«Garaikidea eta klasikoa, biak behar ditut»

Itziar Mendizabal

Ordubetetxoa izaten du bazkaltzeko, 14:00etatik 15:00etara. Gainerakoan, egun osoa dantzan, entseatzen igarotzen du ia. Hala eta guztiz ere, ez du inolako eragozpenik izan Leipzigetik (Alemania) telefonoz galderei erantzuteko. Lau urtez Leipzig Balleteko lehen dantzari izan ondoren, Londresko Royal Balleteko lehen bakarlari izatera igaroko da abuztuaren erdialdean Itziar Mendizabal (Hondarribia, Gipuzkoa, 1981). Munduko bost ballet konpainia onenetako bat da Londreskoa, aditu gehienen ustez.

Londresko Royal Ballet konpainiari baietz esateko, ez zenuen asko pentsatu beharrik izango, ezta?

Ez, egia esan, ez. Horrelako aukera bat etortzen denean ezin zaio ezetz esan.

Nola jakin zenuen Royal Balleteko bakarlari izateko aukera izango zenuela?

Londresen balletak muntatzen dituen irakasle bat etorri zen Leipzigera. Royal Balleten sartzeko proba egin ote nuen galdetu zidan, eta nik ezetz, ez nuela uste han sartzeko bezain ona nintzenik. Berak eraman zuen nire promozio bideoa Londresera. Astebete geroago Monica Mason Royal Balleteko zuzendariak deitu zidan. Londresera joan, elkarrizketa egin zidaten, eta lehen bakarlari kontratua eskaintzen zidala esan zidan.

Leipzig Balleteko lehen dantzaria zara, eta orain Londresko Royal Balleteko lehen bakarlari izango zara. Zein alde dago lehen dantzaritik lehen bakarlarira?

Balletean termino nahasi samarrak erabiltzen dira, konpainia bakoitzak bere irizpideak izaten ditu eta. Leipzigen, adibidez, dantzariak, bakarlariak eta taldeko dantzariak ditugu. Londresen, berriz, taldekoak, erdi-bakarlariak, bakarlariak, lehen bakarlariak eta printzipalak. Teorian ez dut gora egin, hortaz, baina konpainiak eragin handia dauka, eta Leipzigen lehen dantzari edo Londresen lehen bakarlari izatea... garrantzitsuagoa izan liteke bigarrena.

Besteak beste, Nureievek eta Fontainek bikote artistiko modura Londresko Royal Balleten egin zuten distira. Egun zer-nolako maila du balletak?

Oso maila ona dauka. Hango lehen dantzariak mundu osoan dira ezagunak. Munduko bost konpainia onenetako bat da, batez ere dantza klasikoan, baina dantza garaikideko piezak ere egiten dituzte, baita neoklasikoak ere.

Asko aldatuko al zaizu errepertorioa?

Londresen dantza klasikoa gehiago dantzatu beharko dut. Urtean 135 ikuskizun dituzte Londresen, eta Leipzigen, 50 inguru. Hor aldea nabaria da. Askoz ere produkzio gehiago egiten dira. Urtean bospasei klasiko handi egiten dituzte, Beltxargen aintzira eta halakoak; klasikoaren barruan garaikideagoak direnak ere bai, MacMillan eta halako koreografoenak, baita gauza modernoak ere.

Noiz hasiko zara haiekin lanean eta nola irudikatzen duzu Covent Gardeneko estreinaldi hori?

Abuztuaren 23an hasiko naiz haiekin lanean. Gogo handiarekin nago, baina urduritasun pixka batekin. Dena berria izango da. Dantzariak berriak izango dira; lan egiteko era, beste bat; maisuak, beste batzuk. Urduritasun pixka bat badut, erantzukizuna ere badelako halako kargu bat hartzea.

Zer topatu dute zugan? Zeri erreparatu diote zeu aukera zaitzaten lehen bakarlari?

Nik esatea zaila da. Pentsatzen dut garrantzitsua izango zela estilo askotarako malgua izatea. Bai klasikoa eta bai garaikidea dantzatzeko kapaz izatea. Klasikoa dantzatzen duten askok garaikidea ezin dute hain ondo egin, edota alderantziz. Agian, ikusi dute esparru askotan mugitzen naizela, eta, agian, horrelako dantzari bat beharko zuten. Nire curriculumari ere begiratuko zioten, koreografo askorekin dantza egin dut, eta ballet klasiko gehienak dantzatu ditut... Badakite, beraz, esperientzia badudala.

Lau urte inguru egin dituzu Leipzigen. Zein irakaspen ateratzen duzu hango egonalditik?

Niretzat erakusleiho aparta izan da. Paul Chalmer zuzendariak mila aukera eman dizkit, berak lagundu dit rol nagusietan hazten, eta gora egiten. Ikasteko, garatzeko eta urrats handiak egiteko aukera eman dit.

Iaz, Bennois de la Danse sari ospetsurako hautagai izan zinen. Nola bizi izan zenuen?

Handia geratzen zitzaidala iruditzen zitzaidan, eta hala iruditzen zait oraindik ere. Ohore handia izan zen, nahiz eta saria ez jaso. Hautagai izate hutsa ohorea da, ikusirik munduan zer-nolako dantzariak dauden gaur egun.

Gipuzkoako errebelazio saria ere jaso zenuen iaz. Baina euskal dantzari askok eta askok kanpora joan behar izaten duzue lanera. Behar adinako aitorpenik ba al duzue?

Aitorpena badugu. Azkenaldian jendea hasi da konturatzen euskal dantzari asko dagoela munduan zehar, eta ibilbide garrantzitsuak egiten, gainera. Baina egia da ibilbide bat egin nahi baduzu Euskal Herritik ia derrigorrean atera behar duzula, konpainiarik ez baitago Euskal Herrian.

Noiz jakin zenuen dantzari izan nahi zenuela?

Betidanik. Lau urte nituela, nik esan nion amari balletean hasi nahi nuela. Garbi samar izan nuen, gainera, musika klasikoan espezializatuko nintzela. Jakin-mina guztiagatik izan dut; saltsa dantzatzen dut, jazza ere probatu nuen... dantza den guztia gustatzen zait, baina balleta pasio bat izan da beti, hark egiten nau zoriontsu.

Garaikiderako bidea pixkana egiten joan al zara?

Bai, gaur egun konpainia gutxik egiten dute klasikoa bakarrik. Victor Ullateren konpainian egon nintzenean gauza garaikide asko egin nituen, eta asko gustatzen zait, gainera, garaikidea dantzatzea. Ezingo nuke bat bakarrik dantzatu. Biak behar ditut.

Topikoak dio sakrifizio izugarria egin behar izaten duzuela dantzariek. Zer diozu zuk?

Sakrifizioak egin behar dira, baina beste edozein lanetarako ere egin behar dira sakrifizioak. Nik uste dut zorte handia daukadala gustatzen zaidana egiten dudalako. Nik uste dut pribilegioa dela, egia esan.