Arima sutan biziberritzeko

San Joan bezpera ospatu dute Euskal Herriko auzo, herri eta hiri ugaritan. Donostiako Konstituzio plazan, udal agintariek esku dantza dantzatu dute lizarraren inguruan.

Jon Insausti EAJko zinegotziak urez bedeinkatu du lizarra. Mikroa hartu, eta honela esan du: «Luzeagoa da eguna gaua baino. Bizitza berri bat bizi dezagun, gora uda!». Agurra dantzatu dute Insaustik eta beste zinegotziek, Eneko Goia alkateak egindakoaren ostean.

Begira daudenen artean, gipuzkoarrak eta kanpotarrak daude. Poloniatik iritsi berri da Jacek Jakubicki turista. Lagun onak ditu Donostian, eta esan du bere herrian bestelako tradizio bat dutela udari ongietorria emateko. «Ibaiaren inguruan biltzen gara, baina ez da surik izaten». Renokoak (AEB) dira Christina Barr eta Alan Deutshcman, eta azaldu dute beren herrian uda partean ez dutela su festarik izaten. Bertakoen artean, iritziak askotarikoak dira: Pilar Matillari «pobre samarra» iruditu zaio ekitaldia. Arantxa Arrietarentzat, aldiz, «oso polita» izaten da.

Su txiki bat piztu dute lizarraren behealdean, azalekin —ikusten ari direnetako batzuei zuhaitz azalak ematen dizkiete gero—. Usaintzen da sua. Eskuak askatu, eta dantza sueltoan jarri dira denak. Erromeria hasi da gero, Udaleko Txistulari Taldearen eskutik. Kalean egoteko giroa dago. Su txikia da Konstituzio plazakoa, baina su txiki ala su handi, edozein txinparta bizi izan daitezke sendagarri sanjoanetan.

Lore sortak banatzen

Parte Zaharrean bezala, Donostiako auzoetan ere suaren bueltan ospatu dute San Joan bezperako gaua. Bagera euskaltzaleen elkarteko kideek 800 lore sorta prestatu dituzte, eta bost auzotan banatu: Antiguan, Egian, Aieten, Bidebietan eta Saguesen. Azken horretan, eguzkia itsasotik sartzen ikusi dute gerturatutakoek, eta suaren txinpartaren bat Zurriola hondartzara iritsi da.

Ohiturak dioenez, San Joan sortak naturaren indarra jasotzen du, eta, etxean gordez gero, sorgin eta espirituengandik babesten du gizakia. Urteko osasuna ziurtaturik omen dago lore sorta etxean izanda. Hurrengo urteko sanjoanetan, sorta zaharra hartu, eta sutara bota behar da; erretako sorta beste batekin ordezkatu, eta, hala, hurrengo urtean ere etxea eta etxekoak babestuko ditu.

Etxeak babesteaz gain, komeni izaten da arimak babestea. «Arima bakoitzak bilatzen du bere geriza», idatzia du Martxel Mariskalek Berriro esnatzerakoan olerkian. Arimaren garbiketarekin ere badu lotura loreak erretzeak. Eta badira urteko kontu malapartatuak sutara botatzen dituztenak, arima biziberritzeko xedez. «Suak dena du garbitzen / soilik da gelditzen hautsa», dio Luzien Etxezaharretak Xoxo beltzaren koplak izeneko lerroetan. Donostian bezala, hamaika txokotan egin dute herritarrek jauzi suaren gainean, eta sanferminetako erasotzaile taldearen irudiak erre dituzte su bat baino gehiagotan.