«Hankak lurrean ditugu»

Itziar Mendizabal dantzaria

«Ezin izan da», dio penaz Itziar Mendizabalek (Hondarribia, Gipuzkoa, 1981). Benois sariak Melbourneko Australian Balleteko Kirsty Martin eta Errusiako Bolsxoi antzokiko Natalia Osipova dantzariek lortu dituzte. Dantzaren esparruko saririk garrantzitsuenak dira Benois sariak, «dantzaren Oscarrak», eta Mendizabal Benois saria jasotzeko hautagai izendatu dute aurten.

Gorabeheraz beteriko edizioa izan da. Diru arazoak tarteko, gala bertan behera utzi du Errusiako Gobernuko Kultura Ministerioak. Moskun egiten dute urtero, udaberri aldean. Aurten izan ezik. Ez da ekitaldirik izan, eta sarituen izenak Interneten bidez zabaldu dituzte, ohi baino hilabete beranduago.

Antolakuntzako inor ez da harremanetan jarri Mendizabalekin, haren hautagaitzak aurrera egin ez duela ofizialki jakinarazteko; alegia, saria irabazi ez duela esateko. «Nahiko arraroa izan da dena, egia esan. Hegazkineko txartelak erostear ziren Moskura joan nendin, baina halako batean diru laguntzarik gabe geratu zirela esan zidaten, eta bertan behera geratzen zela dena». Pena ematen dio. «Urterik arraroena egokitu zait», dio etsipenak eragindako barrearekin. Orain artean euskal dantzari bakar batek eskuratu du sari preziatua: Lucia Lakarrak.

Maiatzaren hasieran jaso zuen Gipuzkoako Dantza sariaz bestela hitz egiten du Mendizabalek. «Familiak eta lagunek inguratuta hartu nuen... Oso polita izan zen».

Izan ere, Euskal Herritik urruti bizi da Mendizabal, Alemanian. Eta tarteka atsegin du etxekoen beroa sentitzea. Gaur ere halaxe dantzatuko da, hurkoen txaloak zain dituela jakinda. Bilboko Ballet Elkarteak antolatutako Euskaldunak eta Dantza galan ariko da, 20:30ean hasita. Leipzigeko Balletean dantzarako lagun duen Jean-Sebastien Colaurekin etorriko da Bilbora. Elkarren artean pieza bi dantzatuko dituzte: Paul Chalmerren Piaf à deux eta Uwe Scholzen Kreazioa.

Iragan irailetik da Alemaniako Leipzigeko Balleteko dantzari nagusia. 2006an hasi zen konpainia horretan, eta hiru urtez dantzari bakarlari modura aritu ostean iritsi zaio izendapena. «Poza sentitu nuen dantzari nagusi izendatzean, baina ez diot inoiz neure buruari halako helbururik jarri, ez dut inoiz pentsatu 'dantzari nagusi izan behar dut'». Dantza «naturalago» sentitzen eta bizitzen duela dio Mendizabalek. «Egunerokoari ematen diot garrantzia, egunero zoriontsu izateari».

Paul Chalmerren eragina

Nolanahi ere, azken urteetan rol nagusiak interpretatu ditu batik bat, eta, hortaz, dantzari nagusi izendatzea berez eman den prozesua dela uste du. Hots, ibilbide baten ondorio naturala izan dela. «Ez nau ezustean harrapatu, baina izendapenak baino gehiago, dantzatzen dudanak egiten nau zoriontsu, egiten ditudan paperek betetzen naute». Azken garaian, Intxaur hauskailua eta Beltxargaren lakua dantzatu ditu, esate baterako. «Eta orain On Kixote dantzatzeko gogoak ditut». Tituluen eta sarien bila ez dela ibiltzen dio, nahiz eta onartzen duen beti dela «pozgarria» norberaren lana aintzat hartua dela jakitea.

Aurretik, Zuricheko Operako Balleteko dantzaria izan zen Mendizabal. Hiru urte eman zituen konpainia horretan lanean, 2003tik 2006ra. «Oroitzapen ederrak» ditu garai horretaz. Haatik, ez da damu Leipzigeko Balletak egindako eskaintzari baiezkoa eman izanaz. Kontrara: «Lanari dagokionez, nire bizitzan hartu dudan erabakirik onenetakoa da, onena ez bada». «Zurichera etorri, eta hemengo zuzendariarekin, Paul Chalmerrekin, segituan konektatu nuen. Konfiantza osoa eman zidan hasieratik, eta oso lan ona garatu dugu elkarren artean».

Artista on bat ez dela berehalakoan sortzen uste du Mendizabalek. Eta dantzari on batek zuzendari ona behar duela atzean. Edo zuzendari ona izateak dantzari on egiten laguntzen duela, bederen. Dantzariak berezko dituen abileziak garatzen edo eteten lagun dezake zuzendariak. Horregatik uste du «zorte handia» izan duela Paul Chalmerrekin. «Artista gisa hazten lagundu dit».

Zuricheko Operako Balleteko zuzendari Heinz Spoerlirekin ez zuen harreman horren emankorrik izan, baina konpainian izan zen urteetan ere aurrerapausoak eman zituela dio, «paper nagusi asko egin nituen, eta gauza asko ikasi nituen. Baina iritsi zen une bat ez nintzela ez atzera ez aurrera egiten ari, zuzendariak ez zuen ia niregan pentsatzen, eta erabaki nuen konpainiaz aldatzea». Leipzigeko Balletean probatzea. «Kultura handiko pertsona da Paul [Chalmer], munduko dantzaririk onenekin dantzatu da. Eta igarri egiten da. Entseguetan, izugarrizko informazio baliagarri pila ematen die dantzariei. Nirekin orduak eta orduak pasatu ditu, izugarri eskertzen diot».

Maletak prestatzen

Mendizabalen mundu perfektuan, alabaina, aldaketak izango dira aurki. «Pauli ez diote kontratua berrituko, kutsu garaikideagoa eman nahi baitiote konpainiari. 2009-10eko denboraldian hemen izango gara oraindik, baina gero Mario Schroeder etorriko da, koreografo modernoa da, eta ez zait interesatzen garaikidea bakarrik dantzatzea. Ni dantzari klasikoa naiz, eta estilo garaikideko obrak dantzatu ditudan arren, ez dut nahi garaikideari lehentasuna emango dion konpainia batean gelditu. Ez zait interesatzen koreografo bakar baten lanak egingo dituen konpainia batean egotea». Bizitzak nora eramango duen ez daki Mendizabalek. «Paulek zer erabaki zain nago, bestela ere joango naiz ikusiz zer dagoen, eta erabakiak hartuz». «Une zailak» biziko dituela badaki, «pena da gustuko duzun zuzendaria eta konpainia topatu dituzunean, baina halakoa da bizitza».

Oreka beste nonbaiten aurkitzeko itxaropena ez du inondik inora galdu. Izan ere, euskal dantzariak estimu handitan dituzte munduko konpainiarik onenetan. Zerbait berezia badutela uste du Mendizabalek. «Balletaren munduan harrokeria handia dago, baina euskal dantzariek ez dute horretan denbora galtzen». Beste dantzariengandik horrek bereizten dituelakoan dago. «Hankak lurrean ditugu».