zabaldu zuen bertan. Hainbat estilo irakasten dituen arren, Bollywoodekoa du gustukoen. «Erritmo bizikoa da, eta berehala harrapatzen zaitu. Estilo nahiko zabala dela esan daiteke, funkya eta beste hainbat erritmo tartekatzen dituena».

Bollywoodeko filmak ere izugarri gogoko ditu Ruedak, ingurukoetara ohituta «erabat ezberdinak» direla gogoratu arren. «Bertako zinemak zerikusi gutxi dauka Bollywoodetik datorrenarekin, eta, horregatik, beharbada, arrotza egiten zaigu». Musikak eta dantzak lotutako istorioak dira; film berean genero ezberdinak egon daitezke. «Istorio gogorrenak ere samurtu egiten dituzte filmek».

Freskagarri ezagun baten iragarkiak ospetsu egin zituen hemen Indiako erritmoak, eta, geroztik, errepikatu egin dira arrakasta bilatzeko saioak. Ez emaitza berarekin, ordea. Ehunka lagunen aktore lanak, dantza koreografia perfektuek eta arropa koloretsuenek ez dituzte berenagatu hemengo ikusleak, oraingoz. «Hona apurrak baino ez dira heltzen, baina pentsatzen dut denborarekin hango estiloa barneratuz joango garela, eta bere lekutxoa izango duela hemen ere». Indian hamabi milioi lagun joaten dira egunero zinema aretoetara, eta bada hamar urtez jarraian ikusi ahal izan den filmik ere. «Dantza eta musika barrutik bizi dute, eta filmak horren isla dira».

Indiako erritmora

Gasteizen dantzari talde txikia du Ruedak, gizonezko bakarra tartean. «Egia da ekialdeko dantzak emakumearekin lotu izan ditugula beti, baina hauek edozeinek dantzatzeko modukoak dira». Lotsa etxean utzi, eta aldakak astintzera biltzen dira astean birritan. «Ezagutzen ditudan dantza guztien artean, honek ematen dio garrantzi handiena keinuari». Izan ere, Ruedak azaldu moduan, aurpegi eta eskuen laguntzaz hamaika irudi egin behar ditu dantzariak, istorioa osatuz joateko. «Jarraitzeko erraza da, teknika samurra du, eta, gainera, musika biziak asko laguntzen du, baina baditu ikasi beharreko jarrera zorrotzak ere». Ruedaren arabera, «collage» handi bat da Bollywood. «Hainbat estilo, kolore eta istorio batzen dituen margolana da. Arraroa hasiera batean, baina harrapatzen zaituena».

Euskal Herrian Bollywood dantza saio gutxi izaten dira, baina agertzen hasiak dira, gutxinaka. Datorren asteburuan, esaterako, erakustaldia izango dute Lizarrara joaten direnek.

Lollywood, arriskuan

Bollywooden antzera, indartsu dator Lollywood ere, Pakistango zinema komertziala. Dantza biziek arrakastatsu egin dute Lahore gune duen zinema industria ere, Mujra dantzari esker. Ez da guztien gustuko, ordea. Izan ere, Punjabeko Auzitegi Gorenak Mujra debekatzea erabaki du, «sexualki esplizituegia» delakoan. Artistek neurria «talibana» dela adierazi dute, eta laurehun urte baino gehiagoko dantza «arrisku bizian» jarri duela salatu dute. Erabakiaren inguruan, greba amaigabea hasi dute dantzariek.

Grebak eragindako zalaparta dela eta, epaileek debekua bertan behera utzi dute, baina dantzatzeko garaian artistek «gorputza estaltzeko» eskatu diete. Dantzariek ez dute baldintza onartu, «dantzaren beraren kontrako erabakia» delakoan. Lahoreko antzokiek, bien bitartean, hutsik jarraitzen dute.