Ane Maruri, 26 urtekoa, Lekeition Kaxarranka dantzatu duen lehen emakumea

Lekeitioko Kaxarranka dantza herri bizkaitar honetako marinelen dantza tradizionala da XV. mendetik. Beti gizon batek egin du, beste hainbat gizonek eutsitako kutxa baten gainean. Aurten, lehen aldiz, emakume bat izan da protagonista: Ane Maruri.

Ane Maruri 26 urteko gazteak Kaxarranka dantza dantzatu du asteazken honetan Lekeition. Itsas tradizioko dantza da eta. XV. mendean sortu zenetik gizon batek bakarrik dantzatu du gaur arte.

«Oso egun garrantzitsua da herriarentzat eta historiarentzat», adierazi du Lekeitioko Etorkizuna taldeko dantzariak.

Tradizioak agintzen duen legez, Kaxarranka Lekeitioko San Pedro jaietan dantzatzen da, eta urtero ikusmin handia sortzen bada herritarren eta bisitarien artean. Oraingoan emakume bat kutxaren gainean egoteak herri osoaren begiradak bildu ditu.

Jantzi zuria, frak beltza eta zapi gorri bat jantzita, neska gazte honek Isuntza taldeko arraunlariek eutsitako kaxa baten gainean egin du dantza.

«Nik sei urte nituenetik dantzatzen dut, baina inoiz ez nuen pentsatu Kaxarranka interpretatuko nuenik», aitortu du Marurik.

Aurreko urteetan San Pedro jaietan Kaxarranka dantzatu duen dantzariaren lesio baten ondorioz, antolatzaileek Ane Maruri proposatu zuten dantza honen protagonista izateko eta bi hilabetez entseatu du. 

Esaten denez, dantza honetan erabilitako kutxan arrantzaleen irabaziak egiaztatzen zituzten agiriak gordetzen ziren, eta, San Pedro egunean, dokumentu horiek Kofradiako lehendakariari ematen zitzaizkion, eta, beraz, Kaxarranka bere etxe aurrean dantzatzen zen.

Urteek aurrera egin ahala, dantza lekuz aldatu zen eta, gaur egun, Lekeitioko hiru lekutan egiten da: arrantzaleen Kofradiaren aurrean, Santuaren irudiaren aurrean eta Lekeitioko plaza nagusian.