Dokumentuaren akzioak
«Tradizioa galtzeko beldur gara, eta beldurrarengatik galduko dugu»
Mixel Etxekopar. Musikaria
Mixel Etxekopar (Gotaine-Irabarne, Zuberoa,1963) Hebentik kultura elkarteko arduraduna da, baita Xiru jaialdiaren antolatzaileetako bat ere. Maskar ikuskizuna izango da gaur Markina-Xemeingo plazan (Bizkaia), Xirun sortu zen Zuberoako maskaradari buruzko azterketa modukoa.
Nolako eguna espero duzue?
Ilusio eta atsegin handiz goaz
gu. Markina-Xemein ez da guretzat leku arrotza. Gainera, bertakoa den
Abarka antzerki taldea ezagutzen dugu, Xiru jaialdian parte hartu
baitzuten. Hura urrats bakarra izango zela uste genuen, ez zuela
biharamunik izango. Abarka taldekoek, ordea, ezetz zioten, bazutela
gogoa elkarlan horri eusteko.
Zertan dantza Maskar ikuskizuna?
Maskar
guretzat izan da, eta oraindik ere bada, halako «arte estudio» bat
Zuberoako maskaradari buruz. Xiru jaialdian sortzen ditugun gauza xume
guztiak bezala, saiatzen gara gure bizia, gure ohiturak eta lekuak
jorratzen ahal bezain barna. Maskar, hain zuzen, maskarada izenetik
dator; erran nahi baita maskaradaren moduko gauza bat izanen dela, nahiz
eta sasoiz kanpo izan. Artistikoki ikus dezagun zer dugun, zerk
hunkitzen gaituen maskarada horretan, eta zein eder eta inportanta den. Maskar izenak badu beste berezitasun bat: romani edo ijitoen hizkuntzan erdigune esan nahi du.
Zer aurkituko du bihar Markinara joaten denak?
Zuberoako
maskarada moduko bat aurkituko du, maskaradaren lege andana dituena,
erran nahi baita, kantariak, dantzariak, antzerkilariak... Eta horiek
guztiak, plaza baten erdian.
Garai berriek eraginda tradizioa moldatzeko beharra ikusi duzue?
Bai,
dudarik gabe. Tradizioa galtzeko beldur gara, eta beldurrarengatik
galduko dugu. Tradizioa geldi izatea nahi dugu, mugikaitza izatea,
alegia, altxor modura pasatzen da belaunaldiz belaunaldi, eta hori ez da
inoiz horrela izan. Horrela izan bada, eta horrela bada, erran nahi
baita, hiltzen dela. Guk mugimendua eman nahi diogu. Zer dago
trrrrradizio [sic] horren atzean? Duela hogei urte sortu zen zerbait?
Duela ehun fosilizatu zena? Hala aitzinetik eta ondotik izan den
mugimendua?
Hip hop dantzek ez dute tradizio handirik Euskal Herrian.
Ez,
baina hip hop dantzariek plazen erdian dantzatzeko ohitura dute. Gaur
ikuskizunean parte hartuko duten talde guztiek badute eginbehar zuzen
bat, baita hip hop dantzariek ere: erakutsi behar dute dantzaren bidez
zer duten oihukatzeko plazaren erdian. Godalet dantza eginen dute
Gotaineko dantzariekin.
Talde ugarik parte hartuko dute maskaradan. Erraza da gaur egun jendea mobilizatzea halakoetan parte hartzeko?
Ez
da erraza, ez. Taldeek, ordea, gogotik hartu dute afera. Egia esan,
zaila da, ez baikara profesionalak; herri proiektua da gurea. Nekeziak
badira, baina haiek baino gehiago dira erronkak eta, noski,
herrikoitasunaren indarra.
Nabaritzen duzue hutsuneren bat halako ekitaldiak sustatzerako orduan?
Bitxia
da: egia esan, bai eta ez. Guk Xiru jaialdia duela 22 urte sortu
genuen, eta hastapenetik izan dugu Euskal Herriko eta Frantziako zenbait
instituzioren laguntza. Nahiz eta kultur egituretatik kanpo izan,
laguntza jaso dugu beti, eta hori estimatzekoa da.
/ GAIZKA IROZ
Dokumentuaren akzioak