Beste alardeak

Gurean eta inguruko beste hamaika herritan erabili dira antzeko argudioak emakumeak plazatik baztertzeko, baina batetik, gaur egun tradizioaren maxima soila ez da nahikoa ezeri eusteko, eta bestetik, ez da egia dantzaren kasuan «beti» hala izan denik; asko baitira XIX. mendera arte neskek ere emanaldietan parte hartzen zutela frogatzen duten lekukotzak. Hala ere, guk zain jarraitzen dugu saioaren amaieran atera gaitzaten, mutilen korroan sartutakoan ipurdian zapladatxoa ematen uzten diegu, eta hori guzti hori irribarretsu, jakina. Bien bitartean, hantxe egoten dira adi-adi plaza inguratzen duten ume eta nerabeak, ikusten dutena (eta ikusten ez dutena) xurgatzen…

Iragan Santa Isabel egunean, Zumarragako kriskitin hotsa ere ailegatu zitzaigun. Lehenengo aldiz egin zuten neskek mutilekin batera ezpata-dantza, baita denik eta pausorik zailena (bikoitza) luzatu ere: neskek plazan lekua hartzea eta genero bitasuna apurtzea, mutilen dantzatzat hartzen direnak denen artean egin baitzituzten. Haustura horretatik sortu zen orain urte batzuk queer tangoa: emakume edo gizonezko pareak zein bikote mistoak onartzen ditu eta kasu guztietan truka daitezke genero rolak. Mariana Docampo dantzariak ederto azaltzen du (pikaramagazine.com-en) tangoa idiosinkrasia argentinarrarekin hain lotuta egonik, emakumea daraman gizonezkoak barik, gizona gidatzen duen emakumeak edo elkarrekin diharduten sexu bereko kide bik sinbolizatuko balute, jendarte eredu jakin bat apurtu egingo litzatekeela. Geuk ere zergatik ez noizbait plazan pilatu ganbarako gona, txapel, praka, amantal, kriskitin, zapi… eta abarrak? Ondoren, osa dezala nork bere konbinazioa eta dantza egin nahi duen eran.