Amaiur burujabetzaren ikur da berriz,suntsiketaren 500. urteurrenean

Erakunde ezberdinetako or-dezkariak eta herritar xumeakAmaiurren batu ziren atzo,bertan nafar gudariek gaztelarinbasioaren aurka amaiera-raino eginiko erresistentziagogoan hartzeko. AmaiurkoGaztelu Elkarteak eta herriakantolatutako ekitaldia izanzen, eta memoria historikoa-ren ariketarekin batera buruja-betzaren aldarria bilakatu zen.

Kultur aldetik ere oso opa-roa izan zen ia hiru orduiraunzuen ospakizuna. Lehenengounetik hasita; izan ere, 11.00aldera, parrokiaren eskailerenaurrean, 200 ezpata-dantzariinguru (Euskal Herriko toki ez-berdinetatik etorritakoak) ba-tera dantzan hasi ziren, duelabost mendeko gudari haienomenez.

Kale Nagusitik gaztelurainodesfilea egin zuten, eta bidean,udaletxe zaharrean, herrikobandera hartu. Orain arteinoiz egin den ezpata-dantzarikontzentrazio handiena izanzen Amaiurko hau: Iruñea,Baztan, Beasain, Donibane Lohizune, Tolosa, Iurreta... tokihauetatik guztietatik hurbildu ziren dantzariak.

Kultur adierazpenez gain,politikoki esanahi handikoeguna izan zen atzokoa, EuskalHerriaren historian mugarrigarrantzitsua markatzen due-lako, burujabetzaren galerarena. 

Horri erreparatu zion EHBilduko koordinatzaile nagu-sia den Arnaldo Otegik sare so-zialetan, burujabetza hura be-rreskuratzea helburu delanabarmenduz: «Amaiur inde-pendentziaren alde borrokatuzirenen ikur bihurtu zuten gu-re aitona-amonek. Euskal He-rriaren askatasun gosearenikur da, biharko Nafar Estatuburujabearen aldarri».

Lakua eta Nafarroako Go-bernuko ordezkariak gonbida-tu zituzten ekitaldira, Araba,Bizkaiko eta Gipuzkoako ForuAldundietakoekin batera. Az-ken hauek maila goreneko or-dezkaritza bidali zuten: hiruahaldun nagusiak, RamiroGonzalez, Unai Rementeria etaMarkel Olano. Gasteizko etaIruñeko legebiltzarrek, gauzabera: Bakartxo Tejeria eta UnaiHualde agertu ziren. Jose Ma-ria Ayerdi Nafarroako Gober-nuko sailburua ere egon zen. 

Alderdiei dagokienez, EAJ-ko presidentea den Andoni Or-tuzar eta EH Bilduko Madda-len Iriarte, Mertxe Aizpurua,Bel Pozueta eta Joseba Asironegon ziren ekitaldian, besteakbeste. Baita Carlos Garaikoe-txea lehendakari izandakoa ere eta alkate eta udal hautetsiugari, toki ezberdinetatik.

Gaztelura heldu ostean, lo-re eskaintza egin zen bertan,euskal burujabetzaren alde bi-zia eman zutenen oroimenez.Jarraian, Amaiurko alkateakhartu zuen hitza, ospakizuna-ren nondik norakoak laburazaltzeko. Orduko eta egungoborroka eta orduko egungoherriak berberak direla nabar-mendu zuen Ixabel Alemanek,«kate berean dira».

Ondoren, abesbatzak “Na-farroa arragoa” eta “Nafarroa-ko ereserkia” abestu zituen,beheko bideari ekin aurretik,herri erdian dantza erakustal-diaz gozatzeko.

Azkenik, argazki ofizialaosatu zuten bataila haren ere-muan, duela ehun urtekoaoroitarazi nahian. Izan ere,1922an, zenbait agintari eta he-rritar Amaiurko mendi muinohorretan elkartu ziren oroita-rria altxatzeko.

Iraganetik etorkizunera1522.urtean gertatu zen indepen-dentziaren aldeko azken ber-pizte sutsu hura, Noaingo ba-tailaren odolustearen ondoren.Bertaratuek oroimenezkomonolito aski ezaguna duelaehun urte eraiki zela ere gogo-rarazi nahi izan zuten.