«Bandera toxikoekin» jolasean

Zabaleta eta Tagliarini koreografoek bandera eta ereserkien karga sinbolikoa taularatuko dute gaur Fundicionen

Herrialdeetako bandera eta ereserkiek sentimendu ugari sortzen dituzte. Sentimenduen norabidea banderaren herrialdeak baldintzatzen du gehienbat. «Oihal zati horiek» duten karga sinbolikoaz ohartuta, dantza lana egitea otu zitzaion Idoia Zabaleta gasteiztarrari. «Testuinguru soziopolitikoari buruzko gauza zehatz bati heltzeko gogoa nuen aspalditik. Euskal Herriko lan eszenikoetan ez dira lantzen horrelako gatazkak, ez da taularatu 'zirku' hau, eta horrelako batean neure burua noraino heltzen den ikusi nahi nuen».

Banderak «zirku» politiko honetan elementu garrantzitsuak direla uste du Zabaletak, eta, horregatik, ikuskizuneko protagonista bihurtu dituzte. Are gehiago, herrialde bateko ereserkiarekin batera bandera altxatzea «koreografia gorena» dela uste du gasteiztarrak. Elementu horiekin jokatuko dute ikuskizunean, ikusleen sentimenduen artean talka sortzeko asmoz.

Esaterako, dantza emanaldia zein herrialdetan egiten den kontuan hartuko dute, banderen arteko jolasak aldatzeko. Euskal Herrian, eszenetako protagonista nagusiak ikurrina, Espainiako bandera eta autonomietako banderak izango dira. Portugalen, hango banderak erabiliko dituzte, publikoarengana errazago heltzeko.



«Ukiezinak»

Ikuskizuna prestatzeko orduan, hainbat erreferentzia hartu dituzte Zabaleta eta Tagliarinik. Arte eszenikoen alorrean gai honi buruzko lan gutxi topatu dituztenez, bestelako inspirazio iturriak bilatu dituzte; futbola, esate baterako. Iazko maiatzean jokatutako futboleko Errege Kopako finalean Athletic eta Bartzelona taldeetako zaleek Espainiako ereserkiari txistu egin izana eta horrek sortu zuen zalaparta kontuan izan dituzte.

Futbol partidako gertakizun horrek erakusten du, Zabaletaren iritziz, sinbolo hauek duten garrantzia. «Estatu-nazioen garaian jaio ziren bandera eta ereserkiak, gaur egun, zentzu handirik ez duten sinboloak dira. Baina, aldi berean, oraindik errepresentazio karga handia dute barruan. Egun erabilera askorik ez dutela dirudien arren, ukiezinak dira oraindik, toxiko bihurtu dira».

Banderen izaera «toxiko» hori lantzeko, bi zatitan banatu dute ikuskizuna. Hasieran, banderen arteko katalogo bat egingo dute, «ironia handiarekin», eta jendeak barre egingo duela seguru daude. Ondoren, «beltzagoa edo ilunagoa» den beste zati bat izango da, banderen atzean ezkutatzen den «absurdoa» agerian uzteko asmoz.

Lan abstraktuagoak egiten ibili da orain arte Zabaleta, erritmo bizian. Koreografoz gain, Biologiako lizentziaduna da, eta horrek eragina izan du haren obretan. Iaz Bicho eres un Bicho obra eta liburua aurkeztu zituen, Filipa Franciscorekin batera, eta 2008. urtetik Azala sormen gunea zuzentzen du: «Euskal Herrian koreografo moduan lekua egin nahi baduzu, ezinbestekoa da lan handia egitea».

Antonio Tagliarinirekin aurretik ere lan egin du Zabaletak. Elkarlanean «oso gustura» sentitu dela baina koreografoa Italiakoa izateak lana baldintzatu duela aitortu du. Izan ere, Euskal Herriko testuingurua zehatzago landu beharrean, orokortu behar izan dute. Hala ere, pozik dago: «Antoniorekin lan egitea erraza da, gure artean konfiantza dugulako, askotan irudien negoziazioa egiten dugunean ikuspuntu berbera izan ez arren». Era berean, lau kidez osatutako lan taldea direla azpimarratu du gasteiztarrak, Oscar Grijalba argiztapen arduradunaren eta Filipe Vieg ekoizlearen lana goraipatuta.