Ane Albisu: «Aspaldi nuen euskal jantziei buruz liburu bat idazteko gogoa»

Euskal Herrian jantzi tradizionalaren esparruan gertatutako eraldatze prozesua. Euskal kulturaren alor honen egoera zer nolakoa den azaldu nahi izan dut, eta euskal jantziei buruzko argibideak emateaz gain, XX. mendeko fenomenoa agertzea izan da nire asmoa, abiapuntu gisa XXI. mendea hartuz. Bestalde, jantziak egiteko aholkuak ere ematen ditut.

Bai. Orain dela 31 urte hasi nintzen zeregin honetan, auzoko dantza taldearen jantziak josiz, ereduak bilatuz, liburuetan irakurriz... Eta hasiera batean liburuak ahalik eta ikuspegi gehien bil zitzan nahi nuen: ikerketa sakona islatu, argazkien bidezko irakurketa eskaini, ahalik eta informaziorik praktikoena ere... Baina hori guztia argitalpen bakar batean azaltzea ia ezinezkoa da, eta, azkenean, hau baino ez dago, egindako lan handiaren iceberg baten tontorra bezalakoa den liburua. Ikusten ez den lan asko dago liburu honen atzean.

Gure aurrekoen jantziak berreskuratzeko prozesua zaila izan arren, posiblea dela erakusten digu Ana Albisuk osatutako Atondu. XXI. menderako proposamena lanak. Baina, Juan Antonio Urbeltzek liburuaren hitzaurrean gogoratzen duen bezala, jantzi tradizionalak ezin dira duinduko dituen gutxieneko kalitaterik gabe, «benetakotasunik» gabe, berreskuratu. Edozein motatako gehiegikeria edota ñabardura zein oihaletan kolore eta formen erabilera txarrak, ezinbestean mozorro bihur ditzakeelako. Horregatik, zorroztasun osoz egin du Ane Albisuk azken ehun urte inguruotan gure jantzi tradizionalek egin duten ibilbidearen historia laburra, etorkizunerako proposamen berriak oinarri sendoa behar zuelako. Eta ez bakarrik hitzetan adierazia, baizik eta zuri-beltzeko zein koloretako argazkietan ezagutzera emana ere. 1976an hasi zen Ane Albisu Iriarte donostiarra euskal jantziak ikertzen. Argia dantza taldean, Eusko Ikaskuntzako Folklore sailean eta azken 21 urteotan Ikerfolk folklore ikerketa erakundean, folkloreari eta modari loturiko hainbat ikerketa lan eginak ditu. Liburuak jasotzen dituen emaitzak berak hamabost urtez zuzendutako Atondu ekimenekoak dira.